Қаржылық есепті ұйымдастырудың мақсаттары мен қағидалары

 

      Қандай да болмасын үйренушіліктің өзінің шығындары болады: жаңа хабарлар керек, жаңа технология, кадрларды қайта даярлауға қаржы керек болады. Бұлай болмағанда, тездету үшін төлеу керек. Мысалы, жаңа заводты қайта салу керек болады, оны жарты жыл ішінде. Бірақ мұндай құрылыстың құны "алтынмен" тең болып кетеді. Өндірістік инвестициялаудағы үйренушілік шығындары одан да асып кетеді. Жабдықтарды орнаттық делік, технологиясы да дұрысталды. Бірақ нарықтық конъюнктура өзгерді де, енді технологияны қайтадан өзгертіп, оған орай жабдықтарды да қайтадан жаңғырту керектігі туады.

      Қол жұмыстарын машинамен ауыстырғыңыз келді делік. Бұл да белгілі үйренушілік шығындарды керек етеді (тура және жанамалық). Солардың кейбіреулерін ғана атайық: кадрларды қайта даярлау, ескі жабдықтарды сатып, жаңаларын орнату, жұмысшылар мен қызметкерлерге жұмыс істемеген уақыттары үшін төлеу керек (тиісті қысқартулар операцияларды), ескі келісім шарттардың орындалмай қалғандарына айып пұл төлеу.

     Мұнан туындайтын қорытынды : үйренушілік шығындарды жаңадан өндірілген өнімдерді сататын бағаға қосып жіберу. Бұл баға өндіріске қажетті шикізат, материалдар, технологиялар, жабдықтарға кететін бағалардан жоғары болғанда ғана, бұл вариант бойынша капиталды салудың артықтығы айқын көрінеді.

     Сіздің өнімге сұраным көбейген сайын, үйренушілік шығынына да іркілмей бара беретін боласыз!

     Сұраным бағасы ұсыным бағасынан көп болып, ең бастысы көп уақыт осылай тұра берсе, сіздің үйренушілік шығындарына қарамай-ақ, бұл инвестицияларыңыздың тиімділігін тәжірибе толық көрсетіп берді.

 

 

 

Орындаған	Балғазина Н.Б.			ҚЖ 0518000	Бет
Тексерген	Нұрғалиев Ө.М.				35
	Аты-жөні	Қолы	Күні

 

5. Мультипликаторлық  (көбейткіш) принципі.

    Мультипликаторлық принцип салалардың өзара байланыстылығына сүйенеді. Бұл дегенің, мәселен, автомобильге деген сұраным өзінен өзі келеді де оның технологиялық істеріне керек тауарларға да сұранымды арттырады: металдар, пластмасса, резина және тағы басқалар. Өңдіріс технологиясын білу арқылы өзара қатынастық коэффиценттерді есептеп шығаруға мүмкіндік туғызады. Мысалы, егер биржалық баға белгілеуде машина жасаудың құны көтерілетіні белгілі болса, машина жасаудың технологиялық байланыстылығы бізге белгілі болғандықтан (басқа салалармен), алдын-ала бұл байланыстылықтың мультипликациялық күшті әсерін есептеп шығара аламыз. Мәселен, фирма машина жасауға пластмаса шығарады делік. Сөйтіп, келешектегі кірістің қандай болатынын білесіз.     Мультипликатор арқылы салалар арасында байланыстылықты анық көрсетіп, оны сан жағынан да білдіреді. Күш беруші саланың мультипликатор арқылы нәтижесі әр түрлі және әр түрлі уақытта болады. Егер мысалы, ондай тасыңыз ауыл шаруашылық техникасы болса, онда мультипликатор және технологияны жақсы білуіңіз арқылы толқынның сізге қашан кәсіпорнына келетінін, кірісті көтере немесе азайта ма, бәрін есептеп аласыз. Инвестициялық стратегияда мұны да есептеу қажет болады. Мультипликатордың күш әсерінің азаюы сіздің кәсіпорны саласының басқа саладағы - генераторлық сұраным мен кірісінен біртіндеп алыстай беруіне қарай болады. Кейіннен мультипликатордың күш әсері уақыты жеткен сайын әлсірей бастайды.

   Мұнан кейін күш беретін жаңа сала пайда болады да, инвестиция стратегиясын қайтадан түзеуге тура келеді. Өйткені рынок үнемі қозғалыста болып түрады.

 

 

 

 

Орындаған	Балғазина Н.Б.			ҚЖ 0518000	Бет
Тексерген	Нұрғалиев Ө.М.				36
	Аты-жөні	Қолы	Күні

 

6.Q - принципі

    "Q" - принципі - бұл қор биржасындағы бағалау мен актив құнын нағыз қалпына келтіру арасындағы өзара тәуелділік. Бұл тәуелділіктің көрсеткіш - қатынасы : Q ═ дің биржалық бағалануы (құндылығы) / бұл активтерді ауыстырудың (сатып алу) күнделікті шығындары.

       Егер бөлшек бірліктен үлкен болса, онда инвестиция жүргізу тиімді болғаны (үлкен болған сайын, одан әрі тиімді болады). Мәселен, үйдің рыноктық (биржалық) құнының, оны салудағы күнделікті құнына қарағанда, артық болуына қарай, үй салуды ынталандырады, өйткені бұл үйді жаңа үймен ауыстыруға кететін шығындардан ол үйдің рыноктік бағасының артық болуы. Сөйтіп, инвестициялау тиімділігі сұраным бағасы мен ұсыным бағасының өзара қатынастарына байланысты болады. Егер тұтастай кәсіпорнын (фирманы) сатып алуға инвестицияны салуға есептегенде:

     Q ═ фирманың барлық биржалық құны / оның материалдық бөліктерін орнына келтіру шығындары.

              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орындаған	Балғазина Н.Б.			ҚЖ 0518000	Бет
Тексерген	Нұрғалиев Ө.М.				37
	Аты-жөні	Қолы	Күні

 

 

                                                         Қорытынды.

     Қорыта келе айтсақ,қаржылық есеп беру дегеніміз кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді және пайдалы ақпараттарды беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.

     Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектінің ресурстарын, міндеттемелерін және ақша қаражаттарының болашақтағы ағындарын бағалауға, несие беру бойынша шешімдерге және инвестициялық қызметтерді қабылдауға пайдалы ақпараттарды береді.

    Есеп беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін анық және объективті көрсету, барлық көрсеткіштерді бір-бірімен қатаң түрде үйлестіру, бухгалтерлік пен жедел-статистикалық есеп берудің сабақтастығын сақтау, әдістемелік және басқа да ережелерді сақтау болып табылады.

      Осының барлыған ескере келе кәсіпорындар қай кезде болмасын өздерінің есеп берулерін әділ де шынайы жасауы ол әр кәсіпорынның да Қазақстан деген мемлекетіміздің де экономикалық және қаржылық  беделін көтереді, мемлекетіміздегі тұрақтылықты қалыптастырады деген ойыммен,өз курстық жұмысымдағы материалдарды ескере отырып, қаржылық есеп берудің қағидаларын сақтай отырып болашақта адал экономист немесе бухгалтер ретінде үлкен компанияның қаржылық есеп беруі менің қолымнан немесе өзімнің үлесімді қосу арқылы жасалады деген ойдамын!

 

 

Орындаған	Балғазина Н.Б.			ҚЖ 0518000	Бет
Тексерген	Нұрғалиев Ө.М.				38
	Аты-жөні	Қолы	Күні

 

                                Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

 

1. Қазақстан Республикасының «Қаржылық және бухгалтерлік есеп беру туралы» заңы 28 ақпан 2007ж.
2. «Кәсіорындағы Бухгалтерлік есеп» В.В.Радостовец. В.И.Радостовец О.Шмидт.
3. «Шаруашылық субъектідегі бухгалтерлік есеп» В.Л.Назарова.
4. «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп принциптері» Ә. Әбдіманапов.
5. «Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері» Кеулімжаев, Құдайбергенов.
6. «Шоттар жоспарын бекіту» 23.05.2007ж.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орындаған	Балғазина Н.Б.			ҚЖ 0518000	Бет
Тексерген	Нұрғалиев Ө.М.				39
	Аты-жөні	Қолы	Күні

 

Қосымшалар

              1( қосымша)             

      «ХХХ» кәсіпорнының 31.12.2007 жылғы балансы, мың тг

Активтер	Кезең басына	Кезең соңына
Ι. Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаттары мен  оның баламалары	8441	7362
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек	35372	76571
Қорлар
Ағымдық салықтық активтер
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер
Басқа да қысқа мерзімді активтер
Қысқа мерзімді активтердің  жиынтығы:	64323	154713
ΙΙ . Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржылық салымдар
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек
Жылжымайтын мүлікке инвестициялар
Негізгі құралдар	65722	61966
Биологиялық активтер
Ұзақ мерзімді активтердің  жиынтығы:	65722	61966
Баланс	130045	216679
Пассивтер
ΙΙΙ. Қысқа мерзімді міндеттемелер
Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер	6788	20638
Салықтар бойынша міндеттемелер
Басқа да міндетті төлемдер бойынша міндеттемелер
Қысқа мерзімді кредиторлық  қарыз	21997	92656
Қысқа мерзімді бағалау міндеттемелері
Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер
Қысқа мерзімді міндеттемелер  жиынтығы:	28785	113294
V. Капитал мен  резервтер
Жарғылық капитал	7171	7171
Төленбеген капитал
Сатып алынған меншікті үлестік  құралдар
Эмиссиялық кіріс
Резервтер	5222	9022
Бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян)	88867	87192
Азшылықтың үлесі
Капитал мен резервтер  жиынтығы:	101260	103385
Баланс	130045	216679

 

 

2(қосымша)

                               Пайда мен зиян туралы есеп, 2007 жыл , мың тг

Көрсеткіштер атауы	жол коды	есепті кезең
Өнім (жұмыс, қызмет) өткізуден  табыс (6010-6020-6030)	010	186515
Өткізілген өнімнің (жұмыс, қызмет) өзіндік құны (7000)	020	- 107915
Жалпы пайда (010 - 020 жол)	030	78600
Қаржыландырудан табыс (6100)	040	-
Басқа да табыстар (6200)	050	-
Өнімді сатумен байланысты шығындар (7100)	060	- 11969
Әкімшілік шығындар (7200)	070	- 16712
Қаржыландыру шығындары (7300)	080	- 8513
Басқа да шығындар (7400)	090	-
Үлестік қатысу әдісімен анықталған пайда/зиян (7600)	100	-
Кезең ішіндегі жалғастырылатын  қызметтен пайда/зиян (030+040+050-060-070-080-090+-100 жол)	110	41406
Тоқтатылған қызметтен пайда/зиян (6300-7500)	120	- 11403
Салық салғанға дейінгі пайда (110+-120 жол)	130	30003
Корпорациялық табыс салығы бойынша шығындар (7700)	140	9001
Азшылықтың үлесі шегерілгенге дейінгі жиынтық пайда/зиян (130-140 жол)	150	21002
Азшылықтың үлесі	160	-
Кезең ішіндегі қорытынды  пайда/зиян (150-160 жол)	170	21002
Бір акцияға пайда	180	-

 

 

3  қосымша