Кызметтер көлемі және байланыс жүйенің даму жоспары

 

 

Жоспарланған кезеңде НӨҚ орташа жылдық:

Ф пл = (0,5 · Ф1.01 + Ф1.04 + Ф1.07 + Ф1.10 + 0,5 · Ф1.01) : 4=

(0,5*4182300+4412594,4+4515045,6+4553109,6+0,5*4514335,2)/4=4457266,5    (4.3)

Ф1.01нг, Ф1.04, Ф1.07, Ф1.10 и Ф1.01кг – жоспарланған кезеңде НӨҚ орташа қалдықтары.

 

    Айналым қаражаттардың мөлшерленген қалдықтарының орташа жылдық құнын есептеу үшін айналым қаражаттардың жүктелуін және қосымша қажеттіліктерін анықтау керек.

 

Ағымдағы кезеңде желідегі бір нөмерге айналым қаражаттардың жүктелуін:

         Зоб с. = Оср об тек / Nср тек   =165548/(230400/1000)=718,52   тг/бірл            (4.4)

Оср об тек – ағымдағы жылда айналым қаражаттардың қалдықтарының орташа жылдық құны, тенге

Nср тек – ағымдағы жылда телефон аппараттарының орташа жылдық саны, дана

 

Айналым қаражаттарының орташа жылдық құны ағымдағы кезеңдегі  НӨҚ-дың орташа жылдық құнының үлесіне қарай:

                Оср об тек = Ф ср тек · УВ об =4138700*4/100=165548 мың  тг           (4.5)

УВ об       - НӨҚ жалпы құнындағы айналым қаражаттардың үлесі

Ф тек  - ағымдағы кезеңдегі НӨҚ-дың орташа жылдық құны

 

         Айналым қаражаттарының ағымдағы кезеңңің сонындағы құны ағымдағы кезеңңің сонындағы  НӨҚ-дың  құнының үлесіне қарай:

                   Окг об тек = Ф кг тек · УВ об= 4182300*4/100=167292 мың   тг         (4.6)

УВ об       - НӨҚ жалпы құнындағы айналым қаражаттардың үлесі

Ф кг тек - ағымдағы кезеңңің сонындағы НӨҚ-дың құны

 

     Байланыс желінің дамуына байланысты айналым қаражаттарының қосымша қажеттілігі жоспарланған кезеңге әр кварталда:

                                  Dобсплквi = Зоб с · DNпл · Кцквi                                              (4.7)

  Dобсплкв1 = 718,52*10,43*1,015=7606,58

Dобсплкв2 = 718,52*4,64*1,015=3383,94

Dобсплкв3 = 718,52*5,80*1,015=4229,93

Dобсплкв4 = 718,52*2,32*1,015=1691,97

 

Зоб с – желідегі бір нөмерге айналым қаражаттардың жүктелуі, тг/дана.

Кцквi –инфляция коэффициенті (кварталдық).

 

                                          Кцквi=(6/4+100)/100=1,015                                         (4.8)                  

 

   Әр квартал бойынша айналым қаражаттардың орташа қалдықтарын есептеу:

                 О об сI = Окг об тек + DобсплквI       мың. тг.                      (4.9)

               О об с 1,01 =167292

               О об с 1,04 =167292+7606,58=174898,58

               О об с 1,07 =174898,58+3383,94=178282,52

               О об с 1,10 =178282,52+4229,93=182512,45

                                            О об с 1,01 =182512,45+1691,97=184204,42

 

   Айналым қаражаттарының мөлшерленетін орташа жылдық құнын:

О об ср пл = (0,5 · Окг об тек + О об сI + О об сII + О об сIII + 0,5 · О об сIV) :4=

      (0,5*167292+174898,58+178282,52+0,5*182512,45)/4=177860,44          (4.10)

 

 

Кесте 4.1. Негізгі өндірістік қорлардың және айналым қаражаттардын құны (мың теңге)

 

 

 

Көрсеткіштер	Ағымдағы	Жоспарланған	Өзгеріс
			Абсолюттік	Қатысты
НӨҚ орташа жылдық құны	4138700	4457266,5	318566,5	107,70
Айналым қаражаттардын орташа жылдық құны	165548	177860,44	12312,44	107,44

 

     Қорытынды: күрделі қаржыларды  НӨҚ-ға айналдыру коэффицентін ескеріп күрделі қаржыны  игеруді әр квартал бойынша бөліп есептедік. Осыдан кейін жоспарланған кезеңде НӨҚ орташа жылдық құнын қарастырдық. Байланыс желісінің дамуына байланысты айналым қаражаттарының қосымша қажеттілігі жоспарланған кезеңге әр кварталға бөліп есептелінді. Барлық көрсеткіштердің өзгерістерінде бізге пайда келеді, себебі өзгерістердің қатыстысындағы құн бізге пайдалы болып тұр.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУГЕ ЖӘНЕ САТУҒА КЕТКЕН ШЫҒЫНДАР

    Байланыс қызметтерін өндіруге және сатуға кеткен шығындарын есептегенде келесі шығын баптарын анықтау қажет:

• Еңбек ақы шығындары.
• Әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар.
• Амортизациялық аударымдар.
• Материал мен қосалқы бөлшектер шығындары.
• Өндірістік қажеттіліктерге электрқуаттын шығындары.
• Басқа шығындар.

 

Еңбек ақы шығындары курстық жұмыстың 3-ші  бөлімінде есептелген.

ФОТ тек =454730

ФОТ пл =550279,05

 

Әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар:

                                           Отчсн = ФОТ·СН : 100   мың. тг.,                               (5.1)

Отч сн тек =454730*11/100=50020,3

          Отч сн пл =550279,05*11/100= 60530,695

СН – әлеуметтік салық ставкасы - 11%

 

Ағымдағы жылда қалыптасқан НӨҚ орташа жылдық құны мен амортизациянын орташа мөлшері бойынша амортизациялық аударымдар:

                  На = Атек : Фтек ср · 100=213730/4138700*100=5,16    (%)              (5.2)

 

    Жоспар кезеңіне амортизациялық аударымдар:

                    Апл = Фпл · На/100=4457266,5*5,16/100=229994,95                        (5.3)

Фпл – Жоспар кезеңінде НӨҚ орташа жылдық құны.

На – Ағымдағы кезеңде амортизацияның орташа мөлшері.

 

    Ағымдағы кезеңде желідегі бір номерға қалыптасқан шығындар, инфляция индексі және жоспарланған жылда телефон аппараттардың орташа жылдық саны негізінде жоспар кезеңіңде материал мен қосалқы бөлшектерге шығындар анықталады.

 

Жоспарланған жылда телефон аппараттардың орташа жылдық саны:

                           Nср.пл = (Nкг.тек + Nкг.пл) : 2=(249,4+272,59)/2=260,995            (5.4)

 

Ағымдағы жылда желідегі бір номерге келетін шығындар:

                   З1нм = З м тек : Nср тек = 13600/(230400/1000)=59,03 тг./ном.            (5.5)

З м тек – ағымдағы жылда материал мен қосалқы бөлшектердің шығындары

Nср тек  - ағымдағы жылда ТА орташа жылдық саны

 

 Ағымдағы  жылда желідегі жоспар кезеңіңде  материал мен қосалқы бөлшектердің  шығыны:

              Зм пл = З1нм  · Nтек.пл · I =59,03*260,995*1,06=16330,93 мың. тг         (5.6)

I – инфляция индексі

 

Өндірістік қажеттіліктерге электрқуаттың шығындары материал мен қосалқы бөлшектер шығындарына ұқсас анықталады.

 

    Ағымдағы  кезеңде желідегі бір номерге келетін электрқуаттың шығындары:

 

                         З1нэ= Зэ тек  : Nср тек =12700/230,4=55,12  тг./ном.                      (5.7)

Зэ тек  - ағымдағы кезеңде электрқуаттың шығындары

 

Жоспарланған кезеңде электрқуаттың шығындары:

               Зэпл = З1нэ  · Nтек.пл · I= 55,12*260,995*1,06=15249,21 мың. тг.      (5.8)

   Ағымдағы  кезеңдегі  шығындар жалпы сомасы:

   Зобщтек. = ФОТ тек + ОТЧ снтек  + А тек + З м тек  + Зэ тек + З пр тек  мың. тг.        (5.9)

   Зобщтек =454730+50020,3+213730+13600+12700+67000=811780,3

   З пр тек  - ағымдағы кезеңдегі басқа шығындар

 

   Ағымдағы  кезеңде жалпы шығындардын ішінде басқа шығындардың үлесі:

                          dпро = Зтек.пр. / Зобщтек =67000/811780,3=0,08253                    (5.10)

Зтек.пр. – ағымдағы кезеңде басқа шығындар.

 

    Жоспар  кезеңдегі шығындардын жалпы  сомасы:

            З общ.пл. = ФОТ пл + Отчснпл +  Апл  + Зм пл  + Зэпл   мың. тг.               (5.11)

З общ.пл. = 550279,05+60530,695+229994,95+16330,93+15249,21=872384,83

 

   Жоспарланған  кезеңде басқа шығындар ағымдағы  кезеңдегі үлесі бойынша:

     Зпрпл = (Зобщ пл · dпро) / (1 – dпро)=(872384,83*0,0825)/(1-0,0825)=78443,32   (5.12)

 

   Шыққан көрсеткіштерді 5.1.кестеге кіргіземіз.

 

Кесте 5.1. Байланыс қызметтерді өндіруге және сатуға кеткен шығындар құрылымы (мың тенге)

Шығын баптары	Ағымдағы		Жоспарланған		Қатысты өзгеріс %
	мың. тг.	Құрылым, %	мың. тг.	Құрылым, %
1.Еңбек ақы шығындары	454730	56,02	550279,05	57,87	121,01
2.Әлеуметтік қажеттіліктеріне аударымдар	50020,3	6,16	60530,695	6,37	121,01
3.Амортизациялық аударымдар	213730	26,33	229994,95	24,19	107,61
4.Материал мен қосалқы бөлшектерге шығындар	13600	1,68	16330,93	1,72	120,08
5.Электрқуат шығындары	12700	1,56	15249,21	1,60	120,07
6.Басқа шығындар	67000	8,25	78443,32	8,25	117,08
БАРЛЫҒЫ :	811780,3	100%	950828,15	100%	117,13

 

Шығын баптары бойынша 100 теңге табыстың өзіндік құн калькуляциясын есептейміз.

Алдында аталған шығын баптары өндіріс шығын сметасына кіреді және олардың сомасы қызметтер өндірісінің толық өзіндік құнын анықтайды. Сонымен қатар байланыс кәсіпорындарда негізгі қызметтен 100 тенге табысқа  келетін кәсіпорыннын жалпы пайдалану шығындарын  сипаттайтын өзіндік құнның қатысты көрсеткіші колданылады. Ол келесі формуламен анықталады:

                                              С = (Зi : Дод) · 100 тг.                                              (5.13)

Зi – белгілі кезеңде әр түрлі шығындар бойынша өзіндік құн

Дод – сол кезеңдегі негізгі қызметтен табыс.

  Ағымдағы кезеңде күтілетін калькуляция баптар бойынша есептеледі:

Еңбек ақы шығындары:

(454730/689610,34)*100=65,93

Әлеуметтік қажеттіліктеріне аударымдар:        

(50020,3/689610,34)*100=7,25

Амортизациялық аударымдар: 

(213730/689610,34)*100=30,99

Материал мен қосалқы бөлшектерге шығындар:     

(13600/689610,34)*100=1,97

Электрқуат шығындары:                 

(12700/689610,34)*100=1,84

Басқа шығындар:

(67000/689610,34)*100=9,72

БАРЛЫҒЫ:                                       

(811780,3/689610,34)*100=117,72

Жоспарланған кезеңде калькуляция баптар бойынша есептеледі:

Еңбек ақы шығындары:         

(550279,05/949338,11)*100=57,96

Әлеуметтік қажеттіліктеріне аударымдар:

(60530,695/949338,11)*100=6,38

Амортизациялық аударымдар: 

(229994,95/949338,11)*100=24,23

Материал мен қосалқы бөлшектерге шығындар:         

(16330,93/949338,11)*100=1,72

Электрқуат шығындары:                 

(15249,21/949338,11)*100=1,61

Басқа шығындар:

(78443,32/949338,11)*100=8,26

БАРЛЫҒЫ:            

(950828,15/949338,11)*100=100,16

 

Шыққан сандарды 5.2 кестеге кіргіземіз.

 

Кесте 5.2.Байланыс қызметінін өзіндік құннын калькуляциясы

 

Шығын баптар атаулары	100 теңге табыстың өзіндік құны		Өзгеріс
	ағымды	жоспарланған	абсолюттік	қатысты
1. Еңбек ақы шығындары .	65,93	57,96	-7,97	87,91
2. Әлеуметтік қажеттіліктеріне аударымдар	7,25	6,38	-0,87	88
3. Амортизациялық аударымдар .	30,99	24,23	-6,76	78,19
4. Материал мен қосалқы бөлшектерге шығындар .	1,97	1,72	-0,25	87,31
5. Электрқуат шығындары .	1,84	1,61	-0,23	87,5
6. Басқа шығындар .	9,72	8,26	-1,46	84,98
БАРЛЫҒЫ:	117,72	100,16	-17,66	85,08