Жалпы әлемдік қонақ үй шаруашылығының қалыптасу тарихы

Осы уақытқа дейін елімізде анимация іс-шараларында шетел қызметкерлері жұмыс істейтін еді. Түрік аниматорлардың саны соңғы жылдарда жылдамдықпен артып және жұмысқа алынып жатқанын айта аламыз.

5.1.3 Анкетаға қатысқандардың  жынысы және жасына қарай бөлінуі

Анкетаға қатысқандардың шамамен 37%-ы 18-21 жас аралығында, 41%-ы 22-25 жас аралығында, 14%-ы 26-29 жас аралығында, 7%-ы 30 жастың үстінде.

Анимация көбінесе  жастарды жұмысқа алатынн бір департамент болып табылады. Еліміз үшін жаңа жұмыс саласы болғандықтан, осы жағдайдың себептерінен бірі болуы сияқты  жұмыс шарттарының қатал болуы себебімен белгілі бір жастың және тәжрибенің жоғарыдан таңдалмаған бір сала болып та бағалау болады.

 

 5.1.4. Анкетаға қатысқандардың білім дәрежесі

Анкетаға қатысқандардың шамамен: 31%-ы лицей, 7%-ы туризм және қонақ үй қызметтері лицейі, 57%-ы жоғары білімді (3.Таблица). Анимация қызметкерлерінің белгілі бір қасиетке ие болуы қажеттігін жоғарыда айтып кеттік. Бұл қасиеттерге ие болған аниматордың сонымен қатар белгілі бір дәрежеде білім алуы да қажет. Зерттеу нәтижелері бұл қажеттіліктің жұмыс барысында да байқалғанын көрсетеді.

Егер жоғары білімді болсаңыз, қайсы салада білім алдыңыз (немесе оқып жатырсыз) сұрағына анкетаға қатысқандардың 119-ы жауап беріпті.

Жоғары білім алғандардың белгілеген салалары 37%-ы туризм мен қонақ үй қызметтері, 18%-ы дене шынықтыру мен спорт, 13%-ы шет тіл оқытушылығы, 14%-ы менеджмент-экономика және 18%-ы т.б. (неміс тілі мен әдебиеті, хатшылық, басқару, технологиялық білімдер).

Туризм мен қонақ үй қызметтері, дене шынықтыру мен спорт бөлімдері анимация қызметкерлері үшін сәйкес білім саласы болып табылады. Бірақ, шет тіл оқытушылығы бөлімінде білім алғандардың тек қана шет тіл білгендігі үшін бұл салада жұмыс істеп жатқандығы мәлім болды. Менеджмент, экономика, хатшылық, техникалық білімдері сияқты тікелей анимациямен байланысты немесе байланысты болмаған салаларда білім алғандар саны 18%. Бұл өте жоғары көрсеткіш. Анимация қызметкерлігіне жұмысқа алынатын кезде жоғарыда аталған салаларда білім алғандар таңдалуы керек болады.

5.2. Анкетаға қатысқандардың  кәсіби формациясына байланысты  жаңалықтар.

Анкетаға қатысқандардың кәсіби формациясына байланысты жаңалықтар.

5.2.1 Анимация білімімен  байланысты жаңалықтар

Анкетаға қатысқандардың 21%-ы еш қандай білім алмағанын, 18%-ы мектеп білімін, 23%-ы жұмыс істеп жатқан қонақ үйі кәсіпорнынан, 28%-ы жұмыс істейтін анимация фирмасындан аниматорлықпен байланысты білім алғандарын көрсетті.

 Анкетаға қатысқандардың 7%-ы  басқа вариантыны белгілеген. Бұл  вариантта жазылғандар арасында  Австрия анимация фирмасы, SCPA анимация мектебі, семинарлар, менеджмент, аматор театр білімі, практика, Тунистық анимация шефтері, француз және тунис аниматорлар, француз режиссор, халық ойындары және билері білімі бар.

Анкетаға қатысқандардың «білім алған болсаңыз қанша уақыт алдыңыз?» сұрағына берілген жауаптар бойынша; 32%-ы жауапсыз(білім алмағандар да кіреді), 11%-ы бір айдан аз, 28% -ы 1-3 ай аралығында, 11%-ы 4-6 ай аралығында,  4%-ы 7-12 ай аралығында және13%- ы бір жылдан астам уақыт білім алған.

Анкетаға қатысқандардың 21% - ы анимациямен байланысты білім алмастан жұмыс істеп жатқанын білдірген. Анимация қызметкерлерінің тікелей қонақтармен байланыста болуы және жасаған қателерінің  қиын түрлі зардаптарға себеп болатынын біле тұра анимациямен байланысты еш қандай білім берілмей бұл кадрларды жұмысқа алу өте қауіпті болуда.

5.2.2. Анимация қызметкері  болып жұмыс істеген мерзімі

«Аниматор немесе аниматрист мамандығы бойынша қанша уақыттан бері жұмыс істеп жатырсыз?» сұрағына анкетаға қатысқандардың берген жауаптары; 30%-ы бір жылдан аз, 39%-ы 1-3 жыл аралығы, 12%-ы 4-6 жыл аралығы, 17%-ы 6 жылдан артық жұмыс істеуде. 6 жылдан артық  вариантын белгілегендер; мамандық бойынша жұмыс істеген уақыттарын 7, 8, 9, 10 және 15 жыл деп көрсеткен.

Аниматор және аниматристтердің жастары бойынша салыстырылғанда, жас және мамандығында өткізілген уақыт арасында тығыз байланыс бар екенін көре аламыз. Басқаша айтар болсақ жастардан құралған анимация қызметкерлері жас болғандықтан әрине өтілім мерзімі де  қысқа болады. Анимация қызметкерлерін тек қана жақсы мүмкіндіктермен жұмыс істетілген кезде ғана анимация саласы тұрақты бір жұмыс секторы болатынын көре аламыз.

Бұл жұмыс орнында жұмыс мерзімімен байланысты сұрақта анкетаға қатысқандардың 67%-ы бір жылдан аз жауабын белгілеген, 27%-ы болса 1-3 жыл аралығын белгілеген, 6%-ы 4 жылдан артық уақыт вариантын белгілегендер 7 жылдан бері сол кәсіпорнында жұмыс істегенін білдірген.

Бұл нәтижені  өтілім мерзімімен салыстыратын болсақ , анкетаға қатысқандардың шамамен 70%-ы бір жылдан артық аниматорлық кәсібінде жұмыс істеуіне қарамастан, шамамен 67%- ының бір жылдан аз мерзімде сол кәсіпорнында жұмыс істеп жатқаны қонақ үй кәсіпорнында анимация департаментіндегі қызметкерлердің жиі ауысуының жоғары екенін көрсетеді.

5.2.3.Қонақ үй кәсіпорнында  анимация іс-шараларының ұйымдастырылу  тәсілі

Анкетаға қатысқандардың 44%-ы қонақ үй кәсіпорнында ұйымдастыру  жүйесі ішінде, яғни қонақ үй кәсіпорнының қызметкері болып жұмыс істеп жатқанын көрсеткен.

Шамамен 49%-ы қонақ кәсіпорнының анимация іс-шараларын бір келісім шарт бойынша өзінің жауапкершілігін алған анимация фирмаларына тәуелді болып жұмыс істеп жатқанын білдірген.

Шамамен 3%-ы тур операторының ұйымдастыруы бойынша жұмыс істеп жатқанын білдірген .

Сол кәсіпорнында жұмыс істеу мерзімін салыстырылғанда аниматорлардың 67%-ының бір жылдан аз уақыт аралығында қонақ үй кәсіпорнында жұмыс істейтіні анықталды. Ұйымдастыру ретіне қарай аниматорлардың шамамен 51%-ының бір анимация фирмасы және тур операторымен жұмыс істегендерін көрсетеді. Әр екі нәтиже салыстырылғанда анимация фирмасы және тур операторларының әр жыл жасаған келісімдер бойынша әртүрлі кәсіпорындармен келісе алатындығы және сонымен бірге анимация кадрын әр түрлі кәсіпорындарында жұмыс істете алатындығы үшін нәтижелердің үйлесімді екенін айта аламыз.

5.2.4. Анимация қызметкерлерінің  тұрақты-маусымды жұмыстарының жағдайы.

Анкетаға қатысқандардың 16%-ы қонақ үй кәсіпорнында тұрақты кадр болып, 79%-ы маусымды болып және 4%-ы практикант болып жұмыс істеуде. Жұмыс өтілім мерзімі мен кәсіпорнында бір жылдан аз жұмыс істегендер арасында ұқсастықтар бар.

Маусымды жұмыспен  қызметкерлер тағы да анимация фирмасына тәуелді болып жұмыс істеу арасында да бір байланыс құруға болады. Фирма түрлі қонақ үй кәсіпорындарымен жасаған келісім бойынша өз кадрыны да келісім жасаған кәсіпорындарына тіркейді. Анимация фирмасының кадр алуда қолданатын саясаты анимация қызметкерлерінің әсіресе маусымды етіп жұмысқа алынуы.

5.2.5. Анимация ұйымы

5.2.5.1. Анимация ұйымында  жұмыс істейтіндердің саны

Анкетаға қатысқандардың шамамен 30%-ы 6 кісілік немесе одан да аз топта, шамамен 64% -ы 7-14 кісілік бір топта және 5%-ы 15 кісіден артық бір топта жұмыс істеуде.

5.2.5.1. Анимация ұйымында  атқарылатын жұмыстар

Анкетада бұл сұраққа бірден артық жауап беруге болатыны көрсетілген. Мысалы, бір аниматор әрі құрлық спорттарында әрі, су спорттарында жұмыс істей алады. Бағалау атқарылған жұмыстармен байланысты болғандықтан анкетаға қатысқандар саныдан басқа нәтижелер шықты.

Осыған орай анкетаға қатысқандардың шамамен 19%-ы шеф аниматор болып жұмыс істеуде, 45%-ы құрылық спорттары, 29%-ы су спорттары, 25%-ы шағын клуб, 14%-ы sound&light, 8%-ы хореограф, 6%-ы стэж менеджер, 3 %-ы стол тенисі, 22%-ы басқалары (тенис оқытушысы, аэробика, скеч, кабаре, үлкен шоулар, халықпен қарым қатынас, клиентпен қарым қатынас, декорация, ойын және жарыстар, кафе ойындары мен жарыстары, түнгі іс шаралар, түрік түні, актер ) болып жұмыс істеуде .

Анкетаға қатысқандардың шамамен 88%-ы профессонал спорт жоғары білімдерінің жоқтығын көрсеткен.  Анкетаға қатысқандардың тек қана 12%-ының жоғары білімі бар. Анкетаға қатысқандардың 45%-ы құрылқ спорттары, 29%-ы су спорттарына қызыққандарына қарамастан спорт жоғары білімін алу пайызы өте төмен.

Анкетаға қатысқандардың тек қана 18%-ы дене шынықтыру және спортпен байланысты бір салада жоғары білім алған болса, анимация тобында  спортпен байланысты іс шараларын жасататындар спортпен байланысты жеткілікті білім алмастан бұл жұмыстарды атқарып жатқанын айтып кеткен жөн.

Шағын клубта жұмыс істейтіндердің педагогикалық білімімен байланысты сұраққа анкетаға қатысқандардың 64%-ы клубта жұмыс істемегендері үшін жауап бермеді. Анкетаға қатысқандардың 8%-ы педагогикалық білім алған. Анкетаға қатысқандардың 25%-ы шағын клубта жұмыс істеуіне қарамастан тек қана 8%-ы педагогикалық  білімі бар.

5.2.6. Қонақ үй кәсіпорнында  атқарылатын ең басты анимация  іс шаралары

Анкета жүргізілген қонақ үй кәсіпорындарында атқарылатын ең басты анимация іс шараларымен байланысты нәтижелерге қарай 91%-ымен ойын және жарыстардың, 90%-ымен спорт іс шаралары және түнгі іс шараларының ең көп атқарылатын іс шаралар екенін айта аламыз.

Спорт іс шараларының бір түрі болатын 83%-бен степ және аэробика, 76% -бен шағын клуб іс шаралары ең көп атқарылатын басқа іс шаралар арасында. Айналада серуендеу және қайықпен кезу турлары т.б.(табиғатты қорғау жұмыстары, көңіл көтеру, халықпен қарым - қатынас, дискотека, лотерея, Түрік кештері) жұмыстары да қонақ үй кәсіпорнында атқарылатын жұмыстар.

5.2.7. Анимация іс шаралары  кезінде ең көп сөйлесілетін  шет ел тілі немесе тіллер

Анкетаға қатысқандардың жұмыс істейтін қонақ үйлерінде анимация іс шаралары барысында ең көп сөйлесілетін тіл 88%-ы ағылшын. Осыдан кейін 62%  немісше, 36%  француз, 26% түрік, 12% орыс, 7% басқа (италянша, арапша, арнавутша) тілдер тұр (16.Таблица).

Анкетаға жауап берер кезде іс шаралар барысында қанша тілде сөйлей алса, соның барлығын белгілеу талап етілді. Яғни бір аниматор бірден артық тіл белгілей алмаған.

Анкетаға қатысқандардың 70%-ының түрік екенін білеміз яғни түрік аниматорларының шет тілін өте жақсы меңгергенін айта аламыз.

5.2.8. Анимация қызметкерінің  жұмыс барысында кездестіретін  қиындықтар

Анкетаға қатысқандардың жұмыс барысында кездестіретін қиындықтары ішінде ең маңыздысы бірден бастап номер беруі болды. Осыған орай жасалынған бағалауда кәсіпорынның қамтамасыз ету мүмкіндіктерінің аздығы, мекен-жай және керекті құрал сайманның аздығы аниматорлардың кездестіретін қиындықтардың ең маңыздылары болды.

Басқа варианттарды белгілегендердің қосқан қиындықтарды қосқанда анимацияға керекті жағдайлардың жасалмауы, ұйым арасындағы мәселелер мен келіспеушіліктер, қонақ үйінің бастығының түсініксіздігі, клиенттің қонақ үйде қалу мерзімінің әр түрлі болуы, білікті маман табу қиындығы, клиенттердің жеке қалаулары, қызметкерлердің мекендеуімен байланысты қиындықтар бар.

Бұл проблемалардың әрі қонақ үй кәсіпорныны, әрі анимация фирмалары тарапынан білінуі және шешілуі қажет.

Анимация қызметкерлерінен табылу керек болған ерекшеліктер

Анкетаға қатысқандардың анимация қызметкерлерінің тәжірибелеріне сүйене отырып, аниматорда болуы керек  ең басты бес ерекшелік сұралды. Анимация қызметкерлерінің  белгілеген бес ерекшелік жиілігіне қарай реттелген.

Анимация қызметкерлерінде болуы тиіс ерекшеліктердің ең басында шет тілін білу, сүйкімді болуы, клиентпен оңай қарым - қатынас құра білу, қабілетті болу, жалпы мәдениеттен хабары болу, жаңалықшы, иілімді болу, оригиналь болу, практикалық ақылға ие болу сияқты ерекшеліктер.

Басқа варианттарды белгілегендер; сахна қабілеті және рол ойнай алу, жұмысын қадірлеу, қарапайым және көмектескенді жақсы көретін болу, адамдарды жақсы көру, сенімді болу сияқты ерекшеліктерді қосқан.

Бұл ерекшеліктердің бір бөлігі адамның құрылысымен байланысты болып туылғаннан бойында бар болады, бір бөлігі де кейіннен белгілі бір білім арқылы игерілітін ерекшеліктер. Қонақ үй қызметтері анимация қызметкерлерінің таңдаған кезде  ең алдымен аниматорлыққа  үміткерлердің аниматорда бар болуы керек  негізгі адами ерекшеліктерге ие болуына назар аудару керек. Одан кейінгі болуы керек болған ерекшеліктер  белгілі біліммен алуына тырысуы керек.

                              6. Қорытынды мен ұсыныстар

Анимация іс шаралары, қонақ үй қызметтерінде қонақтардың қонақ үйге  келіп кетулеріне дейінгі уақыттарын жақсы өткізілулерін қамтамасыз ету үшін жасалынатын іс -  шаралар.

Ұсынылатын анимация программалары қонақтардың бір - бірлерімен танысып достық құруларына, өзгеше ортада күнделікті өмірдегі мәселелерден қашық болып көңіл көтерулерін қамтамасыз етуде. Әр түрлі елдерден келген адамдардың бір-бірлерімен қарым қатынас жасап, бір - бірлерінің салт дәстүрлері мен мәдениеттерін танысуда.

Сонымен қатар, экономикалық жағынан анимация департаменті, қонақ үй қызметтерінің ең жақсы қызметтерінің арттыруын қамтамасыз етуде және де маңызды кіріс көзі болып табылады. Қонақ үй қызметтерінің маркетинг мәселелерінің шешіміне ықпалын тигізіп, басқа кіріс көздерінің көбеюіне себеп болуда. Анимация программаларымен тартымдылығын арттырған қонақ үй қызметтері тығыз бәсеке ортасында  күшеюде.