Тегіс калибрлердің дәлдік шегі

 

Қазақстан Республикасының  Білім және Ғылым Министрлігі

Атырау политехникалық колледжі

 

 

 

 

                                                                                                              Бөлімі: мұнай

                                                                                                       Мамандығы: 0807000

Тобы: ТОРПа-12 (9) қ

 

 

 

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Тегіс калибрлердің  дәлдік шегі

 

 

 

 

 

 

 

Орындаған: Малайдаров Е.Н.

  Тексерген: Жарбосынова А.Қ.

 

 

 

 

 

 

 

 

Атырау 2013

 

 

 

500 мм-лік өлшем үшін тегіс калибрлер

Шегі  IT6 - тен  IT17 - ке  дейінгі бөлшектердің жарамдылығы, соның ішінде жаппай және ірісериялық  өндірісте көбінесе шектік калибрлермен жиі  тексереді.

Бұл калибрлермен тегіс цилиндрліктердің, конустық, резьбалық және шлицтық  бөлшектердің өлшемін,, сондай-ақ беттердің  орналасуын және басқа да параметрлерді  өлшейді.

Тегіс цилиндрлік бөлшектердің өлшемін бақылау үшін жұмыстық шектік калибрлердің жиынтығы ПР (дәлірек тексерілетін обьектінің максимумына сәйкес материалдың шектік өлшемін бақылайды)  өтуші калибрден және НЕ өтпейтін калибрден  (дәлірек тексерілетін обьектінің минимумына сәйкес материалдың шектік өлшемін бақылайды) тұрады.

Шектік калибрлердің көмегімен  бақыланатын параметрлердің сандық мәнін анықтамайды, онымен бөлшектің  жарамдылығын анықтайды.

Бөлшекті жарамды деп  есептейді : егер өтуші калибр (калибрдің  қтуші жағы) шамамен өзіне тең  өзінің салмағы немесе әрекетінің әсерінен бөлшектің бақыланатын бетінен  өтеді, ал өтпейтін калибр (өтпейтін жағы)  бөлшектің бақыланатын бетінен  өтпейді.

Егер өтуші калибр өтпейтін болса , бөлшек дұрысталатын брак болып  табылады; Егер өтпейтін калибр өтсе, бөлшек дұрысталмайтын брак болып табылады, өйткені мұндай біліктің өлшемі бөлшектің кішірек жіберілетін шектік өлшемінен кіші, ал мұндай саңылаудың өлшемі  - үлкенірек жіберілетін шектік өлшемінен үлкен.

ПР және НЕ жұмыстық калибрлері өңдеу барысында өнімді бақылауға  арналған.

Бұл калибрлерді дайындаушы-зауыттың жұмысшылары мен ОТК бақылаушылары  қолданады, айта кетсек соңғы жағдайларда  тозған ПР калибрлері және жаңа НЕ калибрлері жиірек қолданылады.

Дұрысталатын қыстырма –  калибрлерді орнату үшін және дұрысталмайтын қыстырма – калибрлерді бақылау үшін К – И контрольды калибрлерді қолданады, олар өтпейтін болып табылады және өтетін жұмысшы қыстырмалардың тозуы нәтижесінде эксплуатациядан алынып тасталуын қамтамассыз етеді.

Контрольды  калибрлердің кішкене жіберулеріне қарамастан, олар сонда да дайындауға және жұмысшы калибрлердің тозуына орнатылған жіберу алаңын өзгертеді, сондықтан контрольды калибрлерді мүмкіндігінше қолданбаған дұрыс.

Бүтін ойлағанда, барлығының ішінде ұсақсериялы өндірісте контрольды калибрлерді соңғы өлшемдермен  алмастыру немесе әмбебап өлшеу  құралдарын пайдаланған дұрыс болады.

Валы и отверстия с  допуском IT5 и точнее не рекомендуется  проверять калибрами, так как  они вносят большую погрешность  измерения.

Берілістер мен саңылаулардың  IT5 және дәлірек жіберулерді калибрлермен өлшемеуге кеңес беріледі, өйткені олар үлкен өлшеу қателігін енгізеді.

Калибрлерге кететін шығындарды азайту үшін олардың тозуға төзімділігін арттыруға тырысады.

 

 

 

КСРО-да қатты қорытпамен жабдықталған (МЕМСТ 16775 – 71 – МЕМСТ 16780 – 71), беттік және тығындық қыстырмалар  жасалған және олардың тозуға төзімділігі  болат калибрлермен салыстырғанда 50 – 150 есе жоғары, сонымен қатар  калибрлердің бағасын тек 3 – 5 есе  көтергеннің өзінде хромдалған калибрлердің тозуға төзімділігінен 25 – 40 есе жоғары.

Калибрлер ең бастысы негізінен  бір нақтылы өлшемді өлшеуге  арналады. Олар бұйымның дәл өлшемін  алуға мүмкіндік бермейді, тек  қана бұйымның сызбада көрсетілген жіберу – шекарасынан асып кетпегендігін анықтауға мүмкіндік береді  

Техникалық тұрғыда калибр қандай да болмасын бөлшек бөлігінің  немесе бүтін бөлшек үшін эталон қызметін атқаратын зат болып саналады. Мысалға, калибр көмегімен саңылау  параметрлерінің дәлдігін тексеру  қарапайым  ізделінетін саңылауға  тексерілетін калибрді орналастыруға  келтіріледі. Саңылау диаметрінің  калибрдің сәйкес өлшеміне дәл болған жағдайда, бөлшектің өлшемінің оның техникалық мінездемесіне сәйкес екеніне қорытынды шығаруға болады.

Өнімдерді бақылауға арналған калибрлерді жұмысшы калибрлер  деп атайды. Калибрлердің өлшемін  бақылайтын калибрлерді контрольды калибрлер немесе контркалибрлер деп  атайды. Калибрлердің түрлері, оларды жасаудың жіберілуі және тоздыруы мемлекеттік  стандарт бойынша орнатылған және олар шектік калибрлер үшін жіберулер  жүйесі деген атқа ие.

Өз кезегінде кесілген резьбалардың дәлдігін идентификациялау үшін резьбалық калибрлер қолданылады. Техникалық тұрғыда олар өздерін қажетті резьбаны ұқсастыратын жанында тістері бар ойықтардан тұратын пластиналарды көрсетеді. Көптеген өндіріс салаларында шаблонды калибрлер кең қолданысқа ие және олардың қолданылуы өндірісте жұмыс жасайтын жұмысшылардың жоғары квалификациясын қажет етпейді. Солардың арқасында бөлшектердің көп санды калибрленуі максималды жылдам әрі тиімді жасалады.

Саңылауларға арналған шектік  калибрлер бітеу – калибр деп  аталады және ол екі цилиндрі бар стержень болып көрінеді. Бір цилиндр саңылаудың кішірек шектік өлшеміне ие және ол өтуші деп аталады, екіншісі үлкенірек шектік өлшеміне ие және ол калибрдің өтпейтін соңы деп аталады. 

Калибр – дәл және қымбат құрал. Қолдану барысында кішкене  ғана абайсыздық, олардың бетінің  бүлінуіне, өлшеу барысында дәлдіктің  жоғалуына әкеледі.