Құтқару жұмыстар төтенше жағдай аумағында екінші топтың аты» тақырыпқа арналған

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

            «Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері»  пән бойынша

                 

«Құтқару жұмыстар төтенше жағдай аумағында екінші топтың аты» тақырыпқа арналған

 

                                            №20 вариант

 

                                                 СӨЖ

 

 

 

                                                                               Орындаушы: 

                                                                               АЖ-21   тобының студенті 

                                                                               Оразғазы Гүлжаухар

                               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана

2012

 

                                                 Мазмұны

 

1. Кіріспе                                                                                                                       3

2. Тақырып теориясы                                                                                                   4 

3. Тақырып тәжирібе                                                                                                   9

4. Әдебиет                                                                                                                   10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                          Кіріспе

 

    «Өмір қауіпсіздігі негіздері» курсы жоғарғы оқу орындарының күндізгі бһлімнің студенттері үшін міндетті пәні болып табылады және оқу жоспары арнаулы дисциплина/ғылымының арнайы саласы ретінде енгізіледі.

Оқытудың міндеттері:

- Студенттерді бейбіт және соғыс  уақытындағы төтенше жағдайда  іс-шара қолғануды, тұрғындарды  қорғау әрекеттерін апат, стихиялық  қатерлер,

- Апаттар, қазіргі заманғы қаруларды  пайдаланудың салдарынан туған  қауіптерді жоюдағы құтқарушылық  көмек жүргізу әдісткріне үйрету;

- Студендерді жарақаттану, жұқпалы  аурулардың, қаупті ауруладың белгілерін  танып білуді, дәрігерге дейінгі  жедел-жәрдем көсетуді үйрету;

- Зерделеніп отырған профильдің  қызметінің орнықтылығын зерттеуді  үйымдастыру, зерделету /оқыту/  және студенттерді олардың жұмысының  орнықтылығын анықтауды үйрету;

- Тұрғындарды азаматтық қорғанысқа  үйрету жүйксімен таныстару. 

- Студенттерді дайындау мамандардың  оқу жоспарына байналысты төменгі  курстарды оқу жылы бойында  жүргізіледі. «Өмір қаупсіздігі  негіздерін» оқу емтихан тапсырумен  аяқталады. 

"Өмір қауіпсіздігі" - адамның  төтенше жағдай кезіндегі өмір  сүру ортасы мен қауіпсіз қарым-қатынасының,  шаруашылық объектілерінің тұрақты  жұмыс істеу әдістерін, табиғи  және техногендік сипаттағы төтеншө  жағдайларды ескерту мен салдарын  жою жәнө осы заманғы зақымдау  құралдарының қолданылуы мәселелерін  зерттейді. 

 Пәнде мынадай мәселелөрдің  жәй-күйі мен жағымсыз факторлары  қаралады:

 тіршілік ортасының жәй-күйі  мен жағымсыз факторлары 

- адамның тіршілік ортасымен  қарым-қатынасының қауіпсіздігін  қамсыздандыру принциптері, физиология  негіздері және оның қызметінің  қолайлы жағдайлары;

- жарақаттаушы, залалды және зақымдағыш  факторлардың адамға әсерінің  анатомиялық-физиологиялық факторлары, оларды біргейлестіру принциптері,  техникалық қүралдар мен техникалық  процесстердің қауіпсіздігін арттыру; 

- шаруашылық объектілерінің төтенше  жағдайдағы жүмыс істеу түрақтылығын  зерттеу әдістері;

- ТЖ мөн оның салдарын болжау;

- Төтенше жағдайда халық пен  шаруашылық объектілерінің өндірістік  қызметкерлерін қорғау және ТЖ  салдарын жою жөніндегі шараларды  әзірлеу; 

- Тіршілік қауіпсіздігінің нормативтік  - техникалық және үйымдық негіздері. 

 

 

Тақырып теориясы  

 

Төтенше жағдайда ұйымдары жұмысының тұрақтылығы

 

Жеке қорғаныс құралдары:

1. ұйым жұмысының тұрақты негіздері.

2. шаруашылық нысандарының жұмыс  істеу тұрақтылығы. 

3. АҚ инженерлік-техникалық шараларын  жобалау нормалары. 

   1.ТЖ салдарын ескерту  мен жоюдың Мемлекеттік жүйесін  негізгі міндетте- рінің бірі  кәсіпорын, ұйым, мекеме, сондай-ақ  әлеуметтік нысандарының жұ- мыс  істеу қалыбын арттыру мен  ТЖ ескертуге бағытталған нысаналы  және ғылыми-техникалық бағдарламаларды  іске асыру болып табылады.

   2.Шаруашалақ нысандарының  жұмыс істеу тұрақтылығы ретінде  оның төтенше жағдайлардағы жоспарланған  көлемдегі және номенклатурадағы  өнімдерді шығаруға (тікелей материалдық  құндылықты шығырмайтын нысандар  үшін өз міндеттерін мақсатқа  сәйкес орындалуы), авария (зақым-  дану) жағдайында қысқа мерзімде  өндірісті қалпына келтіруге  қабілеттілігі түсініледі.

    Төтенше жағдайларға  шаруашылық нысандарының жұмыс  істеу тұрақты- лығына мына  факторлар әсер етеді: жұмысшылар  мен қызметшілерді зілзала, авария (апат), сондай-ақ осы заманғы зақымдау  құралдарының бастапқы және қайталана  факторларының ықпалынан сақтау  сенімділігі; нысанының инженерлік-техникалық  кешенінің белгілі бір деңгейде  осы ықпалға қарсы тұру қабілеті, нысанды өндіріс үшін барлық  қажетті өніммен (шикізат, отын, электрэнергиясы, газ, су және  т.б.); жабдықтау жүйесінің сенімділігі,  жұмысшылар сағаты олардың қүдірет  немесе тәртіп деңгейі, нысан  сипаты, шығарылатын өнім, қолданылатын  технология; өндіріс пен АҚ басқару  тұрақтылығы мен үзіліссіздігі;  нысанды күрделі және өзге  шұғыл, сондай-ақ бұзылған өндірісті  қалпына келтіру жұмыстарына  даярлау.

   Шаруашылық насандарының  жұмыс істеу тұрақтылығын арттыру  мәселесі қазіргі жағдайда үлкен  маңызға ие болуда. Бұл төмендегі  бір қатар негізгі себептерге  қатысты:

-өндірістік саладағы мемелекеттік  реттеу мен қауіпсіздік механизмінің  әлсіреуі, барлық деңгейдегі еңбек  және технологиялық тәртіптің  әлсіреуі, сондай-ақ өндірістің аварияға  қарсы төзімділігінің төмендеуі;

- негізгі өндірістік қорлардын  жылдам тозуы, сонымен қатар  оларды жаңарту қарқынының төмендеуі

- өндірістің технологаялық қуатының  артуы, қауіпті зат¬тар, материалдар  мен бұйымдарды тасымалдау, сақтау  мен пайдалану көлемінің өсуі, халық пен қоршаған ортаға  қауіп төндіретін өндіріс қалдықтарының  жинақталуы;

-шарасыз зандық және нормативтік  құқықтық бағы ТЖ қауіпсіздігін  және ескертуін басқарудағы тәуекелдік  мәселесіне талдаудың ғылыми  негізін жеткіліксіз пайдалану;

-мемкелеттік қадағалау органдары  мен инспекция жұмысының талаптылығы  мен тиімділігінің төмендеуі;

-әскери жанжалдар мен террорлық  актілердің пайда болуы ықтималдығы. 

       Тұрақтылықты  көтеру бойынша шараларды іске  асыру мен әзірлеу саласындағы  ұйымдар басшыларының негізгі  міндеттері:

♦ ұйым жұмысының тұрақтылыгын арттыру бойынша ұсынысты белгіленген тәртіппен әзірлеу және ұсыну;

♦ төтенше жағдайларда және осы заманғы зақымдау құралдары қолданылған кезде ұйым жұмысының тұрақтылығын көтеру бойынша шаралар мен әзірлеуді жүргізу;

♦ авариялардың пайда болу қауіпін, қайталана зақымдау ошағын төмендету бойынша шаралар жүргізу;

♦ азық-түлікті, ауыз суын, сумен жабдықтау көзін, мал мен өсімдікті, өсімдік пен мал өнімдерін, радиоактивті химиялық және бактериялогиялық (биологиялық) зақымданудан қорғау бойынша шараларды өткізу мен ұйымдастыру.                                

   Тізбеленген факторлар төтенше  жағдай ахуалы мен оны көтеру  жолындағы шаруашылық нысанының  тұрақты жұмыс істеуінің негізгі  талаптарын анықтайды.            

   3. Тұрақтылық мәселелерін реттейтін құжаттар Азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық шараларын жобалау (ИТЖ) нормалары болып табылады. Олар құрылыс нормалары мен ережелер кешенін (ҚНжЕ), мемлекеттік стандартты (ГОСТ) Азаматтық қороғаныстың инженерлік-техникалық қамсыздандырудың барлық түрі бойынша нұсқаулық пен басшылықты қамтиды.

   Осы құжаттар негізінде  орталық атқарушы органдар салалық  стандартты, АҚ ИТЖ нормаларын  қолдану бойынша басшылық нұсқаулықты  әзірлейді.

   Шаруашылық нысандары мен  салаларында АҚ ИТЖ және орталық  атқарушы органдар, республикалық  мекемелер Қазақстан Республикасы  Төтенше жағдайлар жөніндегі  Агенттігінің келісімі бойынша  жоспарлау 2.01.51-90 ҚНжЕ талаптарына  сәйкес жүргізеді.   

   АҚ ИТЖ жобалау нормалары  өз мақсатымен мынаны жүргізеді:

♦ халықты қорғау және жаудың осы заманғы зақымдау және әдеттегі құралдарды қолдану жағдайында ықтимал залал мен қирауды төмендету;

♦ соғыс уақытында шаруашылық нысандары жұмысының тұрақтылығын көтеру;

♦ зақымдану ошағында, зілзала аумағында және ірі өндірістік авария мен апатты жою кезінде ҚНжЕ жүргізу үшін қажетті жағдай.

ИТЖ нормалары мынаны ескереді:

♦ аудандық жоспарлаудың жобасы мен схемасын, жаңа категорияланған қалалар мен нысандардағы бұрыннан бар және салынып жатқан тұрғын үй және өнеркәсіп аудандары. Аудандарында тұрғын үймен өзге нысандарды егжей-тегжейді жоспарлау кезіндегі әртүрлі жәйттарды;

 

♦ ықтимал қираулар аумағында орналаскан жұмыс істеп жатқан өнеркәсіп орындарын кеңейту және жобалау, энергетика, көлік және байланыс кәсіпорындарын, сондай-ақ соғыс уақытында категорияланған қалалардың тірішілік аумағында орналасқан тұрғын үй және өнеркәсіп аудандарды;

♦ бұрыннан салынған кәсіпорындарды қалпына келтіру және кеңейту кезінде.                                                                                      

   АҚ ИТЖ жобалау нормаларының  талаптары:

     а) Шаруашылық нысандарын  орналастыру.

     б)Қалаларды жоспарлау  мен құрылыс салу.

     в)Өндірістік ғимараттар  мен құрылыстарды жобалау.

     г)Сумен жабдықтау.

     д)Газбен жабдықтау.

     е)Энергожабдықтау.

     ж) Қорғаныс ғимараттарына  АҚ ИТЖ нормаларының талабы.

ІІ. Жеке қорғаныс құралдары тыныс алу органдарын, көзді және тері жамыл- ғыларын  УЗ, ҚӘУЗ буынан, тамшыларынан және аэрөзольдерден, сондай-ақ радиоактивті шаңның, ауру тудырғыш микробтар мен токсиндердің түсуінен қорғаайды олар тыныс алу органдарының қорғау және теріні қорғау құралда- ры болып теріледі.

Тыныс алу органдарын қорғау құралдары

   Бұған газқағарлар, респираторлар,  мақта-мата таңғыштары мен шаңнан  қорғайтын маскалар, сондай-ақ оқшаулағыш  газқағарлары жатады.

Теріні қорғаудың қарапайым  құралдары

   Адамның терісін қорғаудың  қарапайым құралдар ретінде ең  алдымен өндірістік киім (арнайы  киім) күртелер мен шалбарлар,  комбинезондар, брезенттен, оттан  қорғайтын немесе резиналы матадан,  тұрпайы шүғадан тігілген халаттар  пайдаланылуы мүмкін. Олар тек  адамдардың терісіне радиоактивті заттар бактериалдық құралдардың түсуінен қорғауға ғана емес, сондай-ақ белгілі бір уақыт бойында там-

   Аяқты қорғау үшін өндірістік және тұрмыстық мақсаттағы резина етікті, ботыны және галошты пайдалану қажет, сондай-ақ теріден және тері ауыс- тырғыштан тігілген аяқ киімдерді резиналы галошпен киген жөн.       

   Қолды қорғау үшін резиналы немесе тері қолғап пен биялайды кию керек. Жүннен, мақталы қағаздан тігілген және тоқымалы қолғапты тек радиоактив- тік және бактериалдық заттардан қорғау үшін ғана пайдалануға болады, олар улы заттардан қорғау үшін жарамсыз.    

Жеке қорғаныстың медициналық  құралдары

   Жеке қорғаныстың медициналық  құралдары —медициналық препараттар,  материалдар және арнайы құралдар  зақымдау құралдарының әсерін  және сақтандыру кезіндегі күрделіліктерді  төмендету және зақымданудан  ескерту мақсатында қолданылады.

Жеке қорғаныстың медициналық  құралдарына радиациядан қорғайтын, залалсыздандыратын және бактериядан  қорғайтын препараттар, УЗ (ҚӘУЗ) рецетурасынан  бастап таңғыш құралдары жатады.