«Қазақстан тарихы» оқу пәнінің жұмыс бағдарламасы

Батыр Сырым Датұлының  жетекшілігімен Кіші жүз қазақтарының көтерілісі (1783-1793жж.). көтерілістің басты  себептері. Жер мәселесінің ушығуы. Сырым Датұлы және хан ортасы. Нұралы ханды хан билігінен шеттету. Игельстром реформасының құлдырауы. Сырым батырдың Есім ханмен күресі, ханды өлтіру. Көтерілістің жеңілісі табуының себептері мен оның маңызы.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бастыны ажырату, себептер мен салдардың өзара байланысын байқау.

Кәсіптік:

- XVIII-XIX ғғ. қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдері, мәселелері мен нәтижелері.

Арнайы:

- осы кезеңдегі ұлт-азаттық қозғалысқа тәуелсіз баға беру, қазақ халқының тарихында көтерілістердің ипаты мен маңызын анықтау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Сырым Датұлы басқарған қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдерін, мәселелері мен қорытындыларын білу керек.
• 1783-1797 жж. ұлт-азаттық қозғалысқа тәуелсіз баға беруді, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.4  Отарлау саясатына қарсы қахақ халқының ұлт-азаттық қозғалысы. Бөкей Ордасындағы 1836-38жж. көтеріліс

 

Оқу материалының мазмұны

1836-38жж. Бөкей Ордасындағы  көтеріліс. Бөкей хандығының құрылуы, ішкі және сыртқы жағдай. Хан Жәңгір. Көтерілісті ұйымдастырушылар: қолбасшы Исатай Тайманов пен ақын Махамбет Өтемісұлы. Көтерілістің себептері мен негізгі ошақтары. Тастөбедегі, Ақбұлақтағы шайқастар. Жеңіліс себептері. Көтерілістің маңызы.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бастыны ажырату, себептер мен салдардың өзара байланысын байқау.

Кәсіптік:

- XVIII-XIX ғғ. қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдері, мәселелері мен нәтижелері.

Арнайы:

- осы кезеңдегі ұлт-азаттық қозғалысқа тәулсіз баға беру, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Исатай Тайманов мен Махамбет Өтемісовтың басшылығымен қазақ халқының ұлт-азаттық үкресінің негізгі кезеңдерін, мәселелері мен қорытындыларын білу керек.
• 1836-1838 жж. ұлт-азаттық қозғалысқа тәуелсіз баға беруді, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.5  Отарлау саясатына қарсы қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысы. Кенесары хан көтерілісі

 

Оқу материалының мазмұны

1837-1847жж. Кенесары хан  жетекшілігіндегі ұлт-азаттық көтеріліс.  Кенесары Қасымов тұлғасы. Көтеріліс  алғышарттары мен басталуы, оның  ауқымдығы. Билеуші топтардың  арасындағы қайшылықтар. Кенесары – дипломат, саясаткер, қолбасшы. Кенесары хандығының құрылуы. Патша өкіметінің жазалау әрекеттері. Кенесары ханның қоқанд басшыларына қарсы күресі. Жетісуға шегіндеу. Қырғыз жерлерін басу. Кенесары қазасы. Көтерілістің жңілуі мен маңызы.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бастыны ажырату, себептер мен салдардың өзара байланысын байқау.

Кәсіптік:

- XVIII-XIX ғғ. қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдері, мәселелері мен нәтижелері.

Арнайы:

- осы кезеңдегі ұлт-азаттық қозғалысқа тәулсіз баға беру, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Кенесары Қасымовтың басшылығымен қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдерін, мәселелері мен қорытындыларын білу керек.
• 1837-1847 жж. Ұлт-азаттық қозғалысқа тәуелсіз баға беруді, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.6  Отарлау саясатына қарсы қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысы. Жанқожа мен Есет Көтібарұлы батырларының жетекшілігімен болған көтеріліс

 

Оқу материалының мазмұны

Жанқожа батырдың жетекшілігімен Сырдария қазақтарының көтерілісі. Сырдария аймағындағы жағдай. Жанқожа батыр. Орыстардың Хиуа хандығына жорығы. Қоқанд бектерінің озбырлығына қарсы  күрес.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бастыны ажырату, себептер мен салдардың өзара байланысын байқау.

Кәсіптік:

- XVIII-XIX ғғ. қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдері, мәселелері мен нәтижелері.

Арнайы:

- осы кезеңдегі ұлт-азаттық қозғалысқа тәулсіз баға беру, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипаты мен маңызын анықтау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Жанқожа мен Есет Көтібарұлының басшылығымен қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің негізгі кезеңдерін, мәселелері мен қорытындыларын білу керек.
• Жанқожа мен Есет Көтібарұлының ұлт-азаттық қозғалысына тәуелсіз баға беруді, қазақ халқының тарихындағы көтерілістердің сипатын және маңызын анықтауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.7 XIX ғасырдың екінші жартысындағы әкімшілік реформалар. Қазақстан – ресей империясының отары

 

Оқу материалының мазмұны

Ұлы жүздің Ресейге қосылуы. Верный (Алматы) қаласының салынуы. 50-60жж. орыс-қоқан  қатынастары. Орыс әскерлерінің қоқанд қамалдарын басуы. Қазақстанның Ресейге  қосылуының аяқталуы және оның салдары. Патша өкіметінің отарлау саясаты және соның Қазақстанда тереңдеуінің себептері.

1867-1868жж. реформа. Реформаны  өткізу мен дайындау қажеттілігі.  Әкімшілік-территориалды басқарудағы  отарлау элементтерінің күшеюі. Генерал-губернаторлықтар. Реформалардың  отаршылдық мәнісі. Жергілікті ақсүйектер, билер ролінің әлсіреуі. Жергілікті халықтың құнарлы жерлерін жаппай тартып алудың етек жаюы. Торғай, Орал облыстарында және Маңғыстаудағы көтеріліс.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бөлім барысында тақырып бойынша білім алушылардың білімдері мен дағдыларын жаңарту;

- коммуникативтік қабілеттерге, ойлау және мінез-қылық мәдениетіне ие болу.

Кәсіптік:

• Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы; 1867-68жж. реформаның мәнісі, оның себептері мен маңызы, XIX ғасырдың соңындағы Қазақстанның әлеуметтік-саяси өмірі, 1869 және 1891 жылғы реформалар.

Арнайы:

- осы кезеңдегі хронология мен оқиғалылықта бағдарлану, тақырып бойынша дербес қорытындылар жасау;

- себеп-салдарлы байланыстарда  дербес бағдарлану;

- берілген тақырып бойынша библиографиялық  материалды қарастыру, тақырыпқа  дербес талдау жасау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуын; 1867-68жж. реформаның мәнісін, оның себептері мен маңызын, XIX ғасырдың соңындағы Қазақстанның әлеуметтік-саяси өмірін білу керек.
• бұл кезеңнің шежірелігі мен оқиғалылығында бағдарлануды, тақырып бойынша дербес қорытындылар жасауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.8 XIX ғасырдың екінші жартысындағы әкімшілік реформалар. Қазақстан – ресей империясының отары

 

Оқу материалының мазмұны

          Қазақстандағы  капитализмнің алғышарттары, ерекшеліктері  мен даму барысы. Шаруалардың  қазақ жеріне қоныстануы. Өнеркәсіптің  негізгі салалары. Теміржолдар салу. Несие-банктік жүйе. Сауда, жәрмеңкелер, қалалар. Аймақ халқы.

XIX ғасырдың аяғындағы  әлеуметтік-саяси жағдай. Түркістан  аймағы (1886) мен далалақы өлкелерді  (1891) басқару туралы өкім. Реформалардың  негізгі қағидалары. Қазақстан Ресей  империясының бөлігі ретінде.  Сот өндірісіндегі өзгерістер. Билер билігінің жойылуы. Ұйғырлар мен дұнғандардың Жетісуға қоныстандырылуы.

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бөлім барысында тақырып бойынша білім алушылардың білімдері мен дағдыларын жаңарту;

- коммуникативтік қабілеттерге, ойлау және мінез-қылық мәдениетіне ие болу.

Кәсіптік:

• Қазақстанның XIX ғасырдың аяғында әлеуметтік-саяси жағдайы, 1869 және 1891 жылғы реформалар.

Арнайы:

- осы кезеңдегі хронология мен оқиғалылықта бағдарлану, тақырып бойынша дербес қорытындылар жасау;

- себеп-салдарлы байланыстарда дербес бағдарлану;

- берілген тақырып бойынша библиографиялық  материалды қарастыру, тақырыпқа  дербес талдау жасау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуын және оның салдарын; 1869, 1891 жылғы реформаның мәнісін, оның себептері мен маңызын, XIX ғасырдың соңындағы Қазақстанның әлеуметтік-саяси өмірін білу керек.
• бұл кезеңнің шежірелігі мен оқиғалылығында бағдарлануды, тақырып бойынша дербес қорытындылар жасауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.9  XX ғасырдың басындағы Қазақстан

 

Оқу материалының мазмұны

Қоныстандыру саясатының жаңа кезеңі. Реформа салдарынан шаруалардың  жаппай қоныстануының басталуы. Экономика  және қоғамдық өмір. Қазақ жерлерін тартып алудың басымдауы.

        XX ғасырдың басындағы қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы. Ұлт-азаттық күрестің өрлеуі. Жұмысшылар қозғалысы. Әлеуметтік-демократиялық және большивистік топтардың қалыптасуы. Ауылдағы ереуілдер мен аграрлық толқулар.

Ұлт-азаттық қозғалыстың  өршуі. Ұлттық интеллигенцияның қоғамдық-саяси  әрекеті: Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов және басқалары. Қазақ тіліндегі баспа ісінің басталуы. Қазақ саяси баспасөзі.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық: 

- бөлім барысында тақырып бойынша білім алушылардың білімдері мен дағдыларын жаңарту;

- коммуникативтік қабілеттерге, ойлау және мінез-қылық мәдениетіне ие болу.

Кәсіптік:

- XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы экономика мен қоғамдық өмір, қоныстандыру саясатының жаңа кезеңі; қазақтардың самодержавиеге қарсы ұлт-азаттық қоозғалысы, 1905-05жж. Революциядағы ұлттық интеллигенцияның ролі; 1916 жылғы көтеріліс күшінің себептері, сипаты мен қозғалысы;

Арнайы:

• XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық саяси өмірді сипаттау, XX ғасырдың бірінші ширегіндегі Қазақстан партияларының іс-әрекеті мен саяси құбылыстарға баға беру, осы кезең бойынша баспа көздерін талдау.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның экономикасы мен қоғамдық өмірін, көші-қон саясатының жаңа кезеңін;
• самодержавиеге қарсы қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысын, 1905-08жж төңкерістегі ұлт зиялыларының ролін білу керек.
• ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси өмірді сипаттауды, ХХ ғасырдың бірінші ширегіндегі Қазақстан партияларының іс-әрекеті мен саяси құбылыстарға баға беруді, берілген кезең бойынша баспа көздерін талдауды меңгеру керек.

 

Тақырып 3.10 XX ғасырдың басындағы Қазақстан. 1916ж. ұлт-азаттық көтеріліс. 1917ж. ақпан төңкерісі және оның Қазақстанға ықпалы

 

Оқу материалының мазмұны

Бірінші дүниежүзілік соғыс  жылдарындағы Қазақстан. 1916ж. ұлт-азаттық  көтерілістің себептері, сипаты мен қозғаушы күштері. Хан билігін қалпына келтіру. Көтерілістің Торғай және Жетісудағы ошақтары. А.Иманов. Көтерілістің жеңілу себептері және оның тарихи маңызы.

Ақпан төңкерісі және Қазақстанда  саяси партиялардың құрылуы. Қазақстанда Уақытша үкімет органдарының және Кеңестердің құрылуы. Қазақстандағы Уақытша үкіметтің саясаты. Саяси партиялар мен ағымдар. «Алаш», «Үш жүз», «Шураи-исламия», «Шураи-Улемия» партияларының және жастар ұйымдарының құрылуы. «Алаш» партиясының съездері мен бағдарламаларының жобасы. Эсерлер, кадеттер, социал-демократтардың іс-әрекеті.

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- бөлім барысында тақырып бойынша білім алушылардың білімдері мен дағдыларын жаңарту;

- коммуникативтік қабілеттерге, ойлау және мінез-қылық мәдениетіне ие болу.

Кәсіптік:

- 1916 жылғы көтерілістің себептері, сипаты мен күшінің қозғалысы;

- 1917 жылғы Ақпан төңкерісінің  себептері мен оның Қазақстанға  ықпалы.

Арнайы:

• XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық саяси өмірді сипаттау, XX ғасырдың бірінші ширегіндегі Қазақстан партияларының іс-әрекеті мен саяси құбылыстарға баға беру, осы кезең бойынша баспа көздерін талдау.

 

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• 1916 жылғы көтерілістің себептері мен сипатын, оның барысы мен маңызын;
• көтерілістің шежіресін және көтерілістің көшбасшыларын білу керек.
• құжаттардың және баспа көздерінің негізінде көтерілісті сипаттауды;
• XIX ғасырдағы алдыңғы көтеріліспен сәйкестік жүргізуді меңгеру керек.

 

 

4 бөлім Кеңес өкіметі кезіндегі Қазақстан.

 

Тақырып 4.1 Азаматтық қарама-қарсылық жылдарындағы Қазақстан (1917-1921жж.)

 

Оқу материалының мазмұны

1917 жылғы Қазан төңкерісі  және Қазақстан. Кеңес өкіметінің  орнығуы мен алғашқы декреттер.  Кеңестер мен Алашорда үкіметінің  қарсыластығы. Қиындықтар мен мәселелер.

Қазақстан азаматтық қарама-қарсылық жылдарында. 1918 және 1919 жылдардың басындағы әскери әрекеттер. Майдандардың құрылуы мен Қызыл Армияның ұлттық бөлімдерінің қалыптасуы. Большевиктер мен ақгвардиялықтардың ұлттық саясаты. Қазақстандағы әскери комммунизм саясаты. Қазақстандағы азамат соғысының ерекшеліктері мен соғыс салдары. Алашорда дағдаррысы. Қазақ ревкомы. ҚАСРО құрылуы.

 

Қалыптасатын құзыреттіліктер:

Базалық:

- тақырып бойынша қажетті ақпаратты жинау және жүйелеу;

- моральді-адамгершілік нормаларды сақтау.

Кәсіптік:

- 1917 жылғы Қазан төңкерісінің себептері және оның Қазақстанға ықпалы, осы кезеңнің мәселелері мен қайшылықтары; азамат соғысы жылдарындағы Қазақстандағы жағдай, соғыстан кейінгі большевиктердің ұлттық саясаты және 1920-21 жылдардағы оларға қарсы көтерілістердің себептері.

Арнайы:

- картада еркін бағдарлану, Қазақстандағы азамат соғысы кезеңіндегі қарсылас жақтардың саяси әрекеттерін салыстырмалы талдау жүргізу.

Тақырып аяқталған соң  білім алушы:

• төңкерістің себептері мен Қазақстанға ықпалын;
• Алаш-Орда мен Кеңестердің қарама-қарсылығының себептерін;
• ҚАСРО құрылуын білу керек.
• екі төңкерістке және олардың Қазақстанға ықпалына салыстырмалы талдау жүргізуді;
• бұл кезеңдегі түрлі саяси күштерді тәуелсіз бағалауды меңгеру керек.