Кызметтер көлемі және байланыс жүйенің даму жоспары

 

 Таза дисконтталған табыс (ЧДД), табыс индексы (ИД), инвестицияның өтелімділік мерзімі көрсеткіштерін есептеп бизнес-жоспар тиімділігін анықтаймыз.

Жылдық дисконт мөлшері – 1% (тапсырманы қара). Сондықтан, дисконттау коэффициентін анықтаймыз:

                                                         Кд = 1 : (1 + i )t                                            (7.1)          

 Мұндағы:  

i – дисконт индексі, 1/100=0,01

t – қадамнын реттік номері.

Қадам «0» Кд = 1 : (1 + 0,01)0 = 1

Қадам «1» Кд = 1 : (1 + 0,01)1 = 0,9901

Қадам «2» Кд = 1 : (1 + 0,01)2 = 0,9803

Қадам «3» Кд = 1 : (1 + 0,01)3 = 0,9706

Квартал бойынша дисконттау коэффициентін ескеріп әр кварталдың инвестиция шығындарын анықтаймыз:

                                                        Si = Sк.в.i  · Кдi,                                              (7.2)

мұндағы

Sк.в.i  – квартал бойынша күрделі қаражаттар (I бөлім);

Кдi – дисконттау коэффициенті

S1 =250320*1=250320                          

                                        S2 =111360*0,9901=110257,53

S3 = 139200*0,9803=136457,76

                                             S4 = 55680*0,9706=54043,01

     Дисконттау коэффициентін ескеріп капиталды әр кварталда анықтаймыз:

                                                   Кi =  ДП i · Кдi                                                     (7.3)

К1 = 103497,72*1=103497,72

   К2 = 45998,99*0,9901=45543,6

     К3 = 57498,74*0,9803=56366,01

   К4 = 22999,5*0,9706=22323,31

ЧДД келесі формула бойынша анықтаймыз:  

ЧДД = S – К

S – инвестицияға шығындар, мың  тенге.

К – кәсіпорынның капиталы, мың тенге.

 

Әр қадам бойынша ЧДД есептейміз:

ЧДД0 = 250320 - 103497,72 =146822,28

ЧДД1 = 110257,53 - 45543,6 = 64713,93

ЧДД2 = 136457,76 - 56366,01 = 80091,75

ЧДД3 = 54043,01 – 22323,32 = 31719,7

      Табыс индексін анықтаймыз:

                                                       ИДi = Si :Кi                                                   (7.4)

ИД0 =250320/103497,72=2,42

                                         ИД1 =110257,53/5543,6=2,42

   ИД2 =136457,76/56366,01=2,42

 ИД3 =54043,01/22323,31=2,42

 

 Инвестицияның өтелімділік мерзімі – қанша уақытта күрделі қаржыдан түскен тиімділік салынған қаржы сомасын өтейді. Инвестицияның өтелімділік мерзімін анықтаймыз:        

                                                              Тк=1 : Ек                                                                   (7.5)

               Тк=1/0,21=4,76

Ек –тиімділік коэффициенті.

 Тиімділік коэффициенті Ек - өндірістің дамуына жыл сайын енгізілетін біржолғы күрделі қаржының (К) әр тенгеден алынатын пайданы көрсетеді

                                                              Ек = DП : К                                             (7.6)

            Ек = 116633,98/556560 = 0,21

DП – пайданың жылдық өсімі, мың теңге ( VI бөлім);

Sк.в  – жылдық күрделі қаржылар, мың теңге (I бөлім).

 

Кесте 7.2. Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау

 

Көрсеткіштер	Қадамның номері
	0	1	2	3
1.Дисконттау коэффициенті.	1	0,9901	0,9803	0,9706
2.Ақша қаражатынын таза ағыны, млн. тг.	103497,72	45998,99	57498,74	22999,5
3.Ақша қаражатынын таза дисконтталған ағыны, млн. тг.	103497,72	45543,6	56366,01	22323,31
4.Күрделі қаржылар, млн. тг.	250320	111360	139200	55680
5.Дисконтталған күрделі қаржылар, млн. тг.	250320	110257,53	136457,76	54043,01
6.ЧДД	146822,28	64713,93	80091,75	31719,7
7.ИД	2,42	2,42	2,42	2,42

 

Құрастырылған ҚТС даму бизнес-жоспарының тиімділігіне жалпы талдау жүргіземіз.

Еңбекті пайдалану тиімділік көрсеткіштері.

Еңбек өнімділік уақыт бірлігінде бір жұмыскер өндірген қызмет көлемін анықтайды. Еңбек өнімділікті есептейміз:

                                                 Птр од. = Дод. : Чод                                               (7.7)

Птр од.тек = 689610,34/835,06 =825,82

Птр од.пл = 949338,11/878,71=1080,38

Дод –негізгі қызметтен түскен табыс, мың тенге ( II бөлімдегі кесте);

 Чод – негізгі қызмет жұмыскерлердін орташа тізімдегі саны (III бөлімде).

Еңбек сыйымдылық еңбек өнімділікке кері көрсеткіш. Бір теңге табысты алуға қанша адамдар қажет екенін көрсетеді:

Тр. = 1: Птр од

   Тр.тек = 1/710,21 = 0,0014

Тр.пл = 1/929,12 = 0.001

Птр од. – негізгі қызметтің еңбек өнімділігі.

Қор қайтарылымы – НӨҚ-ға салынған әр теңгеден қанша теңге табыс алынатын көрсетеді.

                                                           Ки = Дод : Фср                                                (7.9)

Ки тек = 689610,34/4138700=0,17

  Ки пл =949338,11/4457266,5 =0.21

Фср – НӨҚ орташа жылдық құны, мың. тг

  Қор сіңіргіштік (сыйымдылық) – бір теңге табысты алғандағы шығынданатын негізгі өндірістік қорлардың құны.

                                                             Кф = 1 : Ки                                                 (7.10)

Кф тек = 1/0,17=5,88

 Кф пл = 1/0,21 = 4,76

  Еңбектің қорымен жарақтануы – еңбектің негізгі өндірістік қорлармен жарақтану дәрежесін сипаттайтын көрсеткіш.

                                                      Вф = Фср :  Чод                                                  (7.11)

Вф тек = 4138700/835,06=4956,17

    Вф пл = 4457266,5/878,71= 5072.51

  Айналымдылық коэффициенті – белгілі уақытта негізгі қызметтен кәсіпорынның айналым қаражаттарының орташа құнының 1 теңгеге шаққанда табыс көлемін көрсетеді.

                                                 Коб = Дод : Осроб                                                              (7.12)

Коб тек = 689610,34/165548=4,17

       Коб пл = 949338,11/177860,44 = 5,34

Осроб – айналым қаражаттарынын орташа жылдық құны ( IV бөлімде).

  Айналымда қаражаттарды жүктеу коэффициенті – айналымдылық коэффициентіне кері көрсеткіш, көрсеткен қызметтін 1 теңгесіне айналым қаражаттардын шығындалған сомасын көрсетеді.

                                                        Кзаг = 1 : Коб.                                                                              (7.13)

                                                  Кзаг тек = 1/4,17=0,24

Кзаг пл = 1/ 5,34 = 0,19

  Бір айналымның ұзақтығы – өндіріске салынған айналым қаражаттар қандай уақыт аралығында жасалған қызметтің құнының бөлігі болып кәсіпорынға қайтып келеді.

                                                      Кд = Осроб • Чд : Дод                                         (7.14)

Кд тек = 165548*360/689610,34=86,42

    Кд пл = 177860,44*360/949338,11=67,45

Чд - кезеңдегі күндер саны (есепте бір жылда 360 күн деп аламыз)

Бөлімдерде шыққан көрсеткіштерді 7.3 кестеге енгіземіз. 

Кесте 7.3. Кызметтің негізгі экономикалық көрсеткіштері

 

Көрсеткіштер	Ағымдағы	Жоспарланған	Өзгеріс
			Абсолюттік.	Қатысты
1. Негізгі қызметтен табыс, мың. тг.	689610,34	730537,59	40927,25	105,93
2. Жұмысшылардың орташа тізімдегі саны, адам.	971	1021,76	50,76	105,23
3. НӨҚ орташа жылдық құны, мың. тг.	41387000	4457266,5	318565,5	107,7
4. Айналым қаражаттарынын орташа жылдық құны, мың. тг.	165548	177860,44	12312,44	107,44
5. Пайдалануға кеткен шығындар, мың. тг.	811780,3	950828,15	139047,85	117,13
6. Еңбек ақы қоры, мың. тг.	454730	550279,05	95549,05	121,01
7. Баланстық пайда, мың. тг.	-172124,46	-55490,48	116633,98	32,24
8. Таза пайда, мың. тг.	-	-	-	-
9. Еңбек өнімділігі, мың. тг./адам.	710,21	929,12	218,91	130,82
10. 100 теңге табысқа өзіндік құн, тг.	0,0014	0,001	-0,0004	71,42
11. Қор қайтарымы, тг.	0,17	0,21	0,04	123,53
12. Еңбектің қорымен жарақтануы, мың. тг.	4956,17	5072,51	116,34	102,35
13. Айналым қаражаттарынын айналымдылығы, айналым.	4,17	5,34	1,17	128,06
14. Бір айналымның ұзақтығы, күн.	86,42	67,45	18,97	78,05
15.Ресурстық рентабельділік, %	-	-	-	-
16. Шығындық рентабельділік, %	-	-	-	-

 

 

   Қорытынды: бұл бөлімде кәсіпорынның өндіріс пен инвестиция тиімділік көрсеткіштері есептеледі. ҚТС даму инвестициялық жобанын тиімділігін бағалауда есеп қадамы квартал (тоқсан) болады. Осыған қарай, қорларды инвестициялардың түсіміне қарай квартал бойынша бөлеміз.I квартал –  45%;II квартал –  20%; III квартал – 25%; IV квартал – 10 %. Жинақтау қорын, резервтік қорды  есептей алмаймын, себебі бізде таза пайда жок. Бұл мекемеде жинақтау қоры мен резервтік қор жоқ болып табылады. Сонымен қатар сол сияқты ресурстық рентабельділік пен шығындық рентабельділікті де есептемейміз. Қызметтің негізгі экономикалық көрсеткіштерінде бізге пайда әкеліп тұрған көрсеткіштер:негізгі қызметтен табыс, жұмысшылардың орташа тізімдегі саны, НӨҚ орташа жылдық құны,айналым қаражаттарының орташа жылдық құны,пайдалануға кеткен шығындар, еңбек ақы қоры, еңбек өнімділігі және де қор қайтарымы. Бұл көрсеткіштерден біз ұтылып тұрмыз:100 тг табысқа өзіндік құн, еңбектің қорымен жарақтануы, айналым қаражаттарының айналымдылығы және бір айналымнын ұзақтығы. Ал баланстық пайда,таза пайда, ресурстық рентабельділік және шығындық рентабельділікте мүлдем пайда жоқ, себебі кәсіпорын шығынға ұшырады, пайда таппады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

    Осы  курстық жұмыс барысында белгілі  бір үлкен байланыс кәсіпорнына  арнап болжам жоспарды құрып, оның тиімділігін бағалауды қарастырдық. Кәсіпорынның ағымдағы жылдағы  көрсеткіштеріне қарай отырып  алдағы жылға жоспар құрастырылды. Алынған кәсіпорынның көлемінің қандай екенін оның берілгеніндегі халықтың санымен, орнатылған телефон аппараттарының санынан білуімізге болады. Байланыс орны халықты телефон қызметімен, таксофондармен, мекемелерді байланыс қызметтерімен, интернет сияқты қосымша қызметтермен қамтамасыз етеді. Кәсіпорынның жұмысына талдау жасай отырып осы мекемедегі қызметтердің көлемі мен байланыс жүйесінің даму жоспарын, негізгі қызметтерден түсетін табысты, жұмыскерлер санын, табыс мөлшерін, орташа жылдық еңбекақы мөлшерін есептедік. Ағымдағы жыл мен жоспарланған жылға арналып телефон аппараттары мен таксофондардың өсімдері, тұтынушылар топтары бойынша абоненттік төлем түрлері, қосымша құн салығы да есептелінді.

    Кәсіпорында  жұмыс атқаратын персоналдың  тізімдегі саны есепке алына  отырып, байланыс жүйесінің дамуымен  байланысты қажетті қосымша саны  да анықталды. Жұмыскерлердің істеген  еңбегі үшін төленетін жалақысы, еңбек өнімділігі есептелінді. Осының барлығы есептелгеннен кейін негізгі өндірістік қорларды есептей бастаймыз, айналым қаражаттарын, оның мөлшерленетін жылдық құнын есептеп аламыз. Қызмет көрсетуге кеткен және сатуға кеткен шығындар жоспары құрастырылады, мұнда еңбек ақы шығындары, әлеуметік қажеттілік ауарымдары, амортизациялық аударымдар, бірнеше бапқа бөлінген шығындар сомасы есептелінеді.