Қонақжайлық кәсібінің дамуы және оның жолдары

Қонақжайлық кәсібінің  дамуы және   оның жолдары.

1.Қонақжайлық  кәсібін ұйымдастыру  және  басқару  әдістері

2.Қонақүйлердің   түрлері

3.Қонақүйлерді  қаржыландыру  көздері.

1950ж  экономиканың  қарқынды  дамуы халықтың  саяат  жасап  туристік сапарға   шығуға, демалуға, материалдық  қаржы   көздерін  көптеп  жұмсауға  мүмкіндік   туа бастады.

 Сонымен   қатар   адам  өміріндегі   ғылыми- техникалық жетістіктердің, соның ішінде  теміржол, әуе жолы, су жолы, жеңіл көліктер  мен   автомобильдердің шығуы   қоғамның  бір-бірімен  араласып, тығыз қарым-қатынаста   болуына   үлесін   қосты.  Осы мүмкіндіктер  мен қоғамның  дамуы   қарқынды, қонақжайлық  өнеркәсібінің  де дамуына   себепші  болды, яғни қонақжайлық   кәсібінің  тікелей   басқарылуы  ұйымдарды  тәуелсіз  болуы, қазіргі  қонақжайлық  кәсібінің  алуан түрлі  тәсілдерін  басқарудағы   мүмкіндіктер туды. Атап айтсақ,  франчайзинг, серіктестік жалға беру  тәсілі, келісім-шарт  бойынша   басқару  тәсілі.

Франчайзинг  қонақжайлық  өнеркәсібінде  кеңінен  қоолданатын  шаруашылық  жүйесін  басқара  алатын  тәсіл. Бұл тәсілдің  негізгі   мақсаты ірі және  басқа  белгілі  фирманың  таңбасын   қандайда  бір қызмет көрсету  үшін   берілген  лицензия   болып  табылады. Кейбір франшизге  жеке  сауда  орындарын  немесе  толығымен бір кәсіпорынды береді. Бұл тәсіл  ең  алғаш  Нью- Иоркте 1907 ж   қонақжайлық  өнеркәсібінде   қолданылды, «Ritz Carlton »компаниясынан «Ritz Devolepment»  компаниясы болып аталуына өз   құқығын  алғаннан кейін  ғана   жоғарғы дәрежеде  дамыған. Франчайзинг  тәсілі   лицензия  алушы жақ мынадай  пайда табады.

-кәсіпті   бастау үшін жасалған  толық   жоспар пакетін алумен және  мамандануға  құқық  алу.

- барлық  мемлекеттер ішінде өз жарнамасын  жасау

-орталықтандырылған  жүйені  таңдау 

- құрал- жабдықтар  мен  жиһаздарды  және оған  керекті қосымша  бөлшектерді   сатып алғанда  жеңілдіктердің  жасалуы

-кәсіпорынның  анықтама  кітабында  атының  жазылуы 

-  несие  карточкалар  қолданғанда   жеңілдіктердің  жасалуы 

 Лицензия  алар  кезде  мыналарға  аса  назар аудару  керек

-жоғарғы  %-дық жарна  табу (  табыс)

-17-26 %-дық   сақтық бөлменің   орталықтандырылған  жүйесін  тағайындау.

-  лицензияны  сатып алғанда   оны ұстаушымен   келісім –шартқа  отыру 

-лицензия  ұстаушы  жарғылық қордың  стандартқа  сәйкес келуін қадағалау

 

Ұйымды  қаржыландырудың  ең  негізгі   тәсілі  болып  –серіктестік  табылады.

Серіктестік – қонақ үй өнеркәсібін  қаржыландырудың  ең негізгі  көзі  болып табылады

Жалға  беру- 1950-60 жж қонақүй өнеркәсібінде   қолданыла бастады. Бұл әдіс  жалға   алушыға және  компанияның нарыққа   шығуына, тұрақтануына  мүмкіндік береді.Қонақ үйді  жалға беру,әдетте,20-50 %-ға дейін сала түрінде   белгіленеді. Жалға алынған   қонақүйде жалпы қонақжайлық өнеркәсібінде жоғарғы дәрежеде  дами алмады.

 Синдикаттау-  қонақүйлерді қаржыландырудың белгілі бір формасы.Синдикаттау   инвестордың капиталдарын  тарту және қонақүй иесінің басқа да  қаржы көздерін жинау арқылы  қонақжайлық өнеркәсібін дамытады.Синдикаттау әдетте, үлкен инвестициялары  бар иеліктердің бірігуін  қарастырады,  сонда да синдикаттауға қатысушылар арасындағы   тәуекелділікке бел буу болып табылады.

 Келісім шарт бойынша  басқару. Кең тараған  келісімдік  әдіс  шараларының  көмегімен   қонақжайлық  өнеркәсібі 1970 ж нағыз дағдарысты  бастан кешірді. Өзінің  атағымен   бұл әдіс өте  аз  мөлшерде  акционерлік   капиталдың қатысуын   қарастыру  немесе   мүлдем онсыз іске асырылуына  міндетті. Келісім, әдетте 5,10 немесе 20 жыл мерзімге  басқаруды   қарастырады. Қонақжайлық  фирмалар   олардың иеліктерін келісімдік  әдісте  басқару   түріне, пайдасына   таңдайды. Себебі, бұл өте тиімді болып келеді. Бұл компанияның  тезірек  ішкі  және халықаралық  нарықта  кеңеюіне   мүмкіндік береді.Басқаруға қазіргі  заманғы  келісімнің  өте  бай  қасиеті  келісілген   жағдайлардың  санын кеңейту  болып  табылады. Кейбір   жағдайда   иемденушілер   акционерлік  бөліскісі келмеуі  мүмкін. Қонақ үйлердің  иемденушілері   көбінесе   өздерінің келісім-шарттарын  мыналарды  бағалайды:

-біліктілігі  және  сенімділігі 

- есеп құру  шеберлігі 

-  клиенттермен, тұтынушылармен тез тіл табысу  және   қызметкерлерді  басқару   біліктілігі 

- пайданы   жоғарылатудың сәтті  стратегиясын  білу 

- көп жағдайда  еңбекқорлық пен жұмыскерлікті   көрсету.

2.Қонақ үй  түрлері.

Ең  алғаш 1977 ж АҚШ-та  Америка көлік  ассоциясы  қонақүй  өнеркәсібіне   ерекше  мән беріп,  олардан   жоғарғы   деңгейдегі  пайда  түсетіндігіне  көңіл бөліп, қонақүйлерді  атқаратын  қызметіне   және   орналасқан  жеріне  байланысты бриллиантты және жұлдызды  деп бөлген.

Бриллиантты қонақ үй  өзін 5 типке бөлген:

1. Бір бриллиантты  қонақ үй – бұл негізгі   жолдан  қашық  орналасқан  және  қарапайым  жиһаздармен  жабдықталған. Сонымен бірге   ең негізгі  қажеттіліктерді   қанағаттандыратын  жағдайлар  жасалынған  қонақ үй.

2. Екі   бриллиантты қонақүй – бұл  қонақүй ғимаратының ішкі  неғұрлым  жақсы деңгейдегі жиһаздармен  жабдықталып. Ал ғимараттың  сыртқы  сапасы  құрылыспен және архитектордан   жасалған.Бұл қонақүйде тұтынушыға  қажетті барлық  жағдайлар толығымен  қамтылған.

3. Үш бриллиантты  қонақүй жоғарыдағы екі  қоанқүйге   қарағанда  жоғарғы классты   қызмет көрсетумен  және сапалы  жиһаздармен , сонымен бірге   жақсы  деңгейдегі  ыңғайлылықтың   барлық түрінің  жасалуымен  ерекшеленеді.

4.  Төрт  бриллиантты қонақүй – бұл  негізгі  жолға жақын орналасқан  және өте жақсы  жабдықталған , сонымен бірге  қызмет көрсетуде  де  кез-келген қонақты  қарсы  алатындай ыңғайлылық  жасалған.Бұл  қонақүйде  қонақтарды тапсырыс  беруменде  күтіп алады.

5.   Бес  бриллиантты қонақүй – бұл  қонақүйде  максималды  жоғарғы   дәрежеде қызмет көрсету және  кез-келген тұтынушының  қалауындағы   ыңғайлылықтардың  барлық түрі, сонымен  бірге  тұтынушыға көрсететін  қызметтің ассортименті өте жақсы  дамыған.

          Жұлдызды  қонақүйлер  бриллиантты  қонақүйлер сияқты  атқаратын  қызметі мен жабдықталуына,  сапалы  ас мәзіріне  байланысты 5 түрге   бөлінеді. 
         Қонақүйлер  сонымен қатар орналасуына қарай былай бөлінеді:

-орталықтандырылған  қонақүй,

- курорттық   қонақүй,

- ойынханадағы  қонақүй,

- аэровокзалдағы  қонақүй,

- теміржол  вокзалындағы  қонақүй,

-  автовокзалдағы  қонақүй,

-  жол  бойындағы  қонақүй,

      Қонақүйлер сонымен қарай   қолданылуына  байланысты  былай   бөлінеді:

1. таймияр- аз уақытқа  қонақтардың қоныстануына арналған  қонақүй,
2. ұзақ  уақытқа арналған қонақүй
3. конференция, семинар және т.б ғылыми, саяси, әлеуметтік, экономикалық проблемаларды қарастыру самитін өткізуге мүмкіндіктер беретін және осы конференцияға қатысатын қонақтарға  арналған қонақүй.

Қонақүйлерді  қызмет көрсету  түрлілігімен   және  көлеміне  байланысты  былай  бөледі:

1. толық  қызметті қонақүй,
2. экономикалық және  бюджетті  қонақүй
3. ұзақ  уақытқа қоныстайтын қонақүй
4. аппартаментті (сәулеті үлкен ғимараттық) қонақүй
5. «төсек және таңғы ас » қонақүй

Дүние жүзіндегі  ең керемет қонақүй  Банкгог  қаласындағы «Oriental»,екі  орынды Гонконгтағы «Mandarin», Сингапурдағы «Shangrila».

      Дүние жүзіндегі ең үлкен қонақүй  Лас-Вегастағы «MGM Grand».Мұнда 5505 қонақ  бөлмелері бар.Дүние  жүзіндегі   ерекше қонақүй Кениядағы   ағаштың  басында  орналасқан  қонақүй «Freetops Hotel».Бұл қонақүйде  1952ж Елизаветта ІІ өзінің ханша  екенін білген.

Австриядағы «Ұлы тосқауыл рифі» қонақүйі-бұл  теңіз астындағы табиғатты  тамашалау  үшін  келетін қонақтарға арналған.

Жапониядағы  «Capsule Hotel» «Махаббат қонақүй»- Гималай  жотасынан 13000 фут биіктікте   орналасқан  қонақүй.Бұған кірген адам атақты Эверест шыңын анық көреді.