Математика пәнін оқытуда интерактивті оқыту технологиясын қолданудың тиімділігі

Ғылыми практикалық конференцияға қатысу

өтініші

 

Қазалы аудандық білім беру бөлімі, Әйтеке би кенті

 

р/с	Білім беру ұйымы	Қатысушы аты-жөні	Қатысушы телефоны	Пленарлық отырыс баяндамасы («+» белгілеу)	Секцияға баяндама («+» белгілеу)	Жинаққа шығару («+» белгілеу)	Жатын орын («+» белгілеу)
1	№249 мектеп-лицей	Абубакирова Гүлназ Сахитжанқызы	8 (72438) 23-9-36 87015855822	-	+	+	-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика пәнін оқытуда интерактивті оқыту технологиясын қолданудың тиімділігі

 

.Абубакирова Гүлназ Сахитжанқызы

№249 мектеп-лицей, Қазалы ауданы,Әйтеке би кенті

 

В докладе описывается особенности применение интерактивного обучения на уроках математике. Применение интерактивного обучения повышает интерес учащихся к предмету, повышает педагогическое мастерство педагога.

 

It is reported the speciahites of the wing interactive teaching technology in the teaching Maths. Here it is said the ways of the developing the pupils’ interests to the subject Maths and the teachers’ creative actions by the   interactive teaching technology.

 

Интерактивтік оқыту – бұл, ең алдымен оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы тікелей жүзеге асатын сұқбаттасып оқыту болып табылады.

Жаңа технологиялардың өріс алуына орай оқыту үрдісінде «интерактивту оқыту», «интерактивті әдістер» терминдерімен жиі кездесеміз. «Интерактивтің» негізгі сипаттамалары қандай?

Интерактивтік оқыту – бұл танымдық әрекеттің арнаулы ұйымдастыру формасы. Ол толық айқындалған және мақсатын алдын-ала болжауға болатын оқыту түрі. Осындай мақсаттардың бірі оқушы өзінің жетістіктерін, интелектуалдық белсенділігін сезетіндей, оқу барысының өнімділігін арттыратын оқытудың жинақы (компортный) шарттарын жасау. Интерактивтік оқытудың мәнісі сыныптағы барлық оқушы таным процесімен қамтылады, олар өздерінің білетін және ойлайтын нәрселері арқылы түсінуге және қарсы әсер етуге мүмкіндік алады. Таным процесінде, оқу материалын игеруде, оқушылардың біріккен әрекеттері мынаны білдіреді; әр оқушы өзіне тән ерекше еңбегін сіңіреді, білім, идея, әрекет ету тәсілдерін алмасу үздіксіз жүреді. Сонымен қатар, бұл процес өз-ара қолдау және қайырмыдылық атмосферасында жүреді. Яғни, жаңа білім алып қана қоймайды, танымдық процестің өзін дамытады, оны әлдеқайда жоғары топтасу мен еңбектесу дәрежесіне көтереді.

Математика сабағында интерактивтік әрекет өзара түсіністікке, өзара әрекетке, қатысушының әрқайсысына  қажет есепті бірлесіп шешуге алып келетін ұйымдастыру формасы.

Интерактив әдіс бір көзқарастың немесе бір ғана сөйлеуішінің басым болуы жағдайын болдырмайды. Сұқбаттасып оқыту барасында оқуышлар сыни  ойлауды, тиісті ақпарат пен белгілі жағдайды талдау негізінде күрделі мәселелерді шешуді, балама көзқарастарды салыстыруды, ақылды шешімдер қабылдауды, дискуссияға қатысуды, басқа адамдармен тиімді қарым-қатынас жасауды үйренеді. Ол үшін сабақта жекелей, жұптық және топтық жұмыс ұйымдастырылады, зерттеу жұмыстары,  ролдік ойындар қолданылады, құжаттармен және түрлі ақпарат көздерімен жұмыс жасайды, шығармашылық жұмыстар пайдаланылады.

Интерактивтік оқыту формаларына нені жатқызуға болады? Бүгінгі күні әдіскерлер мен шығармашыл-ұстаздар топтық жұмыстың көптеген түрін жасап шығарды. Олардың ішіндегі кең таралғандары - «үлкен шеңбер», «аквариум», «миға шабуыл» (мозговой штрум), «дебаттар». Алдынғы сабақтардағы білімдері немесе өмірде алған тәжірибелері негізінде аздаған хабары бар қандайда бір мәселе толығымен талқыланатын болса ғана, интерактивтік оқыту формасының тиімділігі жоғары болады.

ИОТ-сын пайдалану әр оқушының іс-әрекетін сабақтастыруға (өзара әсерлесудің бүтіндей жүйесі пайда болады: мұғалім – оқушы, мұғалім – сынып, оқушылар – сынып, оқушылар-оқушылар, топ – топ, топ-оқушы), оның оқу әрекетін және тұлғалар арасындағы танымдық қатынастарын байланыстыруға мүмкіндік береді.Интерактивтік оқыту әдістері оқушылардың өз өмір тәжірибесіне және біліміне сүйенуге негізделген.      

Демек, дәстүрлі оқыту әдістемесі орнына педагогикалық жаңа технологияларды оқу процесіне ендіру білім сапасын арттыруға тиімді жағдай жасайтыны сөзсіз. Интерактивті оқыту технологиясын пайдалану оқытушыларды шеберлік жағынан шыңдайды деп ойлаймын.

Интерактивтік оқыту технологиясында:

1) Жұптасып жұмыс істеу.

2) Карусель - Айналмақ.

3) Шағын топтармен жұмыс.

4) Аяқталмаған сөйлем.

5) Броундық қозғалыс.

6) Есептеу ағашы. /Дерево решений/

7) Ролдік /іскерлік/ ойын.

8) Сығымдау методы. /Метод пресс/

9) Өз позицияңды ұстан т.с.с  жұмыс формалары қолданылады.

 

Әр ұстаз өз бетінше сыныппен жұмыстың жаңа формаларын ойлап таба алады. Оқушылар бір-біріне сұрақ қойып және оған жауап беруді үйрететін, жұптасып жұмыс істеу әдісін сабақтарда жиі қолданылады.

Мысалы: оқушыларға «Карусель» деп аталатын мынадай  жұмыс түрі қатты ұнайды; Екі сақина жаслады. Ішкі және сыртқы сақиналар. Ішкі сақина – бұл қозғалмай отырған оқушылар. Сыртқы сақина – бұлар әрбір 30 секунд сайын ауысып тұрады. Осылайша, олар бірнеше минутта бірнеше тақырыпты айтып шығады және әрқайсысы өзінің дұрыстығына әңгімелесушінің көзін жеткізуге тырысады.

Аквариум технологиясының мәнісі сонда, бірнеше оқушы шеңбер ішінде ситуацияны жасырады /разыгрывают/, ал қалғандары оларды бақылап тұрып әрекеттеріне талдау жасайды.

Броундық қозғалыста оқушылар бүкіл сынып ішінде қозғала жүріп берілген тақырыбы бойынша ақпарат жинайды.

Есептеу ағашы – сынып сандары бірдей 3 немесе 4 топқа бөлінеді. Әр топ өз сұрақтарын талдап, ағаштың өздеріне тиісті тармағына (ватман парақ) жауап жазады, содан соң топтар орындарын ауыстырып, көршісінің ағашына өз идеяларын жазады.

«Өз позицияңды ұстан» - деп аталатын интерацияның да пайдасы бар. Қандай да бір ұйғарым, көзқарас оқылады, содан кейін оқушылар «Иә» немесе «Жоқ» деген аймаққа бөлінген тақтаға (плакатқа) барады. Мүмкіндігінше олар өз позицияларын түсіндіргені дұрыс.

Мұғалім мен оқушының интерактивтік шығармашылығы шектелмейді. Оны қойылған мақсатқа дұрыс бағыттай білудің маңызы зор. Бүгінгі шығып жатқан методикалық  инновациялар оқытудың интерактивтік методымен байланыстырылған.

Интерактивтік оқыту – бұл, ең алдымен оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы тікелей жүзеге асатын сұқбаттасып оқыту болып табылады.

ИОТ-сын қолданатын оқыту процесінің құрылымында мына кезеңдерді бөліп көрсетуге болады:

1. Бағыттау. Ойынға қатысушылар мен эксперттерді дайындау кезеңі. Мұғалім жұмыс тәртібін ұсынады, оқушылармен бірге сабақтың басты мақсаты мен тапсырмаларын жасайды, оқу проблемасын құрастырады.
2. Ойын-сабақты өткізуге дайындық. Бұл ситуация, нұсқаулар, қойылымдар мен басқа да материалдарды оқыту  кезеңі. Мұғалім сценарий жасайды, ойын тапсырмаларына, ережесіне, ролдерге, ойын бөлімдеріне, ұпай санау тәртібіне (ойын таблосы құрылады) тоқталады. Оқушылар қосмша ақпарат жинайды, мұғаліммен ақылдасады, ойын барысын және мазмұнын туралы оөара талқыдлайды.
3. Ойынды өткізу. Бұл кезеңде ойын процесінің өзі жүзеге асады. Ойын басталғаннан кейін ешкімнің оған араласыуға және бағытын өзгертуге қақысы жоқ. Тек жүргізуші ғана қатысушының әрекетін бағыттап отырады, егер ол бастапқы мақсаттан ауытқып бара жатса. Мұғалім ойынды бастағаннан кейін, аса қажет болмаса оған қатынаспауы керек. Бұл жерде мұғалімнің міндеті; ойын әрекеттерін, нәтижелерін, ұпай санауды бақылау және түсініспеушілік болған жағдайда түсіндіру, оқушылардың сұрағына жауап бері немесе өтініші бойынша оның жұмысына көмектесу.
4. Ойынды талқылау. Ойын нәтижесін талдау, талқылау және бағалау кезеңі. Мұғалім талқылау жүргізеді, оның барысында эксперттер сөйлейді, қатысушылар өз пікірлерін айтады, өз поязицияларын және шешімдерін қорғайды, қорытынды жасайды, таңғалыстарын айтады, ойын барысында туындаған қиындықтары, идеясы туралы әңгімелейді

Математика сабағында 5 – 6 –сыныптарға  «Есептеу ағашы» формасын пайдаланған тиімді. Қарапайым кейбір амалды орындау есептерін әрбір оқушы жеке шығаратын болса, онда көп  уақыт алады және оқушылар түгел қамтылмай қалуы мүмкін.

Мысалы:

1)Амалды орындаңдар:

Бұл есепті шығаруда «Есептеу ағашын» формасын қолдануға болады. Орындалатын амалдар тәртібін нөмірлеп алып, әрбір топ мүшелері кезектесіп орындайды.

 

№1.   =

№2.    =

 

№3.    =

 

№4.    ( №3 ) =

 

№5.     ( №1 + №2 ) =

 

№6.    ( №5 - №4 ) =

 

№7.    =

 

№8.    ( - №7 ) =

 

№9.      ( №6 : №8)

 

№10      Жауабы:

 

       Әр топ мүшелері ретімен нөмірленген карточкаларды алып, артындағы тапсырманы кезегімен орындау арқылы есептің шешімін тез таба алады және бір-бірімен араласып, топтасып түгел есептеуге қатысады.

 

2) «Өз позицияңды ұстан» интерациясына мынандай тапсырмалар беруге болады. Алдын-ала дайындалған ауызша жауап беруге арналған сұрақтар арқылы  сыныпты екі топқа бөліп, 1-ші топ тек «Иә» деп,  2-ші топ тек «жоқ» деп жауап берулері, яғни сұрақ оқылғанан кейін оның жауабы «жоқ» болса, онда 2-ші топ мүшелері түгел қол көтерулері керек.

Сұрақтар: (6-сынып. «Рационал сандарға амалдар қолдану» тарауы бойынша)

1. Екі теріс санды қосқанда теріс сан шығады.
2. -1-ге 0-ді қосқанда 1 шығады.
3. -3,5-ті 1-ге көбейткенде -3,5 шығады.
4. екі теріс санның қосындысы оң сан болады.
5. -7 + 5 = -2
6. 0*17,5 = 0
7. 1 – 10 = 9
8. Оң және теріс санның көбейтіндісі оң болады. т.с.с.

3) «Жаңалықтар топтамасы»

Бұл формады сынып 3 топқа бөлініп, өздерінің таңдап алған тақырыбы бойынша әрбір топ мүшесі бір ғана сөйлем жазады. Барлық топ мүшелерінің сөйлемдерін қосып оқу арқылы қысқаша мақала жазылады.

Бұл әдісті көбінесе геометрия сабағына пайдаланған тиімді.

Мәселен, 8-сыныптың геометриясын қайталау кезінде мына тақырыптар бойынша жүргізуге болады.

1 – тақырып: «Синусы, косинусы  және тангенс ұғымы туралы не білеміз?»

2 – тақырып: «Тікбұрышты үшбұрыш жәрмеңкесі»

3 – тақырып: «Таңғажайып төртбұрыштар »

 

     Осылайша мұғалім әрбір сабаққа оқыту формасын ұйымдастырып, өте тиімді жолдармен жақсы нәтижеге қол жеткізуге аталған технологияның элементтерін өз бетінше кеңейте алады.

     Қорытынды жасай отырып, жаңа педагогикалық технологиялардың элементтерін сабақта қолданудың тиімді жақтарын көрсетуге болады:

• оқушының тұлғасын дамыту;
• пәнге қызығушылығын арттыру;
• ауызша және жазбаша тілін дамыту;
• жолдастық қарым-қатынасқа тәрбиелеу;
• өз ойын ашық айта білу;
• деңгейі төмен оқушыларға өз білімін көтеруге мүмкіндік туғызу;
• оқу процесіне бөлінген уақыт үнемделеді.

     Сабақтың басты мақсаты  тек технологияны қолдану емес, басты мақсаты – оқушыларғы  әртүрлі жолдармен сапалы білім  беру.

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

 

1. «Математика және физика» ғылыми-әдістемелік журналы,

                                                                                                    №6-2008

 

2. Суворова Н. «Интерактивное обучение: Новые подходы»

                                                                                                    М., 2005.

3. Т.А.Алдамұратова: «Математика» 6-сыныпқа арналған оқулық.

                                                                                   Алматы «Атамұра» 2006ж

       4. Сайт www.albest.ru, www.tor.kz , google.kz