Ата-аналық рөлді түсінудің этнопсихологиялық ерекшеліктері

Этнопсихологиялық құндылықтар  бойынша, әрбір ата-ана баласын  ар–намысты болуға, адамгершілікке, мейірбандыққа, тектілікке, кісілікке, атамекенін сүюге, Отанын қорғауға дайын тұруға баулиды.

Ата-аналықты ерекше психологиялық құбылыс ретінде түсіну үшін, зерттеушілер феноменологиялық тәсілді қолданады. Бұл тәсіл – құбылыс (зат) мәнінің дұрыс болып табылатын интуитивті ашуы. Психологиядағы феномен – танылатын және танылған, объективті немесе субъективті шындықтың заттары мен құбылыстарына жататын жалпы ұғым.

Нарық қатынастарының дамуы  нәтижесінде жанұяда айтарлықтай  адамгершілік тұрғыдан ересектердің де, балалардың да жаңа құндылык бағыттарын қалыптастырып, жанұя өміріне елеулі өзгерістер әкелді. Ата-ана міндеті -қоғамдық қатынастардың жаңа жүйесі ұсынып отырған әлеуметтік мүмкіншілікті дұрыс пайдалану. Ата-ана балаларды тауар мен ақша қатынастарының мәдениетіне үйрету жұмыстарын ойластыру қажет, сондай-ақ алып-сату пайда табу немесе пайдақорлық емес, ол жалпы игілік үшін және өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін құқықтық екі жақты қызмет көрсету екенін түсіндіріп отыруы керек.

Этнопсихологиядағы ата-аналық психология мәселесінің маңызды ерекшелігі оның профилактикалық бағытталуында болады: жасөспірімдер мен жастарды ата-аналыққа дайындау; ерлі-зайыпты жұбайларды бала біту, жүкті болу, туу мен баланы тәрбиелеуге дайындау; бала дамуының ең бірінші кезеңдерінен бастап репродуктивті жүйенің жұмысы мен дамуының бұзылуының себебі болатын психологиялық мәселелердің профилактикасы.

Сондай-ақ, этнопсихологиялық  зерттеулер бойынша ата-ананың екеуі  де өздерінің отбасылық рөлдеріне  қанағаттануы шарт. Бұл шаңырақтағы  үйлесімділік пен тұрақтылыққа кепіл  болады. Бұл орайда психолог мамандар баланың тұлға ретінде қалыптасуына әке мен шешенің қандай ықпал  ететінін мысалға келтіреді: «Ананың  міндеті - бала күтімі, қамқорлық, байланыс, эмоционалдық қолдау. Әкенің міндеті - стратегиялық жоспарлау, сарапшылық міндет, ойындар бойынша серіктестік» деп өз зерттеулерінде көрсетеді.

Ата-аналық психологиясы мен этнопсихологиялық ата-аналық психологиясы ерекшеліктерінің бірнеше теоретикалық сұрақтары әлі толық анықталған жоқ. Бұл жағдай жалпы ғылыми-психологиялық парадигмадағы кейбір тұрақсыздық пен қарқынды дамуынан қиындай түседі. Практикалық қолдану, қазіргі уақыттағы сұранысқа қарамастан, дамудың бастапқы кезеңдерінде орналасып жатыр: психологиялық мекемелердің келісушілігі және бірыңғайлығы жоқ; жұмыстың практикалық әдістерінің барлығы әлі теория тұрғысынан толығымен түсіндірілген жоқ.

2. Эксперименттік зерттеу бөлімі бойынша тоқталып, сипаттама беріп кетсек. Эксперименттік бөлім екі кезеңде ұйымдастырылды. Бірінші кезеңде «Отбасылық қобалжуды анықтау»   сауалнамасы пайдаланылды. Бұл әдістеменің авторы Э.Г.Эйдемеллер және В.Юстицкис (2000). Пайдаланылған әдістеменің мақсаты:  индивидтің жалпы қобалжуын зерттеу, оның отбасына деген көзқарасы және отбасының оны қалай қабылдайтынын анықтау болып табылады. «Отбасылық қобалжу»сауалнамасы 21сұрақтан тұрады. Бұл әдістемеден біз отбасына деген қатынасын, ол туралы әсерлерін анықтай аламыз. Сонымен қатар, болашақтағы отбасындағы мүмкін жағдайлардың алдын алу мақсатында мәліметтер алынады. Біздің қозғ