Колонная головка

    Әмбебап тізбек басы, шегендеу тізбектері үшін сыртқы және ішкі тізбек бас- тарынан, сақиналы саңылауды тығыздауыш элементтерінен, отырғызу кону- сынан, ерітіндінің циркуляциясы үшін саңылаудан, бұл функционалдық мүм-кіншіліктерін тізбек басының ішкі сыртқы бетінде отырғызу конусынан төмен бағыттауыш төмпешік бар, төмпешіктің шетін айнала тесіктер жасалған, еретін- дінің циркуляциясы үшін, төмпешіктің цилиндрлік бетінде кіші модульді тістер қосымша беттегі тістермен байланысады, қосымша бет тығын осімен қозғалма- лы қосылған, онда сыртқы бетінде арықшаларда тығыздағыш сақина бар,  ая- ғында кілт үшін жасалған құйрығы бар, тығын төлкенің ішкі резьбасымен және төлкенің цилидрлік бетімен байланысты, ол радиалды резьбалық тесігінде саңылаусызданып орналасқан, сыртқы тізбек басының қабырғасының саңыла- уында біріктіріледі.

   Тізбек басы

    Патенттік  номері RU 2146000 C1

    Тізбек басы ұңғыма сағасын саңылаусыздандыру үшін қолданылады. Тізбек басы тұрқыдан және патрубоктары бар қақпақшадан тұрады. Тұрқының ішкі жағында цилиндрлік  муфтаның бетінде жылжымалы төлкелі манжет бар. Муфта мен тұрқының қуысында төменгі манжет орналасқан. Соған қақпақтың  сыртқы сақиналы  кертеші орналасады. Муфта мен қақпақтың ішкі конустың қуысының арасында жоғарғы манжет орналасады. Соның үстіне грундбокстың  сыртқы сақиналы кертеші (выступ) орналасады. Грундбокс қақпаққа болттар арқылы бекітіледі. Тұрқы мен қақпақтың арасында сақинала металлды тығыз- дағыш орналасқан. Тұрқы фланецтің айналасында және қақпаққа шпилькалар мен гайкалар орналасқан. Муфтаның ішінде сыналы асқыш осьтік  каналымен және тесіктермен орнатылған. Сыналы асқыштың конусты беті муфтаның беті- мен түйіседі. Осьтік каналда орналасқан тістер, сыналы асқыш  пайдаланушы тізбек муфтасымен ұстайды. Сыналы асқыштың үстінде  жоғарғы муфтада қай- татастау сақинасы бар, ол муфтаны тізбекті фланецке орнатады. Бұндай муфта мен тұрқы біріктірілген тығыздағыштар саңылаусыздандыруды арттырады. Қақпақшаның үстінде орналасқан грундбокс манжеттерді ауыстыру үшін фон- танды арматураны демонтаждаусыз ауыстыруға болады, бұл оның жөндеуге жарамдылығын арттырады. Сыналы асқышты муфтамен жылжыту арқылы пайдаланушы тізбектің тартылуын реттеуге болады. Қайтатастау сақинасы және тұрқы мен қақпақты шпилькамен және гайкамен тартып тізбек басын әртүрлі қысымда пайдалануда қауіпсіздікті қамтамасыз етеді.

    Үш цилиндрлі  тұрқылы бүйірінде патрубоктары  бар және сыналы асқыш пен тығыздауыш түйіні бар тізбек бастары белгілі. Бұндай конструкция төрт тізбек- ті шегендеу құбырларының байламасын ұстап ұңғының сағасын саңылаусызды- рады және осы шегендеу құбырларын тартып реттеуге мүмкіндік береді.

    Бірақта бұндай  конструкция тығыздағыш манжеттердің тозған кезде, оларды ауыстыру үшін фонтанды арматура мен тұрқыны шешу керек болады. Бұл тізбек басының жөндеу жарамдылығын төмендетеді. Осындай конструкциялы тізбек басының кемшіліктеріне өлшемдерінің үлкендігі мен металсыйымдығы-

ның жоғарлығы.

    Тізбек басының  тағыда бір түрі белгілі ол  тізбек басы төрт шегендеу тізбегін байлау үшін. Тізбек басы  тұрқыдан, қосымша тұрқыдан (крестовик) және муф- тадан тұрады. Тұрқы муфтамен ішкі және сыртқы конусты беттермен түйіседі. Аяғында сақина үшін арықша бар, арықшада мыстан жасалған тығыздағыштар орналасады.

    Бірақта бұрғылау  кезінде беттер бұрғылау қашауымен  бүлінуі мүмкін. Мыс- тан жасалған  тығыздағыштар бүлінумен жаман  компенсациялайды, бұл саңы- лаусызданудың  төмендеуіне алып келеді. Бұл тізбек басының кемшіліктеріне  пайдалану тізбегін тартып реттеуге болмайтындығында.  

    Тізбек басының  тағы бір түрі белгілі, ол  тізбек басы үш тұрқының сыртқы  және ішкі конусты отырғызылатын  орны бар, тығыздағыш элементі  бар  және тастау гайкасы түрінде жасалған екі қақпақтан тұрады.

    Бұл тізбек  басы үш шегендеу тізбегін  байлауға және қарапайым, металсы-  йымдылығы аз болады.

    Бірақ жөндеуге  жарамдылығы төмен болады, тығыздағыштарды  ауыстыру үшін бүкіл тізбек  басын бөлшектеу керек. 

    Сонымен қатар цилиндрлік бетте орналасқан тығыздағыш сақиналарды орна- ластыру кезінде, оларды центрлеу қажет, егер отырғызу конусының беті кіш- кентай болса центрлеу қиынға соғады. Тұрқылардың монтаждау кезінде қисаю болса, онда ұңғыма сағасының саңылаусыздануы бұзылады.

    Жетіспеушілігі  пайдалану тізбегін тартып реттеуге  болмайтындығында.

    Өнертабыстың  техникалық нәтижесі ұңғыма сағасын  саңылаусыздандыру және тізбек  басының жөндеу жарамдылығында, сонымен қатар пайдалану тізбегін  тартып реттеуге болатындығында және әртүрлі қысымда оны қауіпсіз пайдалануға болатындығында.

    Көрсетілген  техникалық нәтиже мыналармен  жеткізіледі: цилиндрлі корпус  ішкі конусты беттен  тұрады, қақпақ, патрубоктар, сыналы асқыш үш  бөлікке  бөлінген, конус тәріздес, ішкі бетінде тістер орналасқан, төменгі және жоғарғы манжеттерден, сақиналы металды тығыздағыштар мен шпилькалар, гайкалар, тұрқының фланецті және қақпақ тесіктеріне біркелкі орналастырылады, осьтік каналы бар грунбокспен  жабдықталған, қақпақтың жоғарғы бөлігінде орнатыл- ған, муфтамен, тұрқының ішкі бөлігінде орнатылған, тізбекті фланецпен, пай-

ланушы тізбектің соңғы  құбырының муфтасына бұрап кіргізілген, қақпақтың ішкі жоғарғы жағында  сақиналы шошақ болады, сыналы асқыш  муфтаның ішінде онатылған және тесіктері  болады, айналасы бойынша біркелкі жасалған, муфтаның цилиндрлік бетінде манжеттер мен жылжымалы төлке орнатылған, муфтада бекітілген, төлкенің конусты беті тұрқының ішкі конусты бетімен түйіседі, төменгі иілгіш манжет тұрқы мен муфтаның арасындағы кеңістікте орналастырылады, ал оған қақпақтың сақиналы шошақ бөлігі орнаталыды, сақинала металды тығыздағыш тұрқы мен қақпақ арасында орнатылады, жоғарғы манжет сырты конусты болады және ол соңғы пайдалану құбырымен  муфта арасындағы конусты бетте, қақпақта жасалған, ал оған грунбокстың сыртқы сақиналы  шошағы орнатылады, муфтаның іші конусты етіп жасалып сыналы асқышпен түйіеді, қақпақта патрубоктар үшін тесіктер жасалған.

   Осы белгілердің  жиынтығы қойған мақсатқа жеткізді. Бұрғылау кезінде кондуктор мен  техникалық тізбекаралық кеңістік саңылаусызданып, техника- лық тізбек жылжымалы төлкі манжетпен тұрқыбетінде және  муфтаның болуы бұрғылау кезінде қашаумен зақымдалмайды. Бұл эффект төменгі иілгіш манжеттің  муфта мен тұрқының  қақпаққа сақиналы шошақ бөлігіне қысылуы арқасында артады. Осындай орнатылуы жөндеу кезінде оның тез ауыстырылуы қамтамасыз етеді.

    Тұрқы мен  қақпақ арсында металлды сақиналы  тығыздағыш бар, олар шпиль-  камен және гайкалармен тартылып, саңылаусыздығын қамтамасыз етеді.

    Муфта мен  пайдаланушы тізбек арасындағы кеңістікте жоғарғы муфта орналасады, ол сақиналы грундбокстың шошағымен қысылған, болттармен қақпақ бетін бекітіледі, тізбекаралық кеңістікті  саңылаусыздандырып, тізбек басының жөндеуге жарамдылығын артырды, пайдаланушы тізбек агрессиялы орта технологиялық операцияларды орындау кезінде манжетпен түйіспейді. Ал егер тізбек аралық саңылаусыздану бұзылатын болса манжеттің жоғарғы бөлігін  фотанды аматураны демонтаждаусыз ауыстыруға болады.

    Сыртқы және  ішкі беттерінің конусты болуы тізбек басы тұрқысы мен қақпақа байланыс техникалық және пайдлану тізбектерінің центрленуін қамта- масыз етеді, бұл манжеттердің  керекті жерге тез орналастыруын қамтамасыз етеді.

    Соңғы пайдаланушы  құбырдағы муфтаны арнайы муфтамен  ауыстырылуы, сыналы тізбек арқылы пайдалану тізбегін тартып реттеуге болады, ал қайтатастау сақинасы пайдалану кезінде әртүрлі қысымда қауіпсіз жұмыс жаса- уын қамтамасыз етеді.

    Тізбек басының жалпы көрінісі қосымша бетте (қосымша Б) көрсетілген.

    Тізбек басы  цилиндрлі фланецті тұрқы 1 мен қақпақтан 2 тұрады. Тізбек басы қабырғасындағы 1 мен қақпақтың 2 өтпелі тесіктерде, мысалы резьбаға патрубоктар 3 орналастырылады. Тұрқының 1 жоғарғы жағы конусты 4 болып жасалған. Тұрқы 1 ішінде муфта 5, манжет 6, жылжымалы төлке 7, сырты ко- нусты болады, ол тұрқының 1ішкі конусті 4 бетімен түйіседі.

    Муфта 5 мен  тұрқы 1 арасындағы аралықта иілгіш  манжет 9, ал оған қақпақ-                                                          тың 2 сақиналы шошақғы 10 орнатылған. Тұрқы 1 мен қақпақ 2 арасындағы арықшада металды сақиналы тығыздығыш 11 бар. Тұрқы 1 мен қақпақ 2 айналасында біркелкі шпилькала 12 мен гайкалар 13 үшін жасалған тесіктер бар. Жоғарғы манжет 14 сыртқы конусты беті бар, ол арнайы муфта 16 мен пайдалану тізбегінің 17 және ішкі конусты бетпен 18 қақпақ 2 арасында бола- ды, ал оған грундбокстың 20 сыртқы сақиналы шошақғы 19, болттармен 2 қақпақтың 2 айналасында орналасқан тесіктерге тартылады.

    Муфтада 5 ішкі  конусты 22 бет ретінде жасалған, ол сыналы асқыштың 24 конусты 23 бетімен оның айналасындағы тесіктермен 25 түйіседі, ал ішкі тістерімен 26 ол пайдалану тізбегін 17 арнайы муфтамен 16 ұстайды. Арнайы муфтаның 16 жоғарғы жағында тізбекті фланец 27 бұрап кіргізілген, ал сыналы асқыштың 24 үстіне қайтатастау сақинасы 28 кигізілген.    

    Тізбек басы  келесідей монтаждалады. Тұрқы 1 муфта 29 резьбасына бұрала- ды. Соңғысына  кондуктор 30 бұрап орнатылады. Манжетпен  6 жылжымалы төлке 7  муфтаға  5 техникалық тізбек 32 резьба 31арқылы  бұрап тұрқыға орнатылады. Төлкенің 7 жылжымалы конусты 8 беті тұрқының 1 конусты бетімен 4 түйіседі. Соңғы пайдалану тізбегі 17 арнайы муфтаға 16 резьбаға 33 арқылы бұралады. Цементтеп болғаннан кейін пайдалану тізбегін 17 тартады, арнайы муфтаға 16 сыналы асқышты 24 кигізеді, ол сытрқы конусты 23 бетімен муфтаның 5 ішкі конусымен 22 түйісіп, ішкі тістерімен 26 арнайы муфтаға 16 жалғасады.

    Тұрқы 1 мен  муфта 5 арасындағы кеңістікке  төменгі иілгішті манжетті 9 орналастырады,  арықшыға сақиналы металл тығыздағыш 11 салады, арнайы муфтыға 16 қайтатастау сақинасын орнатады 28.

    Үстіне қақпақты 2 қойып, шпилькалармен 12 және  гайкалармен 13 тарты- лады.

    Қақпақ 2 пен  арнайы муфта арасындағы кеңістікке  жоғарғы 14 манжетті орнатады. Сол  кеңістікке  сыртқы сақиналы шошақпен 19 грундбокс 20 болт- тармен 21 қақпаққа 2 бекітіледі. Пайдалану тізбегінің 17 арнайы муфтасына 16 тізбекті фланец 27 бұралады. Қақпақ 2 пен тізбек басы 1 тұрқысында арнайы тесіктер жасалған, ол тесіктерге патрубоктар 3 орнатады. Ол патрубоктар 3 арқылы техникалық құбырлар, қысым бақылауыштар мен тығындар орнаты- лады. Сыналы асқыштағы тесік 25 арқалы жұмыс ерітіндісі циркуляция жасай- ды.

    Ұсынылған  тізбек басы конструкциясы кондуктормен 30 техникалық тізбек 32 арасындағы  саңылаусыздануды арттырады. 

    Төменгі иілімді манжетті 9  жөндеу кезінде фонтанды арматураны демонтаж- дайды, ал жоғарғы манжетті 14 фонтанды арматураны демонтаждаусыз ауыс- тыруға болады.

    Пайдалану  тізбегіндегі 17 муфтаны  арнайы  муфтаға 16 ауыстыру сыналы асқыш  24 арқылы  пайдалану тізбегіндегін тартып реттеуге болады.

    Қайтатастау  сақинасы 28 тізбек басын әртүрлі  күштерде пайдаланған кезінде  қауіпсіздікті арттырады.

    Ұсынылған  тізбек басы ұңғыма сағасында  ескі тізбек басын монтаждауда  қолданатын құралдар көмегімен  іске асырылады.

  Өздігінен тығыздалатын сыналы тізбек басы

    Патент номері RU 2135614 C1

    Бұл тізбек басын ашық фонтандау кезінде ұңғыма сағасында тізбек басы немесе базалық фланецтің жоқ кезінде қайтатасстау жабдығын бағыттау үшін  қолданады. Өздігінен тығыздалатын сыналы тізбек басы тұрқыдан, тізбекті фланецтен, якорьлеуші түйінен, негізгі және қосымша тығыздайтын түйіннен тұрады. Якорьлеуші түйін механикаландырылған гидроприводтан сыналанған сухарилерді босату үшін қолданады. Негізгі тығыздаушы түйін арықшаға сақиналы манжет орнатылған.Манжет тізбек басының фланеціндегі ысырмада орналасқан. Грундбокс манжетті басып тұрады, ол сақинала шошағы бар тарты- латын фланец сияқты жасалған. Тартылатын фланец дөңгелек ысырма бар, онда қосымша тығыздағыш бар. Өнертабыстың жасалуы тізбек басының саңылау- сыздануын жоғарлатып, оның демонтажын жеңілдетеді.

    Сыналы тізбек басының конструкциясы белгілі. Тізбек басы тұрқыдан, оған қапталған өздігінен тығыздалатын манжет орналастырылған, сонымен қатар қосымша резеңке пакер орнатылған. Шпилькаларда басатын фланец ілінген, онда серіппе тесік бар. Серіппеде сыналар орналасады, олардың төменгі жағы фланецте орнатылады.Сыналар фланецке болттар арқылы бекітіледі.

    Тағы бөлінбейтін  фланецті тізбек басының түрлері  белгілі. Олар фонтандау кезінде ұңғыма сағасында ашық фонтандауды жою үшін қолданады. Фланец тұрқыдан, оның ішінде: плунжер манжеттермен жинаулы және жылжымалы шпилькалармен, сухарлармен ұстау және сыңылаусыздандырғыштармен, сонымен қатар фланец қозғалмайтын шпилькалармен болады.

    Шешілмейтін  фланецті тізбектің жұмыс істеу  принципі келесідей. Фланец қозмалмайтын  шпилькалармен ашық фонтандау  болып жатқан ұңғыма жабды-  ғына жалғанады, оны гидротасығышпен  шегендеу құбырының фланцына  дейін алып келіп, оған сухарларды  шегендеу құбырына жалғап отырғызады. Құбыр-