Физика бойынша электронды оқулықтардың мазмұнын талдау.Олардың физика сабағында қолданудың методикалық әдіс-тәсілдері

   Қолданушы категориясы: V сынып және одан жоғары.

Платформа: Mac OS.

Тасымалдаушы: дискеттер, компакт-диск.

 Құрамына кіретіндер:

Қозғалысты үйрену: Сөздік әдістемелік құрал. М.: ИНТ, 1998.28 бет.

Әдістемелік құралға бағдарлама мен құрал-жабдықтарды толығырақ суреттеу және жұмыс методикасы.

Компакт-диск, 50 фильм  мен жаттығулары бар құрамында (шет тілінде)

Репетитор Физика 1С

Мультимедиалық электронды оқулық орта мектептік физика сабағына курсына арналған, құрамына физикалық құбылыстар мен компьютерлік анимациялар, физика заңдылықтары, видеоматериалдар, бақылауға арналған тесттер мен тапсырмалар теру, кестелер мен формулалар.

Қолданушы категориясы: жоғарғы сынып оқушылары мен талапкерлер.

Платформа: Windows.

Тасымалдаушы: компакт-диск.

Физика оқушылар мен  талапкерлерге арналған

Интос

Компьютерлік әдістемелік  құрал жоғарғы оқу орнына түсушілерге  арналған.  Және де индивидуалды дайындыққа арналуы мүмкін, компьютерлік сыныптардан  құралған гимназиялар, мектеп, лицей,қолдануға болады.

Қолданушы категориясы: жоғарғы сынып оқушылары мен  талапкерлер.

Платформа: Windows.

Тасымалдаушы: компакт-диск.

Электронды оқулық фирмасының сериясы «Физикой»

  Суреттертегі физика, физика сіздің РС

Физика туралы сөздіктер, интерактивті тәжірибелер  бейнелермен жалғастырылған, формулалар жазылған кітапшалар, физикалық өлшемдерге арналған кесте, калькулятор. Бағдарламада сұрақтар мен тапсырмалар, дұрыс жауаптар кілт бар.

Қолданушы категориясы: VI-XI сыныптар.

Платформа:  MS-DOC.

Тасымалдаушы: дискеттер.(«Суреттердегі  физика»), компакт-диск («Физика сіздің РСда»).

Открытая физика І, Открытая физика ІІ

Жаңа бағдарлама «Физика сіздің РСда», бұнда Netscape интерфейс қолданылады. Құрамында компьютерлік тәжірибелердің барлық мектептік физика курсы бойынша бөлімдері бар. Әрбір тәжірибе үшін компьютерлік анимациялар, графиктер, нәтижелер, бақылап тұрған құбылыс түсінігі, зерттеу тәжірибелерінің видеожазбалары, сұрақтар мен тапсырмалар.

Қолданушы категориясы: VI-XI сыныптар.

Платформа: Windows.

Тасымалдаушы: компакт-диск.

Электронды оқулықты сабақта қолдану қатарлары:

1. Электронды оқулық жаңа материалды үйрену, оқу, қорытындылау үшін қолданылады. ( 20 мин. компьютер алдында жұмыс жасау). Оқушыларды алдымен дәстүрлік методика немесе баспала мәтіннін көмегімен. Жаңа материалды үйренуге көшерде оқушылар топтасып компьютер алдына отырады, оны қосып құрылым мен формулаға қарай мұғалімнің нұсқауымен тапсырманы орындауға кіріседі.
2. Электронды оқулық моделі материалды қорытындылауда қолданылу мүмкін. Сабақта жаңа материалды карапайым тәсілмен үйренеді, қорытындылағаннан кейін оқушылар 5-7 мин. мұғаліммен бірге тақырыптың формуласын тағы да қарастырып, қорытындылайды.
3. Электронды оқулықтың көмегімен өткен сабақ материалдың оқып-үйренуді қайталап және жалпылайды (15-17 мин).
4. Жеке өтетін сабақтар материалды қайта қарастыруға және формуласын тақырып бойынша қорытындылайды.Бұндай жұмыс топтық құрамда (3-4 адам). Сабақ соңында (10 мин.) оқушылар тақырыптың формуласына назар аударып, өзінің нұсқасы бойынша салыстырады.
5. Электронды оқулықты оқушылар қорытынды жасау үшін қолданады. Онда электронды оқулықтаң құрамына жүйелі мониторинг кіреді. Оқушылардың тест жұмыстарының нәтижесі әрбір пән бойынша сараланып компбютермен тексерілінеді. Берілген мониторингті оқушымен, мұғаліммен, методика қызметкерлерімен, администраторлармен қолданылады.   Дұрыс шешілген тапсырмалар оқушының жаңа материалды қалай  меңгергенін байқатады.

Біздің көзқарас бойынша, жалпы орта білім беру үшін электрондық  оқулықтарды әзірлеу стандартының негізіне қойылатын педагогикалық және техникалық талаптардың үйлесімдігін ескеретін қағидалар, тиімді ақпараттық білімдік орта дайындау мақсатымен басып озатын және кешенді стандарттау әдістер  

Сана-сезімнің әр түрлі  көріністерінің даму, жұмыс істеу объективтік заңдарын, мысалы, оқу материалын есте сақтау немесе ұмыту, психологтар тағайындаған.  Егерде электрондық оқулықтарды құрастыру осы заңдарға сәйкес келетін болса, онда оларды пайдалану тиімді болады. Электрондық оқулықтар негізінде оқыту процесіндегі білімдерді қалыптастыруда барлық оқушылар үшін білмеуден білуге, толық емес, үстірт, үзінді білімнен аса толық, терең түсінген, жүйеленген және әрекетті білімге жетудің бірқатар ортақ негізгі кезеңдерін бөліп алуға болады. Осыдан шығатын түйін, қолданбалы бағдарламалық өнімдерді дайындау стандартының мағыналық ядросы білімдерді игеру: қабылдау, ұғыну, түсіну, қорыту, бекіту және практикада қолдану процесінің психологиялық және педагогикалық сипаттамасын дайындайды. Электрондық оқулықтарды құрастыру кезінде осы кезеңдерді жүзеге асыру, еске сақтаудың беріктілігін ғана емес және де жад қызметінің табысты дамуын қамтамасыз етеді. Қолданбалы бағдарламалық өнімдерді дайындау кезінде авторлар-дайындаушылар оларды дайындаудың психологиялық және педагогикалық ережелерін неғұрлым жіті бақылайтын болса, мектеп солғұрлым жақсы және тым қаныққан ақпараттық білімдік орта алатын болады.

Физика бойынша ЭО-та физикалық объектілер мен процесстердің  статикалық, динамикалық демонстрациялық  және динамикалық еліктететін модельдердің бар болуы, оның ішінде: шынайы табиғат объектілері мен процестерінің модельдері, «екінші» табиғат объектілерінің (машиналардың, аспаптардың, құрал-саймандардың) және технологиялық процестердің модельдері; алуан түрлі іс-әрекеттердің (эксперименттің, ғылыми деректерді жүйелеу мен қорыту; физикалық есептерді шешу; ғылыми-техникалық зерттеулер және т.б.) модельдері; жеке әрекеттер мен операциялардың модельдері (мысалы, өлшеу немесе оның жеке операцияларының әрекеттері, мысалға, аспаптың шкаласының бөліктерінің құнын анықтау сияқты).

     Қазіргі  кезді электрондық WEB оқулықтың қандай екендігі туралы біртұтас ой жоқ. Электрондық оқулық дегеніміз – мультимедиялық оқулық.

     Электрондық  оқулық пен оқытудың негізгі  мақсаты: «Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.»  Білім берудің кез келген саласында электрондық оқулықтарды пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен жұмыс істеуге жағдай жасайды.

   Осы уақытқа  дейінгі білім беру саласында  тек мұғалімнің айтқандарын     немесе оқулықты пайдалану қазіргі  заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттандыру  қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай  алға жылжу мүмкін емес, сондықтан электронды оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуы тиіс. Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді.

     Сонымен қатар электрондық оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен шығармашылық жұмыстар орындайды. Әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша  тапсырмалар орындап, тестілер шешіп, карталар және схемалармен жұмыс жасауға дағдыланады.

 

Бағдарламаны жіберу және заставка

 

Мәзір таңдауы

(құраушы блок)

 

|Демонстрациялық.| Имитациондық-моделдік|

|Құраушылар: мультифильмдер,| құраушы|

|Сөздік материалдар,||

|Физикалық және||

|математикалық формулалар және| Тапсырмалар.Шешілуі|

|т.с.с. алдын ала келісілген| ЖОҚ|

  |сарапталған бағдарлама |Берілгендерді қарастыру|

||ИЯ|

||Модельдеу және шешім|

||экранда көрсетілген|

||Формалау|

||Қорытындылау|

||Кадрлар|

||Хат          |       хат        |

||Оқушыға  |   мұғалімге|

|||(Статистика)|

 

 

Сызба 2. ППС құрылымын  үйрену функциясы

 

Методикалық дәстүрлік  және ақпараттық технологиялар оқуда оқу тақырыбын дәстүрлі курста қолдану, бұл үйренулерді ПЭВМ қолданады.

Бірінші түрі – бұл  материалдық денелердің ( құбылыс, үдеріс), бұларды міндетті түрде оқушы  анализдап және жүйелейді, бұл материалды үйрену және түсіну үшін қажет.

Екінші түрі – бұл әртүрлі шарттар мен параметрлер, оларды алу мақсаты компьютердегі тәжірибеде белгілі бір нәтиже алу.

Бірінші тектік көрнектілік - бұл оқушылардың барлық көретін физикалық тәжірибелер нәтижелері ( ішкі және сыртқы көрініс ғимараттың, әртүрлі физикалық өнім шығаратын цехтар және т.б.)

Екінші текті көрнектілік – бұл символ (модель) физикалық үдерістер мен құбылыстардың өткізген жазбасы.

Үшінші текті көрнектілік – бұл мультимедиалық көрнектілік, бұнда бірінші және екіншікөрнектіліктің динамикасын жалғастырушы емес, бірақ ақпаратты технологияны қолданушыларға мультимедианы кеңейту және дамыту.

Үшіншітекті көрнектіліктің ерекшелігі физикалық дене мен оның әртүрлі дәрежелерінің бірігуі. Сонымен қатар, қолданушыға (оқушыға  немесе мұғалімге) белсенді демонстрациялық қосылу, жеделдету, баяндату немесе қайталау, қажет болған жағдайға байланысты, үйреніп отырған материал , қиын физикалық үдерісті басқару және моделдеу, жүйелеу, классификациялау және экран мониторына керекті ақпаратты көрсету және т.б.

Көрнектілік құралдар

Бірінші текті көрнектілік                                                  Екінші текті көрнектілік

Үшінші текті көрнектілік

 

Сызба 3. Көрнектілік құралдар классификациясы.

 

Осы  көрнектілік  құралы классификацияларының ішінен үшінші көрнекілік классификация жоғары эффектпен үйрену және физикалық денені модельдеу және пайда болу шартына, оқушылардың ақыл-ой санасының жоғарлауына оң әсерін тигізеді.

Бұнда белгілі  болатыны, физикалық оқу үдерісіндегі ақпараттық технологияларды қабылдау дәстүрлік ақпаратта көріністік түрде, басқа тақырыптарды үйренуде. Толық және жүйелік қолдану үшін ақпараттық технология үдерісін үйрену физикада мектептік бағдарламаларды міндетті түрде  жұмсап, критерийлер таңдап, құрылымның мазмұнын. Компьютерлік бағдарламамен жұмыс жасаған кезде «ақпарат» және «ақпарат ағыны» терминдерін ажырату керек. Оқушылардың оқу және үйрену ортасында ақпаратты оқу ағыны мен ақпаратты технологияны оқу болып табылады.

Ақпараттық технологиялардың дамуы сабақты өткізудің жаңа мүмкін-дігін – қашықтан оқытудың енуін берді. Ол біріншіден, үйренушінің өзіне оқу уақыты мен орнын тағдауына, еніншіден, қандай да бір себептермен дәстүрлі білім алудан шеттетілген адамдарға білім алуға, үшіншіден, оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолдануға, төртіншіден, оқытуға кететін шығынды белгілі бір мөлшерде азайтуға мүмкіндік береді. Басқа жағынан қашықтан оқыту білім беруді жекешелендіру мүмкіндігін арттырады.  
Қашықтан оқытуда электронды оқулықтар қолданылатыны белгілі.

Электрондық оқулық мазмұны жағынан толық, жоғары деңгейде ақпараттанған және дарынды жазылуы қажет. Қашықтан білім алуда оқулықта барлық электрондық-методикалық құралдары кіруі керек.  
Дәл осындай оқулықты кез-келген оқушыға ұсынуға болады және студенттердің өз бетінше дайындалуы кезінде жақсы көмекші құрал болып табылады. Оқушылар үшін электрондық оқулық – мектепте оқыған жылдардың барлығында да өздері толықтырып отыра алатын және нәтижелік емтиханға дайындалуға көмектесетін мәліметтер базасы болып келеді. Электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізуі болып саналады.

Электрондық оқулықтарды  дидактикалық ерекшеліктеріне қарай  білімді қалыптастыру, мәліметтерді хабарлау, іскерліктер қалыптастыру, білімді бекітудің дидактикалық бағытталуына қарай классификациялауға болады.

          Қазіргі мектептің даму болашағы қоғамның даму үрдісімен, білімнің ғылымға ұмтылуымен, қоғамда жинақталып және үнемі өсіп отыратын ақпарат көлемінің әр түрлі тегімен анықталады. 
Білім беру процесі –ақпараттық қоғам жағдайындағы жас өспірімдерді жан- жақты даярлайтын процесс болуы қажет. Сондықтан, білім беру жүйесінде компьютерлерді пайдаланудың маңызы зор. Өйткені, бүгінгі таңда компьютер адам қызметінің барлық саласындағы еңбек өнімділігін арттыру құралына  айналды. 
         «Ешбір адамға білім алу мен жетілу жай беріле салмайды немесе тек айтумен ғана іске аспайды. Оған қол жеткізуге тырысатын әрбір жан соған өз еңбегімен, өз күшімен ұмтылуы тиіс» - деп Дистервег айтқандай қазіргі кезде оқушылар сабақта жай ғана тыңдаушы ролінде отырғысы келмейді, оларды дайын күйіндегі мұғалімнің айтқандарын жазып алу қызықтырмайды. Олар жаңа сабақ материалдарымен танысу кезінде өздері жеке жұмыс істеп, ойлау қабілеттерін де көрсете алатын оқытудың жаңа түрлерін пайдаланғысы келеді. Оқытудың бұл түріне электрондық оқулықтар мен интернет желісін жатқызуға  болады. 
            Білім берудің кез – келген саласында «Электрондық оқулықтарды» пайдалану оқушылардың  танымдық  белсенділігін  арттырып қана қоймай ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай  жасайды. 
            Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және ұмытып қал- 
ған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Мазмұны қиындау үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Зертханалық, практикалық жұмыстар жылдам түсіндіріледі. Бағдарламаны меңгеруге арналған тапсырмалар мен тест сұрақтарымен қамтамасыз етілген. Электрондық оқулықты қолдану барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы артады. Сондай – ақ, мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеуге жаңа көзқарас, жаңа тәсіл, педагогикалық ізденістер мен идеялар қажет, яғни, заман талабына сай жас ұрпаққа саналы білім беруде электрондық оқулықтарды сабаққа пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде  қарастыруға  болады. 
            Болашақтың адамы тек қана сауатты емес, сонымен қатар «екінші» компьютерлік сауаттылығы да болуы керек, себебі БҰҰ ХХІ ғасырды «ХХІ ғасыр- ақпараттандыру ғасыры» деп атағандықтан бәріміз электрондық оқулық пен интернет желісімен жұмыс жасауымыз керек.