Қалқанша безін зерттеу әдістері

Семей Мемлекеттік Медицина Университеті

Гистология кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы:Қартаю процесі кезіндегі өкпенің жасқа сай ерекшеліктері

Пән: Гистология- 2

 

Тексерген: Байгульжина Ж.З.

Орындаған:Дурунбаева Назым 

330 ЖМФ

 

Семей - 2013

Жоспар:

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Жасқа сай өзеруі
2. Анатомо морфологиялық өзгерістер
3. Өкпенің жасқа байлаысты өзгеруінің көрінуі
4.  Жалпы өзгерістер  

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

 

Кіріспе

Өкпе  екі маңызыд қызмет атқарады: атмосферадан адам организміне керекті оттегіні алып, көмірқышқыл газын организмнен  шығару. Көмірқішқыл газ адам организмінің химялық реакцияларының соңғы өнімі  болып табылады.

Дем алған  кезде,ауа кіріп шығады.Ол барлық тыныс алу жолдары арқылы өтеді (кеңірдектен) және алвеоланы толтырады. Қан алвеолаларда ұсақ капилярлар арқылы айналымда болады.Сол кезде көмірқышқыл  газы қаннан алвеолаларға өтеді,яғни шығарылады.

 

Өкпе үнемі ауаның микроскопиялық құрылымымен, түтін, шаң тозаң және микроорганизмдермен байланысты болады. Кейде осы жұтылған заттардың  концентрациясы жоғары болғанда немесе адам өте сезімтал келгенде өкпенің  ауыр жағдайын туғызуы мүмкін.

 

Жасқа сай өзеруі.

Қалыпты жағдайда организм жаңа алвеолаларды 20 жасқа дейін шығарады.Содан  кейін, өкпе тінінің бөлігін жоғалтады.Алвеолалар саны азаяды,соған байланысты өкпе капилярларының саны азаяды. Өкпе аз эластинді  болады,сол себепті өзге факторларға  байланысты жиырылып жазылу қаситеті нашарлайды, қосымша ақуыз эластинінің  тіні азаяды.

 

 

Негізгі бөлім

Анатомо морфологиялық  өзгерістер:Кәзіргі таңда тыныс алу аппараты қартайған уақытта үлкен морфологиялық және функционалдық өзгерістерге ұшырайды.

Морфологиялық өзгерістерден  кейін қарт адамның кеуде клеткасы өзгереді: алдыға жылжыған, жанынан  қалыңдайды. Төменгі апертурасы кеңейеді, сол себепті тері плевраішілік қысым  жоғарылайды. Өкпе вентиляциясы өзгереді. Дем алуға қатысатын қабырға  аралық бұлшық ет пен диафрагма да өзеріске ұшырайды.

Ең көрінетін  жасқа байланысты өзгерістерге өкпенің  дәнекер тінінің өзгеруі.Осы кезде  өкпе регидті болып ,оның серпімділігі азайады, созылу күші эффетивтілігі  азяды.

Өкпеде атрофиялық процесстердің басымдығынан олардың  салмағы азаяды.

 

Сүйек пен бұлшық еттің  өзгеруі кеуде клеткасының өзгеруін алып келеді. Қабырға мен омыртқа  салмағының өзгеруінен және қабырға  шеміршегінде  тұз жиналуынан, олардың  кисаюынан, кифоз, лардоз, немесе сколиоз  дем алған ауа көлемінің өзреуін, яғни азаюына алып келеді. 

Максималды дем алу  мен максималды дем шығару жас  өскен сайын азаяды.Өйткені диафрагма  мен қабырға аралық бұлшық еттер  жасқа байланысты әлсізденеді.Дем  алу ритмі өзгеруі мүмкін.

 

Өкпенің жасқа байлаысты  өзгеруінің көрінуі 

Өкпенің максималды функциясы жасқа байланысты өзгереді.Өкпедегі қан тамырларындағы оттегі мөлшері азаяды. 30 жастан кейін тыныс жолы арқылы кіретін ауа жылдамдығы баяулайды.Дем алып және дем шығарғандағы максималыд күші әлсізденеді.Бірақ та қарт адамдар да күнделікті өмірде қалыпты өкпенің функциясы болуы керек, себебі, бізде резервті өкпе функциясы бар. Сондықтан да сау адамдар операциялық жолмен өкпенің бір бөлігін  толығымен алып тастағанда қалған өкпемен қалыпты тыныс ала алады.

 

Қарт ең басты өзгерістерінің бірі, тыныс алу жолдары тез бітеліп  қалады.Қалыпты жағдайда тыныс алу  жолдары қарт адам терең емес дем  алғанда, төсекте қимылсыз ұзақ уақыт  жатқанда бітеледі.Тныс терең емес, өйткені дем алу ауыру сезімін  тудырады.Ауыру немесе операциядан  кейін пневмония мен басқа  өкпе ауруларын алып келуі мүмкін. Сол себепті қарт адамдарға төсекте  аз жатуы керек , ауырған кезде  де немесе операциядан кейін Де бұны қадағалау керек.

 

Қалыптыда дем алу мимен  қадағаланады. Ол өзге дене бөліктерінен импульс алып, қандағы оттегі мен  көмір қышқыл газының мөлшерін қадағалап  отырады. Оттегінің аз болуы немесе көмір қышқыл газының көп болуы  дем алу жэылдамдығын және тереңдігін өзгертеді.

 

 Жалпы өзгерістер

 Қарт адамдар  өкпе инфекциясына көп шалдығады.  Организмде инфекциялардан көптеген  қорғану тетіктері бар. Жасы  үлкейген сайын бұл мүмкіндігі  әлсізденеді. 

 

Жөтелі рефлексі де осындай  жағдайға ұырап, жөтел қаттырақ болады. Өкпенің ішкі қабаты кіррпекшелермен  қапталған.Жасы келгенде кірпікшелер  қозғалысы азаяды, сол себепті  шырышты ұстау қабілеті төмендеп шығара алмайды.

Және мұрын қуысы мен  тыныс алу жолдары организмді вирустардан қорғайтын  иммуноглабулин А, антидене аз түзгендіктен, қарт адамдар  пневмония мен басқа да инфекциялық  ауруларға бейім келеді.

Қорытынды

-Темекіден  бас тарту қартаю процесінің  жүруін кешеуілдетеді.

• Үнемі болатын физикалық жүктемелер  дем алу жұмысын жақсартады.
• Сортпен шұғылдану жас адамдардағы сияқты дем алу көлемін үлкейтеді.
• Қарт адамдарға ауырған кезде, операциядан кейін де терең дем алуға, үнемі аяқта тұруға  тырысуы керек.
• Адамдармен сөйлесіп, өлең айтып, сырттан оқуға тырысуы керек.

 

Пайдаланған әдебиеттер

1. http://www.bibliotekar.ru/415/61.htm

2.http://www.ifp.kiev.ua/doc/journals/upj/05_dop/35.pdf

3.http://www.mmm.spb.ru/Books/Book0047-Chapter1.php

4.http://www.morphology.dp.ua/_mp3/respiratory3.php