Әдебиет шолу

Сүт адамның жүрек қызметіне  қолайлы әсер етеді. Сүт және сүт өнімдері маңызы жағынан халықты тағаммен қамтамасыз етуде екінші орын алады. Сондықтан сүтті сиыр шарушылығын дамыту, сүт өндіруді ұйымдастыру және оның сапасын жақсарту, шикізаттың алғашқы қасиеттерін сақтай отырып, әртүрлі сүт өнімдерін дайындау технологиясын игеру- малшылардың, әсіресе, мал мамандары- зоотехниктердің басты міндеті.

Сүттің құрамындағы коректік заттарды тиімді пайдалану, белгілі бір уақыт аралығында оның құрамындағы белоктарды сақтап қалу, қосымша өнімдер шығару жолдары, өндірістің және сүт өнімнің өзгергіштік мөлшерінің жыл мезгілдеріне тәуелдік мәселелері бір бірімен байланысты.

Сондықтан бұл проблемалар  мамандық көзқарас тұрғысынан бір тұтас түйін ретінде зерттеледі. Казіргі кезде сүттің ең құнды бөлігі белок, тек 45 процент пайдаланылады. Қосымша өнімдердің басым бөлігі мал азықтандыруға жұмсалады немесе мүлде пайдаланылады. Бұл жерде сүттен жасалатын айранды айта кету жөн

Адамзат баласы сүтті сол күйінде де, өнеркәсіп орындары өңдеп шығаратын өнімдері күйінде де іше алады.

Сүттің тағы бір қасиеті – түрлі азық- түлікпен керемет үндесіп, адам тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Өйткені сүт организмге түсетін қоректік заттардың көлемін арттырып қана қоймайды, срнымен бірге май, белок, углевод, минералды тұздар, тағы басқалармен бірлесе, үндесе отырып, әлгі коректік заттардың организмге сіңімділігін жақсартады.

Бұл курстық жұмыс қаймақты өндіру технологиясын,әртүрлі қаймақты өндіру технологиясының қарастырады.

Елімізде алдағы 7 жылда сүт өндірісі 1,7 миллион тоннаға артпақ. Бұл туралы ауыл шаруашылығы министрі Асылжан Мамытбеков құлағдар етті. Министрлік ауылшаруашылығын дамытудың арнайы жоспарын әзірлеген. Соған сәйкес, республикада 158 жарым мың тонна сүт өндірісін қамтамасыз ететін 20 өнеркәсіптік сүт өнімдері фермасын іске қосу қарастырылып отыр. Тақырыпты Астанадағы тілшіміз Фариза Шәмші жалғастырсын.

Cүт өнімдері  өндірісін арттыру мақсатында Ауыл шаруашылық министрлігі 2014-2020 жылдарға арналған жоспар әзірлеген. Жоспарға сәйкес, республикадағы сүт өндірісін 2020-шы жылға қарай 1,7 миллион тоннаға жеткізу көзделуде. «Бұл шетелден келетін сүт өнімдерінің үлесін қысқартып, отандық өнімдердің сапасын арттыруға мүмкіндік береді», - дейді министр.

АСЫЛЖАН МАМЫТБЕКОВ, ҚР ауылшаруашылығы министрі: Бүгінде қолданыстағы сүт өнімдері фермаларына да көңіл бөлінеді. Сондай-ақ, мал басын көбейту қарастырылған. Бұл қосымша 55 тонна сүт береді. Сүт өндірісі бойынша жаңа қуаттылықтар 954 мың тоннаны құрайды, ал қалған шаруаны селекциялық-тұқымдық жұмыстар енгізу және жем-шөп қорын жақсарту арқылы арттыруды жоспарлап отырмыз.

100 бас ірі қара асырайтын сүт фермасын құру үшін 100 миллион теңгеден астам қаржы керек екен. Сауынды сиырды сатып алуға 35 миллион теңге, ал құрал-жабдықтарға 5 миллион теңге қажет. Сонымен қатар, ведомство басшысы министрлік тарапынан ауыл шаруашылық өнімдерінің нақты түрлерін өндіру үшін өңірлерде мамандандыру картасы даярланып жатқанын жеткізді. Оның айтуынша, Мамандандыру картасы егістік алқаптарының құрылымын әртараптандыратын құралдардың бірі болмақ.

АСЫЛЖАН МАМЫТБЕКОВ, ҚР ауылшаруашылығы министрі: Карта егістік алқаптардың құрылымын әртараптандыратын құралдардың бірі болады. Ол жем-шөп, көкөністердің, бұршақты және бақша дақылдарының түрлерін арттырып, солтүстік өңірлерде бидай, оңтүстікте мақта мен күріш алқабы қысқартуды көздейді.

Елімізде 16 әлеуметтік кәсіпкерлік корпорацияның 13-і шығынға ұшырапты. Үкімет отырысында өңірлік даму министрінің орынбасары Қайырбек Өскенбаев, Қазақстанда тұрақтандыру қорларын қалыптастыру бойынша бірқатар мәселелер бар екенін алға тартты.

ҚАЙЫРБЕК ӨСКЕНБАЕВ, ҚР өңірлік даму министрінің орынбасары: Көбінесе тауарларды сақтау және тасымалдау бойынша шығындар кездеседі. Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларының қажетті сапалы инфрақұрылымдары, сақтау орындары, арнайы автокөліктері мен сауда орындары жоқ. Сондай-ақ, жүзеге асу механизмі жағынан және нарықтағы бағаны талдау қиындығынан біраз проблемалар туындайды.

Биыл ауыл шаруашылық саласы жаналыққа толы болмақ. «ҚазАгро»  холдингі құрылымындағы кейбір қаржы институттарының бірігуі мүмкін. Бұл жөнінде ұлттық холдингтің басқарма төрағасы Дулат Айтжанов мәлім етті. Бүгінгі таңда оның құрамында «Азық-түлік келісім шарт корпорациясы» «ҚазАгроӨнім», «ҚазАгроҚаржы», «Аграрлық несие корпорациясы», «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры», «ҚазАгроКепіл» және «ҚазАгроМаркетинг»сынды Акционерлік қоғамдар кіреді.

Сүт өнімдері өнеркәсібі ретінде, шикі заты ретінде сүтке сипаттама курстық жұмыс

 
Мазмұны:  
Кіріспе ....................3  
1.Сүт өнімдері өнеркәсібі ретінде, шикі заты ретінде сүтке сипаттама...........................5  
1.1. Сүттің құрамы.........................6  
1.2.Сүттің қасиеті............................12  
1.3.Сүтте кездесетін ақаулар............................14  
2.Сүтті кәсіпорынға қабылдау және өңдеу..................19  
2.1.Сүтті алғашқы өңдеу...............20  
2.2.Сүтті механикалық өңдеу...........................22  
2.3.Сүтті жылумен өңдеу.................24  
3.Сүт өнімінің биотехнологиясы.  
3.1Сүзбе өндірудің жалпы технологиясы..........................27  
3.2. Сүзбе өндірудің жекеленген технологиясы..................29  
3.3. Сүзбе өніміндегі ақаулар ............................30  
Қолданылған әдебиеттер...................31  
Қосымшалар: 
 

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс 
Жұмыс көлемі: 30 бет 
Пәні: Соңғы қосылған курстық жұмыстар 
 
----------------------------------------------------------------------------------- 
http://www.topreferat.com/ 
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ 
Мазмұны:  
Кіріспе ..............................................................................................................3  
1.Сүт өнімдері өнеркәсібі ретінде, шикі заты ретінде сүтке сипаттама.................................................................................5 
1.1. Сүттің құрамы. ................................................................................................6  
1.2.Сүттің қасиеті....................................................................................................12  
1.3.Сүтте кездесетін ақаулар..................................................................................14  
2.Сүтті кәсіпорынға қабылдау және өңдеу. .....................................................19  
2.1.Сүтті алғашқы өңдеу. ......................................................................................20  
2.2.Сүтті механикалық өңдеу. ................................................................................22  
2.3.Сүтті жылумен өңдеу.........................................................................................24  
3.Сүт өнімінің биотехнологиясы.  
3.1Сүзбе өндірудің жалпы технологиясы..............................................................27  
3.2. Сүзбе өндірудің жекеленген технологиясы......................................................29  
3.3. Сүзбе өніміндегі ақаулар ..................................................................................30  
Қолданылған әдебиеттер...........................................................................................31  
Қосымшалар:  
Кіріспе  
Биотехнология терминін Венгер инженері Карл Эреки 1917 жылы қолданды. 
Барлық зерттеулер сонымен қоса химиялық және микробиологиялық өндірісіндегі жаңа 
Биотехнология өте ерте уақытта бастау алған Библияның «Ветхий» уағызында 
Биотехнологияның даму тарихы 5 этаптан тұрады:  
1.Пастерге дейінгі дәуір (1865 жылға дейін) бұл кезеңде биотехнологиялық 
2.Пастер дәуірі (1865 – 1940 жылға дейін) микроағза продуценттері 
3.Антибиотик дәуірі (1940 – 1960 жылға дейін) пенициллин, стрептомицин 
4.Антибиотиктен кейінгі дәуір (1960 – 1975 жылға дейін) аминқышқылын 
5.Жаңа биотехнология дәуірі (1975 жылдан кейін ) кезең микроағза 
Сүт өнімдері өнеркәсібі ретінде, шикізаты ретінде сүтке сипаттама.  
Cүт – күрделі құрамды биологиялық, организмге 95 – 98 
Сүт адам тамақтануында маңызды орын алады, себебі оның құрамында 
Сүт – ұзақ мерзім бойы организм тіршілігі мен дамуын 
Сүт – тамақтану рационының құрамдас бөліктерінің қатынасын жақсартып, сіңімділігін 
Сүт – массалы және күнделікті тұтынуда ең қажетті өнім. 
1.1 Сүт құрамы. Сүттің химиялық құрамы тұрақты емес және 
Сиыр сүтінің құрамына 85 – 89% су ,  
Сүттің тағамдық құндылығы оның пайдалы қасиеттерінің толықтылығын сипаттайды. Барлық 
Адам организміне қажетті тағамдық өнімдер сүтте жеңіл сіңімді түрде 
Ең алдымен, сүт өсіп келе жатқан организм қажеттілігін қанағаттандырады, 
Сүт барлық дерлік витаминдердің тұрақты және маңызды көзі. Мысалы, 
Біздің елімізде әртүрлі жануарлардың сүті қолданылады, бірақ кең тарағаны 
Сүттің химиялық қасиеті тұрақты емес, ол лактация периодына қоректендіру 
Сүттің жоғары тағамдық құндылығы адам тамақтануына қажетті белоктардың, көмірсулардың, 
Белоктар – сүттің ең құнды құрамдас бөлігі. Белоктардың жалпы 
Казеин – сүттің негізгі белогы 12,7 % жай белоктар 
Ферменттер әсерінен казеин гидролизденіп, альбумоза, пептондар, полипептид түзеді, олар 
Сүт майының тағамдық құндылығы қаныққан және қанықпаған май қышқылдарына, 
Линол және линолен қышқылдары ауыстырылмайтын қышқылдарға жатады, себебі олар 
Сүт майының холестерині – физиологиялық қажетті зат. Ол кейбір 
Сүт липидтерінің құндылығы құрамында биологиялық активті затқа жататын, белок 
Сүт майының дисперстілігі жоғары, қабықшасы бар және бөлшектерінің электр 
Сүт липидтері жай глицеридтер болып табылады, оның ішінде 
Сүтте көп мөлшерде көмірсу компоненттері бар, олардың 90 % 
Сүт қантының адам организмімен сіңуі 98 % құрайды. Лактоза 
Көмірсулардың ішінде сүтте негізінен лактоза дисахариді (90 %) болады. 
Лактоза (сүт қанты) – глюкоза мен галактоза молекулаларының қалдықтарынан 
Сүттегі ферменттер: лактаза (сүт қантын глюкоза мен галактозаға бөледі), 
Сүтте 0,7 – 0,8 % минералды заттар бар. Олардың 
Адам организміне түсетін сүт минералды заттардың көзі, олар тканьде 
Адам организмінде кальций сүйек және басқа тканьді қалыптастыруға қатысады, 
Сүттегі минералдызаттардың жалпы мөлшері шамамен 1% сүтті күйдіргеннен кейін 
Сүтте барлық белгілі суда еритін және майда еритін витаминдер 
Сүт – барлық витаминдердің тұрақты көзі. Сүт әсіресе майда 
Инозит жануар текті өнімдерде, тек сүтте болады.  
Сүтте адамның қалыпты дамуына қажетті барлық дерлік витаминдер бар. 
Сүтте аз мөлшерде биологиялық активті заттар – ферменттер, гормондар, 
Ферменттер биокатализатор ретінде асқорыту мен зат алмасуды жақсартады.  
Гормондар (пролактин, окситоцин, кортикостероидтар) организмде жүретін өмірлік маңызды процесстерді, 
Күнделікті 0,5 л шикі сүт немесе сүт қышқылды сусындарды 
Сүттің энергетикалық құндылығы оның биологиялық тотығу процессінде бөлінетін энергиямен 
1.2 Сүттің қасиеттері. Сүт күрделі дисперсті 
Сүттің құрамдас бөліктері өзара тығыз байланысқан. Сүттің қасиеттері құрамдас 
Физикалық қасиеттері. Сүттің физикалық қасиеттері тығыздықпен, беттік кернеуімен, осмостық 
Сүттің тығыздығы оның құрамдас бөліктерінің мөлшеріне байланысты. Мысалы, сүт 
Сүттің беттік кернеуі орта есеппен судың беттік кернуінен 1,5 
Сүттің осмостық қысымы салыстырмалы тұрақты және орта есеппен 0,66 
Сүттің осмостық қысымын сүттің қату температурасы бойынша есептейді. Бұл 
Химиялық қасиеттері. Сүттің химиялық қасиеті титрленетін және активті қышқылдылығымен 
Титрленетін қышқылдылығы градус Тернермен өрнектеледі. Градус Тернер – 100 
Активті қышқылдылығы немесе сутектік көрсеткіш (рН) - бұл ерітіндідегі 
Бактерицидтік фаза аяқталған соң аралас микрофлора фазасы басталады 
1.3 Сүтте кездесетін ақаулар.Тұтқыр, созылмалы, үлпек тәрізді консистенция, түсінде 
Сүт ақаулары жемнің сапасыздығына, сүтке микрофлора түсуіне , сүтті 
Жем және бактериалды текті ақаулар төмендегідей:  
Дәм ақаулары – кең тараған ақаулар түрі. Сүт қышқылды 
Ашыған дәм – төмен температурада ұзақ мерзім сақтау кезінде 
Ащы дәм – сүтте шіріткіш пептондаушы бактерия тіршілігіне негізделген, 
Жағымсыз өзіндік дәм – мал рационында қалақай, сарымсақ, пияз, 
Тұзды дәм – кейбір аурулары кезінде сүтте пайда болады.  
Металл дәм – сүтте сүт қышқылы ыдыс металымен әрекеттесуінен 
Майлы дәм – сүтті жарықта сақтау кезінде сүт 
Түтін дәмі мен иісі – пакеттің көлденең тігісін жабыстыру 
Түс ақаулары – пигменттеуші бактерия әсерінен пайда болып, сүттің 
Егер сауу кезінде түсі қалыпты, ал сақтау кезінде көкшіл 
Қызыл немесе қызғылт түс сүтте қан болуына немесе кейде 
Сары түс сүтте уыз болуына байланысты.  
Иіс ақаулары – жемнің өзіндік иісіне немесе мал күтілетін 
Консистенция ақаулары – кейбір микроорганизмдердің өміршеңдігі нәтижесінде түзіледі. 
Сүт қату кезінде оның сапасы төмендейді: коллоидты күйі бұзылып, 
Бұзауланғаннан соң жеті күн аралығында алынған сүт уыз деп 
Ескі сауылған сүт - саууды тоқтату алдындағы 7 
Ашып жатқан сүт – жиі кездесетін ақау, сүтте 
Сиырларды дұрыс дайындалмаған силосты жеммен азықтандырғанда сүт майлы – 
Физико – химиялық көрсеткіштерден май мөлшері, тығыздығы, қышқылдылығы, тазалық 
Органолептикалық көрсеткіштері бойынша сүт 1 – кестеде көрсетілген талаптарға 
1 – кесте  
Пастерленген сиыр сүтінің органолептикалық көрсеткіштері  
Көрсеткіштері Осы көрсеткіштердің сипаттамасы  
Түсі Ақ, сарғыш түсті  
Дәмі және иісі Таза, сүтке тән емес бөгде дәм 
Сыртқы түрі және консистенциясы Қалдықсыз, біртекті сұйықтық.  
Физико – химиялық көрсеткіштер бойынша пастерленген сиыр сүті 2 
2 - кесте  
Пастерленген сиыр сүтінің физико – химиялық көрсеткіштері  
Сүт өнімдері Көрсеткіштер мен нормалар  
Майлылығы , % , кем емес Тығыздығы , г/ 
Пастерлеген , майлылылығы 2,5%  
Пастерлеген , майлылылығы 3,2%  
Пастерлеген , майлылылығы 6,0%  
Пастерлеген , майлылылығы 1,5%  
Пастерлеген , майлылылығы 3,5%  
Қайнатылған ,майлылығы 4,0%  
Қайнатылған , майлылылығы 6,0%  
Белокты , майлылылығы 1,0%  
Белокты , майлылығы 2,5%  
С витаминімен , майлылығы 3,2%  
С витаминімен , майлылығы 2,5%  
С витаминімен , майлы емес  
Майлы емес  
2,5  
3,2  
6,0  
1,5  
3,5  
4,0  
6,0  
1,0  
2,5  
3,2  
2,5  
-  
- 1,027  
1,027  
1,024  
1,027  
1,027  
1,025  
1,024  
1,037  
1,036  
1,027  
1,027  
1,030  
1,030 21  
21  
20  
21  
20  
21  
20  
25  
25  
21  
21  
21  
21 1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
1  
-  
-  
-  
-  
-  
-  
-  
-  
-  
0,01  
0,01  
-  
-  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
8  
Сүтті 1,05 және 0,25 л сиымдылықты бөтелкелерге, флягтарға, 0,5 
Сүт тез бұзылатын өнім. Оны таза, жақсы желдетілген бөлмелерде 
Стерилденген пакеттегі сүтті 20°С температурада 10 күн бойы сақтауға 
2.Сүтті кәсіпорынға қабылдау және өңдеу.  
Сүт өңдеу кәсіпорындарында белгілі бір сүтті қабылдау және сапасын 
Органолептикалық, физико – химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерге байланысты сүт 
Сыртқы түрі мен консистенциясы бойынша сорттық сүт тұнба мен 
Сүтті өңдеу төмендегідей операциялар арқылы жүргізіледі: сүтті қабылдап алу, 
Сүтті механикалық қоспадан тазарту,ортадан тепкіш сүт тазартқышта жүргізіледі. Содан 
Шикі сүт қасиеттерінің, әсіресе микробиологиялық көрсетеіштерінің өзгеруі көп мөлшерде 
2.1 Сүтті алғашқы өңдеу. Алғашқы өңдеу мақсаты – тасымалдау 
Алғашқы өңдеу келесі процесстерден тұрады: тазалау, суыту және өңдеуге 
Механикалық қоспалардан тазарту үшін сүтті мата арқылы сүзеді де 
Суытылған сүт (6°С дейін) ірі сүт кәсіпорындарына металл флягтарда, 
Жаңа сауылған сүт ерекше бактерицидтік заттардан тұрады, олар бактерия 
Органолептикалық, физико-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерге байланысты сүт сорттық (жоғары, 
Сыртқы түрі мен консистенциясы бойынша сорттық сүт тұнба мен 
Сорттық емес сүтке белок үлпектері мен механикалық қоспа болуы 
2.2 Сүтті механикалық өңдеу. Сүтті – тарту және 
Сүтті сепараторда майсыздандыру келесі түрде жүреді: ішкі сүт арнайы 
Сүт тазалығы сепаратордың қалыпты жұмысы мен майсыздану үшін өте 
Сүт температурасы да май түйіршіктерінің толық бөлінуімен жылдамдығына әсер 
Нормалау – стандарт талабына сай дайын өнім алу үшін 
Бастапқы (табиғи) сүтті майлылығы бойынша нормалау кезінде екі вариант 
Сүтті гомогендеу. Гомогендеу – сыртқы күштермен сүтке әсер етіп, 
Сүт қышқылдығы артқан сайын гомогендеу тиімділігі төмендейді, себебі қышқыл 
Қазіргі кезде гомогендеудің екі түрі қолданылады; бір сатылы және 
2.3 Сүтті жылумен өңдеу. Сүт шикізатын жылулық өңдеуді залалсыздандыру 
Сүт белоктары жылу әсерінен денатурацияланады. Әсіресе сарысу белоктары қыздыруға 
Жылулық өңдеу түрлеріне пастерлеу мен стерилдеу жатады. Пастерлеудің түрлері 
Сүтті пастерлеу – микрофлораның вегетативті түрлерін, соның ішінде патогенді 
Пастерлеу мақсаты – сүтте болатын және оның бұзылуын тудыратын 
Пастерлеудің сүттегі бактерияларға әсер ету тиімділігі оның температурасы мен 
Сүтті арнайы аппараттар – пастеризаторда пастерлейді. Олардың құрылымы пастерлеу 
Сүтті пастерлеу үшін әртүрлі өнімділікті ОПУ және ОПЛ пастеризациялау 
Пастерлеу секциясынан сүт құбырлы тұрақтандырғышқа, одан регенерациялаудың екінші және 
Пастерлеу сүттің барлық микрофлорасын жоймайды. Сақталған микрофлора мөлшері шикі 
Сүтті 100°С дейін қыздырғанда сүт қанты онша өзгеріске ұшырамайды. 
Сүтті ультра жоғары температуралық (УВТ) өңдеу 100°С жоғары температурада 
Термизация – сүттің жалпы бактериалды тұқымдануын төмендету жолымен сүтті 
Сүтті стерилдеу – микроорганизмдердің вегетативті, сол сияқты споралы түрлерін 
Стерилдеу, әсіресе ұзақ мерзімді стерилдеу белок, май, көмірсу өзгерісімен 
Спора түзгіш микрофлораны жою үшін стерилдеу температурасы ғана емес, 
Пастерлеу мен стерилдеуден басқа сүттегі микрофлораны жоюдың басқа әдістері 
3.1 Сүзбе өндірісінің жалпы технологиясы.  
Сүзбе-белокты сүт қышқылды өнім.Құрамында толық құнды белоктардан басқа минералды 
Сүзбе өндірісінде пастерленген және пастерленбеген сүт қолданылады.  
Пастерленген сүттен алынған сүзбені тікелей тамаққа қолдануға және одан 
Сүзбе қышқыл-мәйекті және қышқылды әдістермен өндіріледі.  
Сүзбені қышқыл мәйекті әдіспен өндіргенде сүтті пастерлейді,суытады да,сүт қышқылды 
Сүзбені қышқылды әдіспен өндіргенде сүтті сүт қышқылды ашытқымен ашытады,ұйытындыны 
Бастапқы шикізат түріне байланысты сүзбе майлы ,жзартылай майлы және 
Ақуызды сүт қышқылды өнімдерге сүзбені,сүзбелік сырларды ,сүзбе массасын ,сүзбелік 
Сонымен қатар сүзбе витаминдерге,минералды заттарға (Са,Ғ,Mg)т.б. бай болады.Сүзбеден әртүрлі 
Сүзбе және сүзбе өнімдері пастерленген сүтке мезофильді сүт қышқылды 
Сүзбе Құрамы % Қышқылдылығы, °Т  
Майлылығы ылғалдылығы  
Майлы  
Жоғарғы сорт  
* сорт  
18  
18  
65  
65  
200  
225  
Жартылай майлы  
Жоғарғы сорт  
* сорт  
5-9  
5-9  
73  
73  
210  
240  
Майсыз  
Жоғарғы сорт  
* сорт  
0,3 дейін  
0,3 дейін  
80  
80  
220  
270  
Жұмсақ диеталық 11 73 210  
3.2. Сүзбенің жекеленген технологиясы.  
Бөлу әдісі.  
3.3. Сүзбе өніміндегі ақаулар.  
Майлы ,жартылай майлы жәнемайсыз сұзбе жоғары және 1-ші сортқа 
Сүзбені буып-түю және сақтау.Саудаға сүзбе өлщенетін және өлшеніп оралған 
Өлшеп сатылатын сүзбені 50 кг дейін ағаш бөшкелерге,35 
Ұзағырақ сақтау үшін сүзбені-25°С-та қатырады да,-18°С-та оралған сүзбені 4 
Қолданылған әдебиеттер.  
1. В.В.Глазочев «Производство кисломолочных продуктов»Пищепроиздат Москва 1960г.[4]  
2. Қ.Кузембаев,Т.Құлажанов,Г.Кузембаева. «Азық түлік өнімдерін тану»Алматы 2006ж. [5]  
3. Г.В.Твердохлеб, З.Х.Диланян, Л.В.Чекулаева, Г.Г.Шилер «Технология молоко и 
4. П.Ф.Дяченко, М.С.Коваленко, А.Д.Гришенко, А.И.Чеботарев «Технология молоко и 
5. И.Б.Гисин,В.И Сирик,Л.В Чекулаева,Г.А.Шалыгина «технология молоко и молочных 
6. Л.И.Степанова «Справочник тнхнолога молочного производства»Технология и рецептуры. 
7. Журнал Молочная прмышленности №5 2003г. «Творог как 
Парақ  
Өзг. Парақ Құжат № Қолы Күні  
Шәкәрім ат. СМУ  
өзг. Парақ Құжат № Қолы Күні  
Орындаған Нугманова  
Мазмұны Белгі Парақ Парақтар  
Тексерген Ибрагимова  
Т. бақ.  
Шәкәрім ат. СМУ  
Н. бақ  
СҚМ кафедрасы  
Бекіткен  
Бт-701 топ  
Сүт қабылдау  
Сепараторлау  
Көк сүт (0,05%)  
Кілегей (36%)  
Кілегей 50%  
Пастерлеу  
Салқындату (32-35°С)  
Ашытқы енгізу (50%)  
Мәйекті қышқылды әдіс  
Қышқылдық әдіс  
Ұйыту  
Ұйытындыны өңдеу  
Сарысуын бөлу  
Престеу  
Майсыз сүзбе алу  
Кілегеймен араластыру (9-18%) сүзбе алу  
Тұтынуға жіберу  
Салқындату

Мемлекеттік бюджет пен халықтың үлесі

Айгүл Қоқаева

Мемлекеттік бюджетті кім құрайды деген сұраққа кез келген адам кәсіпкерлер деп жауап береді. Ия, кәсіпкерлер, олар бюджетке салық құю арқылы мемлекеттің бюджетін құрайды. Бұл дұрыс, бірақ осы жауапты қолданып көптеген адамдар жұмыс істемейтін, біреудің қолында күн көріп жатқан адамдарды кемсіткісі келеді, керек десеңіздер «Оралмандардан мемлекетке пайда бар ма?» деген сұрақты да өте орынды деп ойлайды.

Мемлекеттің бюджетін құруын әр адамның үлесі арқылы көрсетіп берейін. Есептің ыңғайлығы үшін, мемлекетте 1 млн.адам тұрады делік. Кішісі де, кәрісі де тамақ ішеді, тұрмыстық және де басқа заттарды қажет етеді, оларды өзі өндірмейді, сатып алады. Қазақстанда  16/11/ 1999 жылы қабылданған  Кұн көрістің ең төменгі денгейі  474 – 1  атты заң бар. Соған сүйеніп құрылған тұтынушының кәрзіңкесі атты кестедегі тағамдарды топтастырып 1 адамның 1 жылда  қоректенуіне  қажет шығынын анықтап көрейік. Сонда ең төменгі 2011 жылғы статистика деректері бойынша 1 айда 16072 тенге болса, бір жылда 192 864 тенгеден шығын  аспауы қажет.  Шамамен келтірген нәтижесін 1-ші кестеден көруге болады. 
1-ші кесте. 1 адамның ең төменгі деңгейінде көріктенуіне қажет тағамдар мөлшері мен шығыны.

Енді осы қажеттілікке сай 1 млн адамдарға лайықты өндірісті жобалап көрейік. Мысалы, 45 кг етті әр адам жылын жесе,  1 млн. адам жылына 45 млн. кг ет өнімін тұтынады. Сонша етті  беретін өндірісте тек 200 кг тартатын ірі қара малдар өсірілетін болса, онда 225 мың мал басын соғымға жібереді, яғни 2250 отар (1 отарда 100 бас делік) малы болуы керек. Келесі жылға сонша етті тағыда өсіріп шығару үшін, мал саны екі есе, 4500 отар болуы қажет. 1 отарға 4 қызметкер жұмыс істесін, сонда 18 000 адам малды бағуға жұмылады.  1 отарға 1 гектар жер жеткілікті болса, онда 4500 гектар жерді пайдаланды. Енді тұтынған еттің салықтарын есептеп көрейік.