Әлеуметтік саясаттың мәні мен жіктелуі және механизмдері

Еуропа елдерінде өмір сүру деңгейі Қазақстанмен салыстырғанда бірталай асып түседі.Еуропа елдері ең төменгі жалақы деғгейінің мөлшері бойынша 3 топқа жіктеледі,бірінші топқа – ең төменгі жалақы мөлшері 82-331 евроны құрайтын мемлекеттер,екінші топқа -427-668 евроны,ал үшінші топқа – 1200 евродан жоғары соманы соманы құрайтын мемлекеттер құрайды. Бұл ретте Қазақстанның ең төменгі жалақы деңгейі Еуропа елдерінің ішіндегі ең төменгі ең төменгі мемлекеттерінен де азболып отыр. Сондықтан еліміздегі ең төменгі жалақы көлемін көь\бейтіп,Еуропа елдерінің жоғарыда айтылған үш топтың бірінде көрсетілген деңгейге жетуіміз керек.

 

 

 

Қорытынды

 

Зерттелген жұмысты қорытындылай келе келесі тұжырымдамалар мен ұсыныстар пайда болады:

1. Мемлекеттің  әлеуметтік саясаты - қоғамның әлеуметтік-экономикалық  өмір сүру жағдайын реттеудің  бір бағыты. Ол елдегі жалпы  экономикалық жағдаймен тығыз  байланысты және екі жақты  қызмет атқарады. Бір жағынан, әлеуметтік  саясатта тікелей және жанама  түрде экономикалық дамудың мақсаттары  көрініс алады, өйткені экономикалық  іс-әрекет қоғамның барлық топтарына  жақсы жағдай жасау мақсатында  жасалады. Екінші жағынан, әлеуметтік  саясат экономикалық өсудің факторы  болып келеді. Егер экономикалық  даму халықтың әлеуметтік жағдайын  жақсартпаса, онда еңбек өнімділігі  төмендеп, жұмыс күшінің сапасы  кемиді; қоғамда әлеуметтік тұрақсыздық  пен қарама-қайшылық артады. Әлеуметтік  саясат әр елде әр түрлі  әдіспен қалыптасады. Әлеуметтік  саясат қоғамның әрбір мүшесіне  заңды түрде анықталып бекітілетін  жұмыс деңгейін қамтамасыз ететін  табыс көлемін алу туралы кепілдік  береді. Нарық жағдайында мемлекет  қоғамның әрбір мүшесіне өз  мүмкіншілігін іске асырып, табыс  табуына жағдай жасауға міндетті  болады. Әлеуметтік саясатта халықты  әлеуметтік қорғау механизімінің  орны ерекше. Өтпелі кезеңде экономика  дағдарысқа ұшырап, қоғамда жұмыссыздық  пен кедейшілік қалыптасқан кезде  халықты мемлекет тарапынан жаппай  қаржыландыру мүмкіншілігі қысқарады. Дамыған елдердің әлеуметтік  саясат жүргізу тәжрибесінде  бірнеше бағыттар қалыптасқан: әлеуметтік  сақтандыру; жұмыскерлерді әлеуметтік  қорғау; еңбекақы саясаты; еңбек  нарығындағы әлеуметтік шаралар; тұрғын үй саясаты т.б.

2. Қазақстан  Республикасының мемлекеттік әлеуметтік  саясатының негізгі қағидаларына  төмендегілер жатады:

- азаматтарды  жүйелі әлеуметтік қамтамасыз  ету;

- әлеуметтік  әділдік;

- конституциялық  кепілдіктерді іске асырудың  қол жетімділігі;

- адамның  жеке тұлға ретіндегі, ұжым мен  қоғамдағы қызығушылығы;

-  республика  азаматтарының өмір сүру деңгейінің  жоғарылауы мен денсаулығы;

- әлеуметтік  жауапкершілік;

- экономикалық  мақсаттылық (мемлекеттің экономикалық  өсу темпі мен әлеуметтік кепілі);

- еңбек потенциалын  тиімді пайдалану және т.б.

3. Әлеуметтік  қорғау жүйесі – бұл қолайсыз  жағдайларға (кәрілік, мүгедектік, денсаулық  жағдайы, асыраушысынан айырылған  немесе жұмысынан айырылуы) байланысты  экономикалық белсенді бола алмайтын  және лайықты еңбек ақыны төленетін  жолымен өзін табыспен қамтамасыз  ете алмайтын азаматтар үшін  өмірлік қажетті игіліктердің  және әл ауқаттың белгілі бір  деңгейін қамтамасыз етуге арналған  жүйе. Қазақстан мүше болып табылатын  халықаралық еңбек ұйымының анықтауы  бойынша әлеуметтік қорғау жүйесі  мынандай шаралар кешенін қамтиды:

- тұрақты, ақылы  еңбекке ынталандыру;

- негізгі  әлеуметтік қатерлердің алдын  алу, ал туындаған жағдайда әлеуметтік  сақтандыру тәсілдері арқылы  сол қатердің салдарынан айырылған  табысының бір бөлігін қалпына  келтіру;

- халықтың  әлеуметтік сақтандыру жүйесіне  қатыспайтын әлсіз топтарына  арналған әлеуметтік көмек тәсілдері;

- азаматтардың  білім және медициналық көмек  сияқты негізгі құқықтарымен  қызметкерлерге қол жеткізу.

Сонымен, жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе Қазақстан Республикасының әлеуметтік саясатының стратегиялық міндеттеріне мына мәселелерді енгізіп, олардың орындалуы қатаң жүзеге асырылуы тиіс деп ойлаймыз. Олар:

- әлеуметтік  саланы мемлекеттік реттеу мен  басқарудың мақсатты бағдарламалық  әдістерін одан әрі жетілдіру  қажет;

- қоғамдағы  мүліктік тұрғыдағы жіктелісті  тереңдетпеу үшін және оны  тежеу үшін салық жүйесін жетілдіру  қажет;

- саяси билік  органдары мемлекеттік әлеуметтік  саясаттың үздіксіз жүргізілуін  және сабақтастығын қамтамасыз  ететін саяси тетіктерді қалыптастыруы  керек;

- денсаулық  сақтау саласында ақылы және  ақысыз медициналық қызметтердің  ара жігін ашу жөнінде шаралар  қолданылып, халыққа тегін медициналық  көмек берудің кепілді көлемі  толығымен жүзеге асырылуы тиіс  және ол билік органдары тарапынан  қатаң бақылауға алынуы қажет. Сол арқылы мемлекеттік тапсырыс  шегінде халыққа медициналық  көмек көрсетудің барлық түріне  қол жеткізу қамтамасыз етілуі  керек;

- елімізде  ана мен баланы қорғау мәселесіне  ерекше көңіл бөліне бастағаны  белгілі. Дегенмен ана мен баланы  мемлекеттің ерекше әлеуметтік  қамқорлығына алып, оны демографиялық  өсудің кепілі ретінде қарап  ұлттық қауіпсіздік мәселесінің  деңгейінде оған саяси мән  берілуі қажет;

- мемлекеттің  жастар саясатында әлеуметтік  саясатты толықтырып тұрған басым  бағыттардың бірі ретінде жастардың  еңбек етуге деген, білім алуға  деген ұмтылысына әлеуметтік  стимул жасау аса маңызды болмақ (баспанамен қамтамасыз ету, ғылыммен  айналысуға ынталандыру, студенттерге  жасалатын әлеуметтік көмектің  қомақтылығын арттыру және т.б.)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша

1-Кесте. 2014 жылдың 2-ші жарты жылдығына Ақжайық селолық округі бойынша әлеуметтік – экономикалық дамуы туралы мәлімет
№	Мәліметтердің  атауы	Округ көрсеткіштері
			Ақжайық	Абай	Санаторий Ақжайық	Подхоз	Сүттігенді	Талпын
1	Аумағы ( мың.кв.км)	75967	21802	26984	1042	3430	12851	9858
2	Тұрғындардың  саны   (адам)	4840	3039	770	197	135	190	518
	Оның ішінде отбасы	1276	785	221	56	34	40	140
	аула саны	1065	689	163	48	29	28	108
3	Аз қамтылған отбасылардың жалпы саны / адам	42	31	8	0	0	2	1
	Отбасылар санына кедейлер отбасыларының саны  %	5	5,0	5,0	5,0	0,0	8,0	2,0
4	Кірістері, жұмыс  жасайтындары, зейнеткерлері, үй шаруалары жоқ  отбасылар саны	12	9	2	1	0	0	0
	Отбасылар санына %	1	1,0	0,9	1,7
5	Кірістері, жұмыс  жасайтындары, зейнеткерлері, үй шаруалары жоқ жеке шаруашылықтары бар отбасылар саны	0
	Отбасылар санына %	0
6	АӘК алушылар саны	9	6,0	3	0,0	0,0	0,0	0,0
7	Барлық қаржы көздерінен көрсетілген көмек     (мың тенге)	233866	132412	101454,0	0,0	0,0	0	0
	Оның ішінде АӘК    (мың  тенге)	233866	132412	101454,0	0,0	0,0	0	0
8	Жұмыссыздар саны ( адам)	274	207	21	10	13	13	10
9	Жұмысқа орналастырылғандар саны  ( адам)	25,0	24,0	1,0	0,0	0,0	0,0	0,0
10	Қоғамдық жұмысқа жіберілгендер саны    (адам)	11	10	1	0	0	0	0
11	Кәсіптік оқуға жіберілгендер	1	1	0	0	0	0	0
12	Орташа  айлық жалақы  (тенге)	31787	40112	36300	33110	23300	27800	30100
13	Халықтың  көші-қоны ( адам)
	- келгендер	38	25	6	1	3		3
	- шыққандар	62	42	8	2		9	1
	- сальдо	-24	-17	-2	-1	3	-9	2
14	Туылғандар саны (адам)	35	25	5	2	1		2
15	өлгендер саны (адам)	12	10	1				1
16	Табиғи өсу	23	15	4	2	1		1
17	Сәбилер өлімі	0	0	0	0	0	0	0
18	Білім обьектілерінің саны / оқушылар	5	2	1	1			1
	Оның ішінде
	а) орта білімді мектептер / оқушылар	3/669	1/486	1/96	0	0	0	1/87
	б) лицей / оқушылар
	в)жалпы білім беру мектептері / оқушылар	2/21			1/14	0		0,00
	г) мектепке дейінгі мекемелер бала бақшалар / оқушылар	1/120	1/120	0	0	0	0	0
	Мектеп жанындағы балабақша	31	21		10			8
	Саз  мектебі / оқушылар саны	1/136	1/136
19	Денсаулық сақтау обьектілері ( бірлік)	6	2	1	1		1	1
	1) онда
	- дәрігерлер	14	14
	- орта медициналық персонал	56	54	1	0		0	1
	2оның ішінде
	- аурухана	1	1
	- емхана	1	1
	СВА (МП)	3	1	1				1
	Оның ішінде телефон-лған
	- ФАП
	- МП	3	1	1				1
20	Мәдениет және спорт обьектілерінің саны
	Оның ішінде
	театрлар
	кітапханалар	6	2	1	1		1	1
	Мәдениет үйлері мен клубтар	2	1	1
	Стадиондар
	спортзалдар	2	2
22	Заңды тұлғалар (бірлік)	13	9	1	1		1	1
	Олардың жұмыс жасайтыны ондағы адам	514	389	57	5		13	50
23	Жеке тұлғалар (бірлік)	40	34	1	2			3
	Олардың жұмыс жасайтыны ондағы адам	59	49	3	3			4
24	Шаруа қожалықтар	32	8	3	1	1	5	14
	Олардың жұмыс жасайтыны ондағы адам	155	48	28	0	6	9	33
25	Мал мен құс саны ( бас)
	МІҚ	4498	1798	835	205	242	459	959
	Оның ішінде аналық	1641	668	282	70	40	221	360
	қой-ешкі	6319	2780	1207	98	202	1113	919
	шошқа	16	16	0	0	0	0	0
	- түйе	0	0	0	0	0	0	0
	жылқы	1304	677	215	0	23	256	133
	-құстар	2151	1203	331	125	114	34	344