Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экологиялық даму тарихы (1991-2009 жж.)

 

ДИССЕРТАЦИЯ ТАҚЫРЫБЫ БОЙЫНША ЖАРИЯЛАНҒАН

ЕҢБЕКТЕРДІҢ ТІЗІМІ

 

1 Қазақстандағы  әлеуметтік-экологиялық  саясаттың  эволюциялық  дамуы  (1991-2009 жж.): тарихи аспект // «Қазақ мемлекеттілігінің хронологиясы, құрылымы және қалыптасу заңдылығы туралы мәселелер» атты Халықаралық ғылыми-теориялық конференцияның материалдары. (7-8 қараша, 2008 ж.). -  Түркістан: Қ.А. Ясауи атындағы ХҚТУ, 2008. - 554-558 бб.

2 Қазақстандағы әлеуметтік-экологиялық  саясат (тарихи, өзекті мәселелері) // Қазақ тарихы. - 2009. - № 1. - 8-11 бб.

3 Қоршаған ортаны қорғау - қоғамның басты парызы // Ізденіс. - Гуманитарлық ғылымдар сериясы. - 2009. - № 1. - 277-281 бб.

4 Қазақстанда қоршаған ортаны қорғау бойынша басқарудың жаңа  жүйелері // Қазақстан жоғары мектебі. - 2009. - № 2. - 168-171 бб.

5 Қазақстандағы экологиялық мәселелер:  тарихи  талдау // Ақиқат. - 2009. - №  7. - 128-130 бб. 

6 Қазақстандағы экологиялық  саясаттың тарихи негізгі бағыттары // «Жас ғалым - 2009» атты ІІІ Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының еңбектері. (16-18 сәуір, 2009 ж.). - Тараз, 2009. - Том І. - 211-217 бб.

7 Еліміздің экологиясына  қамқорлық - болашаққа қамқорлық  // «Шоқан тағылымы - 14» Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материал-дары. (24 -26 сәуір, 2009 ж.). - Көкшетау, 2009. - Том І. - 87-91 бб.

8 Егеменді Қазақстанның мемлекеттік,  әлеуметтік-экологиялық саясаты:  даму жолдары мен бағыттары  // «Дүниежүзі тарихы: зерттеу және оқыту мәселелері» атты «Нұрпейісов оқулары» шеңберіндегі ҚР ҰҒА академигі Нұрпейіс Кеңес Нұрпейісұлының 75 жылдығына арналған Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. 12 наурыз, 2010 жыл.- Алматы: Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты және Қазақ Мемлекеттік Қыздар Педагогикалық университеті, 2010. - 192-194 бб.

РЕЗЮМЕ

 

автореферата диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук по специальности 07.00.02 - Отечественная история (История Республики Казахстан)

 

АШИМОВА ГУЛЬНАЗ  БЕЙСЕНБАЕВНА

 

История социально-экологического развития

Республики Казахстан (1991-2009 гг.)

 

Актуальность  исследования. В настоящее время одной из жизненно важных проблем для человечества является экология и охрана окружающей среды. Экологическое положение на стыке природных и социально-стихийных проблем становится объектом научного исследования. В современный период многие государства, имеющие запас ядерного оружия и химических производств, свою политику не могут обозначить вне интересов мирового развития. В отечественной науке история социально-экологического развития Республики Казахстан является одной из неизученных ранее проблем.

После обретения  независимости в Казахстане были проведены новые реформы и  социально-общественные изменения. Опираясь на советскую практику, рассматривались в новых экономических условиях история формирования социально-экологического положения в Казахстане, социальное положение нашей страны, его сущность и значение в мировом сообществе, меры по предотвращению белых пятен и ошибок в «новой экологической политике». Раскрывая позабытые историей страницы прошлого, расширение пространства истории Казахстана, анализ, выбор и накопление методов, форм и периодов усовершенствования уклада социальной жизни казахского народа становится профессиональной и государственной проблемой.

Цель  диссертационной работы - исследование истории социально-экологического развития Республики Казахстан в 1991-2009 годы в виде социального решения мировых проблем по охране окружающей среды.

Основные  задачи диссертационной работы:

- анализ тяжелых последствий  экологических катастроф и исторических  аспектов экологических проблем  постсоветского периода;

- исследование социально-экологической  политики в качестве государственной  службы по вопросу охраны окружающей среды;

- изучение социальных  аспектов экологической политики  Казахстана в период независмости;

- анализ места и  роли Казахстана в мировом  сообществе при решении экологических  проблем;

- изучение содержания  и особенностей перехода на новую модель «Новой экологической политики»;

- анализ национального  плана мероприятий по охране  окружающей среды. 

Научная новизна диссертационной  работы:

- Впервые изучаются  исторические аспекты социально-экологического  развития Казахстана.

- Определены основные периоды образования и развития проблем по охране окружающей среды.

- Изучены основные  направления проблем по социальной  защите населения независимого  Казахстана.

- Рассмотрены взаимоотношения  Казахстана с республиками постсоветской  Центральной Азии по социальным и экологическим проблемам.

- Сделан анализ содержания и направлений экологической политики независимого Казахстана.

- Сформилированы выводы, углубленно выявляющие содержание  и формы исторических и социальных  процессов, особенности социально-экологической составной переходного общества.

- Введены в научный  оборот ранее неиспользованные, новые документы из фондов  архивохранилищ Казахстана и  Южно-Казахстанской области.

Основные положения, выносимые на защиту:

- в ходе изучения  истории социально-экологического развития страны в новых экономических условиях определены и систематизированы методы исследования в виде эксперимента трагических последствий экологических катастроф, произошедших в советский период, концептуально-методические выводы, а также тенденции и пути решения их в современный период;

- определен механизм  формирования эффективных путей  решения проблем социально-экологической политики и по охране окружающей среды в рыночных условиях - принятие государством закона об экологической безопасности, экологического кодекса и других законов и положений;

- исследованы проблемы по социально-экологическому положению Казахстана в современный период - законы по социальной защите населения и другие правовые положения;

- внутрення политика  государства явилась проводником в выявлении путей решения экологических проблем Казахстана в рамках мирового сообщества;

- органы и организации  сферы охраны окружающей среды  намечают высшем уровне пути  качественного решения экологических  проблем;

- определены методы и пути подготовки проекта нового национального плана мероприятий по охране окружающей среды Казахстана и исследованию путей эффективного решения экологических проблем. 

Структура диссертационной  работы. Диссертационная работа состоит из введения, двух разделов, заключения и списка использованной литературы.

 

 

 

 

 

 

 

 

SUMMARY

 

of the abstract for the competition of  the scientific degree of  candidate

of historical sciences on the speciality 07.00.02 - Domestic history

(History of the Republic of Kazakhstan)

 

ASHIMOVA GUL’NAZ BEYSENBAEVNA

 

History of the social-ecological development of the Republic of Kazakhstan

 

The urgency of the theme of the research. At present one of the most important problems for mankind is ecology and preservation of environment. The object of the research is ecological situation at the joint point of natural and social problems. At our time many states, which have reserved nuclear weapon and chemical manufactures, cannot see their policy without the interests of global development. In the domestic science the history of social - ecological development of the Republic of Kazakhstan is one of the problems, not studied before.

After gaining its independence Kazakhstan carried out new reforms and social - public changes. The history of formation of social - ecological situation in Kazakhstan, social status of our country, its essence and value in the world community, measures on prevention of white spots and mistakes in « new ecological policy» were considered in new economic conditions based on the Soviet practice. Opening forgotten pages of the past, expansion of the space of the history of Kazakhstan, analysis, choice and accumulation of methods, forms and periods of improvement of the way of social life of Kazakh people becomes  professional and state problem.

The purpose of the dissertation: - research of the history of social - ecological development of the Republic of Kazakhstan during 1991-2009 as social solution of global problems on preservation of environment.

Main tasks of the dissertation:

- research of serious consequences of ecological accidents and the analysis of historical aspects of environmental problems of the post-Soviet period;

- Consideration of  social - ecological policy as public service of preservation of environment;

- Studying the social status of Kazakhstan during the given period;

- Analysis of essence and the place of Kazakhstan in the world community in solution of environmental problems;

- Studying the transition of "the New ecological policy» to the new model and  peculiarities of this transition;

- Analysis of the national plan of measures on preservation of environment.

Scientific novelty of the dissertation:

- Historical aspects of social - ecological development of Kazakhstan are studied for the first time.

- Basic periods of formation and development of problems on preservation of environment are determined.

- Basic directions of the problems on social protection of the population of independent Kazakhstan are investigated.

- Mutual relations of Kazakhstan with republics of Central Asia on social and environmental problems are considered.

- Analysis of the content and directions of ecological policy of independent Kazakhstan is made.

- Conclusions, revealing in detail the content and forms of historical and social processes, features of social system of transitive society are formulated.

- New documents from the archives of Kazakhstan and especially from the Southern Kazakhstan, unused earlier, entered into the scientific turn-over.

Main theses which are carried out for defence:

- In the process of study of the history of social - ecological development of the country in new economic situation, methods of the research as an experiment of tragic consequences of ecological accidents, which have taken place during the Soviet period, conceptual - methodical conclusions,  tendencies and ways of their solution at present are determined and systematized;

- Mechanism of formation of effective ways of the solution of the problems on preservation of the environment in market conditions is determined;

- Social status of Kazakhstan in the modern period is investigated;

- Internal policy of the state was the guide in revealing ways of solution of environmental problems of Kazakhstan in the world community;

- State bodies and organizations in the sphere of preservation of environment plan to solve environmental problems qualitatively and on the highest level.

- Methods and ways of preparing of the project of new research on effective solution of ecological problems and measures of national plan on preservation of the environment of Kazakhstan are determined.

Structure of the dissertation. Dissertational work consists of the introduction, two Chapters, the conclusion and the list of the used sources.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ӘШІМОВА ГҮЛНАЗ БЕЙСЕНБАЙҚЫЗЫ

 

Қазақстан Республикасының  әлеуметтік-экологиялық

даму тарихы (1991-2009 жж.)

 

07.00.02 - Отан тарихы

(Қазақстан Республикасының тарихы)

 

тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін 

алу үшін дайындалған

 

АВТОРЕФЕРАТ

 

03.06.2010. қол қойылды. Пішімі 60х84 1/16.

«SvetoCopy» қағазы. Көлемі 1,5 б.т. Таралымы 100 дана.

Тапсырыс № 67.

 

«Тарих тағылымы» баспасы

050008, Алматы қаласы, Жамбыл  көшесі, 175 үй

Байланыс тел.: +7 (727) 277 53 49