Автор работы: Пользователь скрыл имя, 29 Января 2014 в 12:44, доклад
Подсистема ақпараттық жүйесіне сырттай ақпараттармен қамтамасыз ету кіреді. Оринтирование на организации базы данных. Базалық система әдетте белгілі бір класқа ғана берілген. Автоматтандырумен қамтамасыздандырыл-ған көптеген әдіспен , яғни есептеу техникасымен , сол белгілі бір ақпаратты шығарып , өңдеу және сонымен қоса экранға шығару. Мұның жұмыс істеу қабілеті жоғары сапалы системамен жұмыс істейді. Жалпы , автоматтандыру қазіргі кезде дамып келе жатқан жоғарғы техника. Бүгінгі кезде бүкіл өнер-кәсіп орындарында қойылып жатыр.
Автоматтандыру , технологиялық қолдану әдісі , экономика – матема-тикалық метод және басқару системасы , адамды алу нәтижесінен толық босатады. Беру және қолдану энергиясын , материалдар немесе көп көлем-дегі өңделген ақпараттар.
Автоматтандырылады :
1) технологиялық , энергетикалық , транспорттық және тағы басқа өндірістік прцестер ;
2) өнеркәсіп , жоспарлау және басқару цехы , кәсіпорын , құрылыс , әскери обьекті , қосу және т.б. ;
3) ғылыми іздеулер , медициналық және техникалық диагностика , програмирование , инженерлік есептеулер , және т.б. Автоматтандырудың мақсаты – жұмыс уақытын үнемдеу , оптимизациялық басқару , адамның денсаулығына зиянды жұмыс уақытынан босату. Автоматтандыру – ғылыми техрикалық процестің бірі ;
Автоматтандыру – ғылыми функциялық басқару элементінің кең тарал-ған түрі. Автоматтандыру өз кезегінде техникалық кибернетиканың бір түрі. Техникалық кибернетика өте қиын автоматтандыруды басқару системасын компьютерлік әдіспен оқытады.
Автоматикалық басқару ХIХ ғасырдың соңында кең қолданыла баста-ды. Негізгі қолдану әдісі есептеу техникасы және ақпараттық жүйе барысын-да жүзеге асады. Автоматтандырудың өзі екі бөлімнен тұрады : ақпараттық және есептеу.
Подсистема техникалық есептеуі комплекстік компьютерлік әдісін ұсы-нады. Оған бағдарламалық есептеу және локальдық желіге арналған арнайы техника , дүние жүзілік желілерге қосылу , регистрация бөлімі , жиналу және көсету ақпараттары.
Подсистема ақпараттық жүйесіне сырттай ақпараттармен қамтамасыз ету кіреді. Оринтирование на организации базы данных. Базалық система әдетте белгілі бір класқа ғана берілген. Автоматтандырумен қамтамасыздандырыл-ған көптеген әдіспен , яғни есептеу техникасымен , сол белгілі бір ақпаратты шығарып , өңдеу және сонымен қоса экранға шығару. Мұның жұмыс істеу қабілеті жоғары сапалы системамен жұмыс істейді. Жалпы , автоматтандыру қазіргі кезде дамып келе жатқан жоғарғы техника. Бүгінгі кезде бүкіл өнер-кәсіп орындарында қойылып жатыр. Өйткені шығаратын өндіріс затын сапа-ға сәйкес шығару керек. Ол бір ғана компьютермен бақыланады. Және де бұл өте қолайлы да , әрі тиімді. Демек , ол бүгінгі заманның талабы.
Кітапхананы басқару жұмысын автоматтандыру туралы.
Басқаруды автоматтандыру теориясығылыми дисциплина, сабақты оқу, яғни ол ақпараттық процесс болып табылады және ол басқаруды автомат-тандыруды системасында өтеді. Басқаруды автоматтандыру теориясы жалпы функциялаудың құқықтарын шығарады , автоматтандыру системасына қа-тысты әр түрлі физикалық табиғи құбылыстарды және осының негізінде осы құқықтық өңделген принциптер құру — жоғары сапалы системалық басқару болып табылады. Осы процестерді басқаруды автоматтандыру тео-риясы физикалық және конструктивті жекешеленген система және бірге реальды система оның адекваттық математикалық моделімен сабақтасады, сондықтан негізгі зерттеу методы Басқаруды Автоматтандыру Теориясы
математикалық модельдеу болып табылады. Бұдан басқа, басқаруды авто-маттандыру теориясының методтық негізі — осы теория, кәдімгі дифферен-циалды басқару, операциялық шығару, ( Лапластың қайта құруы ), гармон-дық анализ ( Фурьенің қайта құруы ).
Басқаруды автоматтандыру теориясымен бірге қосылған функционалдық элемент системалық басқару теориясы ( датчик, басқаруыш, қойылымдық механизм ), кең көлемді ғылым тармағын құрады , ол – автоматтандыру. Автоматтандыру өз кезегінде техникалық кибернетиканың бір бөлімі. Техникалық кибернетика күрделі автоматты басқару системасымен тех-никалық процестерді және акционерлік қоғамды зерттейді, ол басқару маши-наларын қолданумен жүріп отырады. Бірінші теориялық жұмыс басқаруды автомттандыру саласында ХIX ғасырдың аяғына таман пайда болды, сол уа-қытта өнеркәсіптердің кең көлемде регуляторлы бу машинасын пайдалануы-нан және инженер- практиктердің көптеген қиыншылықтармен соқтығысуы
және оны шеше білуімен байланысты. Дәл осы уақытта бүкіл әлемге әйгілі орыс инженер- ғалымы И.А.Вышнеградский ғылыми зерттеулерді жүргізіп, бірінші бу машинасын, оның регуляторын математикалық методпен және жалғыз бір динамикалық системамен анализдеді. Кейіннен әйгілі орыс ғалы-мы А.М.Ляпунов және Н.Е.Жуковский математикалық теория процесінің не-гізін салды, ол автоматты басқару машиналары мен көптеген механизмдерде өтті.
Шамамен ХХ ғасырдың ортасына таман регуляторлық бу машинасы-ның қолданбалы механикалық теория бөлімі белгілі болды. Сонымен қоса анализ методы және электроникада автоматты шығару болды . Басқаруды автоматтандырудың енгізілуі өзіндік ғылыми және оқу дисциплинасында жүретін еді.
Қазіргі уақытта басқаруды автоматтандыру теориясы жаңа бөлімдермен жалпы теориялық басқару ( операцияның өту барысын зерттеу, система-миханика, ойын теориялары, баршаға қызмет көрсету ) автоматты басқару тоериялы жүйесін құрайды , маңызды рөл атқарады . Автоматтандыру
ғылыми техникалық прогрестің бір маңызды бағыты. Ол осы заманға сай өнеркәсіп өндірісінің сапасы, персоналды қауіпсіздендіру, қоршаған ортаны қорғау, экономикалық, сенімді және қауіпсіз күрделі өнеркәсіп функциясы -мен қамтамасыз ету, техникалық басқару, тәуелсіз принциптер көмегімен жү-зеге асады.
Осы заманға сай өнеркәсіпті автоматтандыру үшін кең көлемде басқару жүйесінде ЭВМ- ді қолдану, машина, техника, микроЭВМ –ге адам- машина системасын енгізу, жоғары дәрежелі, сапалы, жаңа техника-ны қолдану, басқару системасының проектін нағыз автоматтандыруға жата-ды емес пе ?!!
Автоматтандыруды , яғни жаңа техника енгізу- күрделі социал - эко-номикалық құбылыс , ұйымдастыру жұмысы , басқару жүйесінің қайта қаралуын, сондай- ақ практикалық нормативті талап етеді . Сондықтан да , кітапханашылардың бүгінгі таңдағы міндеті : жаңа , қолайлы жағдайларға сәйкес келмеген техникалық мінездемесі мен ауқымын анықтау. Кітапхана-дағы нормативтік базаны қайта қарастыру керектігі, ең әуелде , қажетті кі-тапханалық жұмыс техникасының жұмыс істеу барысын кітапхана маманда-рымен байланыстыру . Қазіргі кезде , кітапханашының жұмысын автомат-тандыру өте тиімді, әрі пайдалы болып табылады. Егер еңбек және норматив-тік жұмыстың белгілі бір мінезін анықтайтын өзгерістер, кітапхана – библио-графтық процестерде автоматтандырудың тигізетін әсерінен болады. Осы
көзқарастардың әсерінен , ірі кітапханалық – техникалық процестер автомат-тандырудың түрлерінің , яғни тура және жанама түрлерінен ұшырауы сөзсіз еді.
Автоматтандырудың енгізілуі технологиялық дәстүрге жанама әсерін тигізуде , жұмыс жургізу барысына өзгерістер шақырып , жаңа жұмыс түрлерінің тууына мүмкіндіктер туғызады , ол мүмкіндіктер машинаның алдында және машинадан кейінгі өңделген , жаңа ақпарат алуға көмек-теседі.
Автоматтандырудың әсерінен әрқашан өзгерістер болып отыратыны сөзсіз , және бұл өзгерістер тек еңбек , структуралық еңбек процесінде ғана емес, бірақ мұнда квалификациялық деңгей мен білім деңгейіне деген талап ету өзгереді . Бұл себептермен тығыз байланысқан тағы бір өте маңызды сұрақ туады , ол нормативті кітапханашының жұмысын автоматтандыру технологиясының енгізілу жағдайларына сәйкестеу . Кітапханалық – библиографтық қызмет көрсетуді автоматтандыруды , яғни жаттанды және анализ өзгерістерін , кітапханалық функцияны оқып білудің өте қатал да , маңызды проблемасын туғызды . Осы тенденцияларды бақылауға ала оты-рып , осы және басқа да есептеулерге дұрыс араласуға , әрдайым дұрыс ше-шімін табуға мүмкіндік береді…
Қарапайым мысал ретінде өзіміздің Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университетінің ғылыми кітапханасының жұмыс істеу
барысын автоматтандырылуын алып , қарастыралық .
Т. Рысқұлов атындағы ҚазЭУ- інің ғылыми кітапханасының қоры 1963 жылы С.М.Киров атындағы ҚазМУ-дің экономикалық факультетінің негізінде құрылған. Алғашқыда кітапхананың кітап қоры 47500 дана болған. Қазіргі кезде кітапхана университетінің ірі оқу – тәрбие және мәдени ағарту бөлімінің бірі болып табылады , ол 6 бөлімнен тұрады. Анықтамалық – ақпарат қорына келетін болсақ , қор 600 мың данадан астам өндірістік саладағы және шетел әдебиетінен тұратын басылымды құрайды . Мазмұны жағынан жан — жақты , оған ғылыми , көркем әдебиет , оқулықтар , мерзімді басылымдар , диссертациялар , авторефераттар , сирек кездесетін кітаптар қоры , анықтама қоры , ақпараттық басылымдар және тағы басқа кіреді. Әдебиеттерді таңдау үшін , кітапхана қорында оқырмандарға , қазақ , орыс және шет тілдерінде қызмет көрсететін 12 каталог , 10 картотека ұсынылған . Картотекалардың ішінде жиі пайдаланы-латындар “ Нарық экономикасы ”, “ Экология ” , “ Қазақстан тарихы ” , “ Ақпараттық жүйелер ”.
1994 жылдан бастап кітапхана ісі автоматты жүйеге көшіріле бастады. Ол әдебиеттерді өңдеуде және анықтамалық іздестіру апараттарды құруға мүмкіндітер береді . Бұрынғы каталогтарға бір электронды қосылды . Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті Ғылыми кітапханасы жылына 19337 оқырманға қызмет көрсетеді . Оларға жыл сайын 814946 дана кітап беріледі. Кітапхана оқырмандары : ең біріншіден , студенттер , профессорлар , оқытушылар құрамы мен аспиранттар , магистранттар , зерттеушілер және университет қызметкерлері болып табы-лады. Оқырмандар үшін 4 абонемент , 6 оқу залы қызмет көрсетеді ( ғылы-ми және оқу әдебиеттерін беретін қазақ абонементі , көркем әдебиет абоне-менті ) . 2001 жылдың қыркүйегінде сирек кездесетін кітаптар мен диссер-тациялар қоры ашылды ( оған кіретіндер : диссертациялар , авторефераттар, очерктер , сирек кездесетін кітаптар мен энциклопедиялар , анықтамалықтар мен сөздітер ).
Мерзімді басылымдарды өңдеу негізді оқу және ғылыми процесіне көмек ретінде жүйелі және тақырыпты картотекалар жасалуда . Ай сайын жаңа кітаптар бюллетені , әдбиеттердің ұсынылатын тізімдері шығарылды , кафедра күндері өткізіледі . Барлық мамандықта оқитын I курс студенттері үшін “ Кітапханалық – библиографтық білім ” пәні бойынша сабақтар жүргізіледі . Студенттерді кітапхана жұмыстарымен таныстырады . Ғы-лыми кітапхананың ақпараттық жүйесі жаппай , топтасқан және жеке аппа-раттанудан тұрады . Жалпы ақпараттандыру жүйесі оқырмандардың кең ау-мағына : профессорлар мен оқытушылар құрамы , аспиранттар , магистрант-тар , зерттеушілер мен университеттің барлық қызметкерлеріне арналған . Ақпаратпен қамтамасыз етудің нәтижелік формасы жаңа түскен әдебиеттер-ді насихаттау , тақырыптық көрмелер , студенттермен әңгіме шолулар өткізу. Оқырмандардың сұранысы бойынша қосымша қызметтер атқарылады . Әде-биеттердің тақырыптық тізімін құрастыру және іріктеу , ксерокөшірме қыз-меті , сканерлік қызмет және тағы басқалары. Ғылыми кітапхана құрамында тығыз байланыста жұмыс істейтін ерекше бірнеше блоктарды атап айтуға болады.
Бірінші блок – қордың сақталуын қамтамасыз ететін кітап-хана қорын және анықтамалық – іздестіру апаратын құрастыратын бөлімдер.
Екінші блок – қосымша және арнаулы қорлары бар , оқыр-мандармен жұмыс істейтін бөлімдер.
Үшінші блок – кітапханалық – библиографиялық процес-терді автоматтандыру.
Барлық бөлімдер бірыңғай анықтамалық – ақпарат қорымен байланысты және олардың міндеті оқырмандардың сұраныстарын толығы-мен және жедел түрде қанағаттандыру болып табылады . Кітапханада
“ РАБИС” кітапханалық – ақпарат мәліметтер базасы қызмет жасауда . Ол кітапхананың негізгі процестерін а втоматтандыруға : кітапхана қорын тол-тыру , әдебиеттерді өңдеу , барлық бөлімдерді байланыстыратын локальді байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Жалпы “РАБИС” , телекоммуникация-ның бағыттары мен элоктрондық технологияның дамуы мен кітапханаларда-ғы басылымдарды каталогтандыру процесі мен , электрондық каталогтарды қайтадан құруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар , көптеген еңбек шығында-рының қайталануын және қаржы құралдарының ұқыпсыз шығынының , ката-логтардың еңбегін ақылмен бөлуі және нәтижелерін бірігіп қолдануы арқылы минималдыққа жеткізу. Меншікті — жергілікті каталогтарды құруын жеңілде-ту үшін , бізге Республикалық біріккен электрондық каталогтарды құру қа-жет. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы осындай орталық бо-лып саналды. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы ( ҚРҰК ) кі-тапханалардың автоматтандыру процессін 1991жылы жүзеге асырды . Қазіргі таңда қазақ және орыс тілінде жиналған бір миллионнан астам ақпараттық мәліметтер негізгі деректерді құрастырды. ҚРҰК –да өндірілген ақпараттық кітапханалардың автоматтандыру жүйесі ( АКАЖ ) арқылы автоматтанды-ру процестері енгізілді . Қазіргі уақытта АКАЖ жүйесі бірнеше Республика-лық кітапханаларында , көптеген жоғарғы оқу орындарындағы кітапханала-рында енгізілген. ҚРҰК –ның АКАЖ – сінің ең басты жетістігі — кітапхана-шыларды және пайдаланушыларды қанағаттандыру . Пайдалану ақпарат кө-зін автор арқылы , тақырып арқылы , пән арқылы , негізгі сөз арқылы , жіктеу индексі және тағы басқа белгілер арқылы таба алады. Бағдарлама автоматты түрде көмекші анықтамаларды : атаулы , тақырыптар , деректемелер , пәндік анықтамаларды және тағы басқаларды қамтамасыз етеді. Бүгінгі күнде интер-нетте электрондық каталогты құру жобасы аса жетілдірілген. Бұл жобаның мақсаты кітапхананың оқырмандарын ғана емес , интернет арқылы да басқа пайдаланушыларға кітапхананың қорымен жұмыс істеуге мүмкіндік беру. Сондай – ақ , болашаұта бірнеше кітапханаларда бір кезекте біріккен элек-трондық каталогтың қолдану және түзету ғана емес , сонымен қатар импорт және экспорт арқылы нәтижесін алу жоспарланады. ҚРҰҚ – нің келесі авто-маттандыру жолындағы бір этабы – Республикалық автоматтандырылған ақ- параттық — кітапханалық РАБИС бағдарламасын құруы . Қазіргі уақытта осы
Бағдарламасы мемлекетіміздегі
50-ден астам кітапханаларында өңді-рілген.
бағдарламасы WINDOWS аймағында VISUAL FOX PRO ті-лінде
жазылған және автоматтандырылған кітапханалық
жүйелерге қойылған талаптарға сай келеді.
РАБИС бағдарламасы барлық жергілікті
есептеу жүйе-сінде