Туристік фирма қызметінің бәсекеге қабілеттілігін күшейту бағыттары

- VIP сервис 

- Экскурсиялық бағдарламалар.

Сонымен қатар, «ҒаламНұр» туристердің алдында өзінің есігін қонақ жайлылықпен айқара ашып, Қазақстан бойынша есте қаларлық саяхат жасауға шақырады.

  «ҒаламНұр” фирмасы тапсырыскерлерді дүниежүзінің 30-дан астам елдеріне жіберуді жүзеге асырады және келесі бағыттар бойынша туроператор болып табылады:  Чехия, Венгрия, Италия, Голландия, Франция, Австрия, Англия, Швейцария.

Сонымен қатар, «ҒаламНұр” фирмасы дүниежүзінің кез – келген нүктесіне әуе жолдары билеттерін сату бойынша қызмет көрсетеді, 10-нан астам әуе компанияларының қызметін көрсетеді, оның ішінде: “Эйер Казахстан”, KLM және басқалары.

«ҒаламНұр” фирмасы тапсырыскерлерді тартудың қосымша әдістерін қолданатын аз фирмалардың бірі: жеңілдіктердің икемді жүйесі бар (екінші рет келгендерге әр жолдамадан  3% , үшінші рет келгендерге 5%, одан арман қарай 7%);  әрбір тапсырыскерге жолдама алу кезінде жарнамалық өнімдерді беру (календарлар, буклеттер және т.б.) [45].

 «ҒаламНұр” фирмасындағы туристік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру жарнамалық – ақпараттық қызмет екі деңгейде жүзеге асады:

- мемлекеттік макро деңгейде;

- коммерциялық құрылымдар, немесе  микро деңгейде  (қонақ үйлер,  көлік компаниялары және т.б.)

Макро деңгейдегі жарнама мемлекеттік реттеу органдарымен жүргізіледі - министрліктермен, басқармалармен, комитеттермен. Бұл деңгейдегі негізгі мақсат:

- елдің тұтас немесе бір регионының  қолайлы тұлғасын жасау және  көрсету;

-  әлуетті тапсырыскерді көптеген  туристік бағыттардың ішінен  өзінің саяхаттауы үшін тек  осы елді немесе регионды таңдауына  тарту.

Макро деңгейдегі жарнама қызметі негізінде бюджеттік қаражатпен жүргізіледі. Микро деңгейдегі жарнаманың негізгі мақсаты, немесе туристік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатындағы коммерциялық  жарнаманың негізгі мақсаты – сатып алушыны нарықта ұсынылатын ұқсас өнімдер массасынан, нақты өнімді сатып алуға тарту.

Туризмдегі жарнамалық қызмет, оның ішінде қазақстандық, қатаң реттеледі. Мемлекет туристік фирмалар жарнамасына ерекше талап қойылады. Туристік фирмаларға жарнамалық жарияламаларда көрсетілген, баяндалған ақпараттардың сенімділігі үшін жауапкершілік артылады. Өнім туралы ақпарат нақты және объективті болуы қажет. Соңғы талап өте маңызды, өйткені көптеген елдерде, оның ішінде Қазақстандада, тұтынушылар құқығын қорғау туралы заң қабылданған. Сондықтан жарнамада көрсетілген ақпараттың нақты көрсетілетін қызметтен айырмашылығы болған жағдайда, турист фирмадан сәйкес өтемді талап етуге, ал төленбеген жағдайда сотқа беруге құқығы бар.

 «ҒаламНұр” фирмасында жарнамалық жарияламаны мақсатты аудиторияға дейін жеткізу үшін бұқаралық ақпарат құралдарын таңдаудағы басты қадамдар:

 - қамту, жиілік және ықпал ету дәрежесін таңдау;

- ақпарат құралдарының басты  түрлерін таңдау;

- ақпаратты тарату құралдарының  нақты түрлерін таңдау;

- ақпарат құралдарында жайғасу уақытын таңдау.

Туристік өнім жарнамасының ерекшелігі сонда, теледидар бойынша ол ондай әрекетті емес. Ол газеттерде, журналдарда және радио бойынша тиімдірек және дәстүрлі жүреді. Сондықтан ақпаратты таратудың негізгі каналы ретінде баспасөздегі жарнама таңдалған.

Журналдардағы жарнама келесілермен шартталады:

- сенімділік пен беделділік;

- қалпына келтірудің жоғары  сапасы;

- тіршілік ұзақтығы;

- қайтара оқушыларының мәнді  саны;

- оқушылар арасындағы жақсы  “өтімділік”;

- жоғары демографиялық және  географиялық селективтік.

Капитал пайдалылығы мен сату көрсеткіштерін талдау жүргізілген кезеңде фирма қызметі тиімділігінің нашарлағанын көрсетеді.

Сату пайдалылығын ұсынылатын қызметтерге бағаны жоғарылату жолымен немесе оларды өткізу кезіндегі шығынды төмендету жолымен арттыруға болады. Дегенмен бұл әдістер қысқа мерзімді кезеңде тиімді және ұзақ мерзімді келешекке сенімділігі жеткіліксіз. Фирманың қаржы жағдайын беріктендіру мақсатына жауап беретін ең бірізді саясаты, қажеттілігі әуе тасымалдау нарығындағы сұраныммен анықталған, өндіріс пен қызметті өткізуді арттырудан тұрады.

Бұл көрсеткіштердің бәрі ай сайын немесе тоқсан сайын есептеліп тұрады және нәтижелеріне байланысты жарнамалық қызмет түзетіледі.

Бұл жарнамалық компания сатудың қандай деңгейіне келтіретінін  қазір анықтау қиын. Жарнамадан өзге, сату деңгейі көптеген факторларға тәуелді: тауар ерекшелігіне, оның бағасына, елдегі экономикалық жағдайға және т.б.

Туристік қызметтің бәсекеге қабілеттілігін арттыру көздері бойынша тапсырыстардың бөлінуі.

Турфирманың әрбір бөлімшесі үшін нақты міндеттер белгіленген, бірақ туристік бызнес әр түрлі форс – мажорлық жағдайлаға жиі тап болғандықтан, туфирманың қызметкелері басқа да функцялард атқара біліп, еліміздің заңдарын қажетті көлемде білуі керек.

Келесі кестеде «ҒаламНұр»  турфирмасының 2008-2009 жылдар аралығындағы туристерге қызмет көрсету құрылымы берілген (кесте 11).

Туристік ағым - құбылмалы құбылыс. Туристік ағымның құбылмалылығын сипаттау үшін құбылмылылық коэфициенті қолданылады. Бұл коэффициент маусымдық фактордың туристік ағым құбылмалылығына өте үлкен әсер етпейтідігін көрсетеді. Бұл турфирманың туристік қызметтер ассортиментінде шоп-туризмнің үлестік салмағының жоғары болуымен түсіндіріледі.

Туристік ағым бұл туристердің елге үздіксіз ағып келуі болып табылады. Туристік ағым көлемін сипаттайтын көрсеткіштерге мыналар жатады: туристердің жалпы саны, туристік күндер саны, бір туристің елде болуының орташа ұзақтығы.

 

 

 

 

 

Кесте 11. «ҒаламНұр» турфирмасының 2008-2009 жылдар аралығындағы туристерге қызмет көрсету құрылымы

 

Елдер	Қызмет көрсетілген туристер саны, адам	Үлес салмағы, %	Туристік күндер саны, күн	Үлес салмағы, %
АҚШ	23	0,15	234	0,23
Канада	20	0,13	184	0,18
Франция	80	0,52	670	0,67
Германия	120	0,79	1020	1,02
Швеция	45	0,3	414	0,41
Туркия	2550	16,7	18063	18,03
«ҒаламНұр»	3215	21,1	28650	28,61
Бельгия	46	0,3	476	0,48
Испания	125	0,83	1314	1,31
Англия	64	0,43	566	0,58
Канар аралдары	80	0,52	944	0,95
Египет	31	0,2	332	0,33
Греция	42	0,28	470	0,47
Голландия	28	0,19	196	0,2
Италия	236	1,55	1929	1,94
Үндістан	570	3,74	485	0,48
Қытай	7890	51,7	43395	43,3
Жапония	86	0,57	812	0,81
Барлығы:	15251	100	100154	100
Сілтеме – «ҒаламНұр” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, да автормен құрылған

 

Кесте 11 көрініп тұрғандай, Қытай -51,7, «ҒаламНұр»-21,1, Түркия – 16,7 елдерінен келген туристерді қаблдау бойынша қызмет көсетудің үлес салмағы ең жоғары, сонымен қоса туристік күнмен туристерге қызмет көрсету көрсеткіштері әртүрлі, мысалы, Қытай бойынша туристік күндердің үлес салмағы 43,3%, бұл туристердің Қытайда болу ұзақығының төмен болуымен түсіндіріледі. Қытайда орташа болу ұзақтығы турфирма бойынша 5,5 күнге тең. Ал «ҒаламНұр» мен Түркия бойынша бұл көрсеткіш 8,9 күн және 7,1 күнге тең. Мұндай айырмашылықтар туристік сапардадың құрылымына байланысты.

«ҒаламНұр» турфирмасының қызметінің негізгі экономикалық көрсеткіші болып айналыс шғындары табылады. Туризмде турды қалптастыруға кеткен шығындар айналыс шығындары деп аталады.

Турфирманың айналыс шығындары келесідей негізгі көрсеткіштермен сипатталады:

- айналыс шығындарының абсолюттік  сомасы;

- турфирманың  айналыс шығындарының  деңгейі;

- шығын қайтарылымдылығының деңгейі;

- айналыс шығындарының рентабельділік  деңгейі.

Айналыс шығындарын талдау турфирманың бухгалтерлік және статистикалық қорытындылары және ағымдағы есеп беру материалдары негізінде жүргізіледі.

Кесте 12 - «ҒаламНұр» турфирмасының айналыс шығындарының құрылымы

 

Айналыс шығындары	2008 жыл		2009 жыл		Ауытқу, тенге
	Сомасы, тенге	Табыстағы үлесі, %	Сомасы, тенге	Табыстағы үлесі, %
Басқа  ұйымдардың қызметтері	431704	4,46	468295	4,7	36591
Автокөлікті жалға алу	97500	1,0	101630	1,02	4130
Еңбек ақы	6115200	63,2	6165076	62,1	49876
Амортизацялық аударымдар	37660	0,39	38080	0,38	420
Банктік қызмет көрсету бойынша шығындар	76896	0,8	81684	0,82	4788
Жалға алу	840000	8,7	842000	8,5	2000
Кеңсе шығындары	48110	0,5	50260	0,5	2150
Коммуналды шығындар	211100	2,2	241225	2,4	30125
Барлығы	7858170	81,2	7988250	80,5	130080
Табыс (ҚҚС - есептемегенде)	9675580		9925733		250153
Сілтеме – «ҒаламНұр” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, автормен құрылған

 

Турфирманың қаржылық қорытындысы оның шығындарды төмендетуіне байланысты болады. «ҒаламНұр» турфмасының осындай мүмкіндіктерінің қандай екендігін көру үшін, жылдар бойынша айналыс шығындарының құрылымы мен құрамын қарастыру қажет . «ҒаламНұр» турфирмасы бойынша 70% жуық шығындар «Еңбекақы» бабына келеді. Бұл турфирма қзметкерлерінің орташа айлық еңбекақысының жоғары болуымен түсіндіріледі. Сонымен қатар, турфирма виза мен төл құжаттарды рәсімдеу бойынша қосымша қызметтер көрсетіп, айналыс шығындарын арттырып, бірақ туристік қызметтер ассортиментін кеңейтеді.

Кестеден көрініп тұрғандай, барлық баптар бойынша өсу динамикасы байқалған. Бұл қызметкерлердің еңбекақсының жоғарылауымен байланысты, сонымен қоса, сатылған туристік жолдамалар санының өсуі есебінен болған. Өз кезегінде бұл басқа ұймдардың, яғни визалық, қонақүй және экскурсондық қызметтерге кеткен шығындардың өсуіне әкеп соқты. Сонымен қоса, жалға алу көлемі де өсті.

Егер туристік қызметтер көлемі мен айналыс шығындарының өсу қарқынын салыстырар болсақ, шығындардың 1,8%, ал туристік қызметтер көлемінің 2,6% артқанын көреміз. Бұл 2008 жылы шығындарды жоғарылатудың тиімсіздігін дәлелдейді. Төмендегі кестеде  «ҒаламНұр» турфирмасының 2008-2009 жылдардағы қаржылық  көрсеткіштеріне талдау берілген (кесте 13).  

Кесте 13 - «ҒаламНұр» турфирмасының қаржылық көрсеткіштерінің деңгейі мен динамикасын талдау

 

№	Көрсеткіштер	2008 жыл	2009 жыл	2008 жылға қатысты %-пен
1	Табыс (ҚҚС- ты есептемегенде)	9676	9926	102,6
2	Айналыс шығындары	7858	7988	101,7
3	Өнімді өткізуден түскен табыс	269	349	129,7
4	Басқалай өткізуден түскен табыс	79,8	85,3	106,9
5	Өткізуден тыс операцялардан түскен табыс пен шығындар сальдосы	146,9	149,1	101,5
6	Барлығы	496	583	117,7
7	Табыс (ҚҚС – ты есептемегенде )	347	408	117,7
Сілтеме – «ҒаламНұр” фирмасының көрсеткіштерін пайдалана отырып, автормен құрылған