Өндірістік кооператив кәсіпкерліктің формасы ретінде

3. Кооператив  құрылғаннан кейiн кiрген кооператив мүшесi өзi кооперативке кiргеннен кейiн пайда болған мiндеттемелер бойынша жауап бередi.

4. Кооперативтен  пайын басқа мүшеге немесе  үшiншi бiр тұлғаға беру тәртiбiмен  шыққан оның мүшесi, кредит берушi (кредит берушiлер) оның үлесiнен айып өндiрiп алған жағдайда, сондай-ақ қайтыс болған мүшенiң кооператив мүшелiгiне қабылдаудан бас тартылған мұрагерi кооператив мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

5. Кооператив  мүшесiнiң кооператив мiндеттемелерi  бойынша қосымша (жәрдемақылық) жауапкершiлiгiнiң шектi мөлшерi құрылтай құжаттарында белгiленедi, бiрақ ол кооператив мүшесiнiң пайы құнының мөлшерiнен төмен болмауға тиiс. Кооператив мүшелерi арасында жауапкершiлiктi бөлу олардың пайларының мөлшерiне сәйкес жүргiзiледi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.2 Өндiрiстiк кооперативтi басқару

Өндiрiстiк  кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысы

1. Кооперативтiң  жоғары органы оның мүшелерiнiң  жалпы жиналысы болып табылады.

Мүшелерiнiң  саны 100-ден асатын кооперативтерде  құрылтай құжаттарымен жоғары органның функцияларын уәкiлдер жиналысына беру көзделуi мүмкiн.

2. Кооператив  мүшелерi жалпы жиналысының ерекше  құзыретiне мыналар жатады:

1) кооператив  жарғысын өзгерту; 

1-1) кооператив  қызметiнiң негiзгi бағыттарын айқындау;

2) атқарушы, тексерушi органдар мен байқаушы кеңесiн құру және олардың мүшелерiн керi шақырып алу;

3) кооператив  қорлары мен резервтерiнiң түрлерi мен мөлшерiн және олардың пайдаланылу  бағыттарын анықтау; 

4) кооперативтiң  iшкi еңбек тәртiбi ережелерiн, лауазымды  адамдарының, оның мүшелерi мен  қызметкерлерiнiң еңбегiне ақы төлеу туралы ережелердi және кооперативтiң басқа да актiлерiн қабылдау және өзгерту;

5) кооперативтiң  филиалдары мен өкiлдiктерiн, шаруашылық  серiктестiктерiн құру және оларға  мүше ретiнде кiру;

6) қосымша пай  жарналарын енгiзу туралы мәселенi шешу;

7) кооператив  мүшелiгiне қабылдау және шығару;

8) кооперативтiң  жылдық есептерi мен бухгалтерлiк  баланстарын бекiту, оның пайдасын  және шығынын бөлу;

9) кооперативтi  қайта құру мен тарату туралы  шешiм; 

10) тексеру комиссиясының  есебiн бекiту;

11) кооператив  басқармасының (кооператив төрағасының)  есебiн тыңдау.

3. Кооперативтiң  құрылтай құжаттарымен жалпы  жиналыстың ерекше құзыретiне  сол сияқты басқа мәселелердi шешу де жатқызылуы мүмкiн. 

4. Жалпы жиналыс  өзiнiң ерекше құзыретiне жатқызылған мәселелердi кооперативтiң атқарушы органдарының шешуiне бере алмайды.

5. Кооператив  мүшелерiнiң жалпы жиналысы кезектi және кезектен тыс болуы мүмкiн. 

6. Кезектi жалпы  жиналыс кооператив басқармасы (кооператив  төрағасы) белгiлеген мерзiмде, бiрақ қаржы жылы аяқталғаннан кейiн үш айдан кешiктiрiлмей өткiзiледi.

Кооператив  мүшелерiнiң кезектi жалпы жиналысы:

1) кооперативтiң  жылдық есебi мен бухгалтерлiк  баланстарын, оның пайдасын және  шығынын бөлудi бекiтедi;

2) тексеру комиссиясының  есебiн бекiтедi;

3) кооператив  басқармасының (кооператив төрағасының)  есебiн тыңдайды;

4) осы баптың 8-тармағына сәйкес қарауға ұсынылған  кооператив қызметiнiң басқа да  мәселелерiн шешедi.

7. Кезектен тыс  жалпы жиналыс кооператив басқармасының  (кооператив төрағасының) өз бастамасымен, байқаушы кеңесiнiң шешiмiмен, тексеру комиссиясының талап етуiмен, сондай-ақ кооператив мүшелерiнiң кемiнде жиырма процентiнiң талап етуiмен шақырылады.

      Кезектен тыс жалпы жиналысты  шақыру туралы басқармаға қойылған  талап оның мәлiмделген күнiнен бастап жиырма күн iшiнде орындалуға тиiс. Олай болмаған жағдайда кезектен тыс жалпы жиналысты шақыру туралы талапты қойған кооператив мүшелерi жиналысты өздерi шақыруға хақылы.

8. Кооператив  мүшелерiнiң жалпы жиналысының  болатын күнi, орны, уақыты және күн тәртiбi туралы басқарма төрағасы (кооператив төрағасы) кооператив мүшелерiне жиналыс өткiзiлерден кемiнде жиырма күн бұрын жазбаша хабарлайды.

Егер тиiстi кворум болған жағдайда жиналысқа қатысқан кооператив мүшелерi бiрауыздан өзге шешiм қабылдамаса, жалпы жиналыстың күн тәртiбiне өзгерiстер енгiзуге және оған енгiзiлмеген мәселелер бойынша шешiмдер қабылдауға хақы жоқ. Егер кворум болмағандықтан жалпы жиналысты өткiзу мерзiмi ауыстырылған болса, оны қайта шақыру нақ осы тәртiппен жүзеге асырылады.

9. Егер жалпы  жиналысқа кооператив мүшелерiнiң  немесе олардың сенiмдi өкiлдерiнiң  жартысынан астамы қатысса ол  құқылы деп саналады.

10. Жалпы жиналыстың  жұмыс регламентi мен дауыс  беру тәртiбiн (ашық немесе жасырын)  кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысы белгiлейдi.

11. Жалпы жиналыс  шешiмдер қабылдаған кезде кооперативтiң  әрбiр мүшесi өз пайының мөлшерiне  қарамастан бiр дауысқа ие болады.

12. Егер жалпы  жиналыстың шешiмi үшiн жиналысқа  қатысқан кооператив мүшелерiнiң  немесе олардың сенiм бiлдiрген адамдарының жартысынан астамы дауыс берсе, ол қабылданды деп саналады.

Кооперативтi шаруашылық серiктестiк етiп өзгерту нысанында  қайта құру бiрауыздан қабылданған  шешiм негiзiнде жүргiзiледi.

13. Кооператив  жарғысында бiрауыздан немесе  көпшiлiк дауыспен шешiм қабылданатын мәселелер белгiленуi мүмкiн.

14. Кооперативтен  шығару туралы мәселесi қаралатын  кооператив мүшесi дауыс беруге  қатыспайды.

 

Өндiрiстiк  кооперативтiң байқаушы кеңесi

1. Өндiрiстiк  кооперативте оның атқарушы органдарының қызметiн бақылауды жүзеге асыратын байқаушы кеңес құрылуы мүмкiн.

Тек кооператив мүшелерi ғана байқаушы кеңестiң мүшелерi бола алады.

2. Байқаушы кеңестiң  мүшелерi кооператив мүшелерiнiң  жалпы жиналысында сайланады.  Байқаушы кеңестiң саны, жұмыс  iстеу мерзiмi және құзыретi кооператив жарғысымен белгiленедi. Байқаушы кеңестiң мүшесi осымен бiр мезгiлде басқарма мүшесi немесе кооператив төрағасы бола алмайды.

3. Кооператив  жарғысында байқаушы кеңестiң  құзыретiне кооператив басқармасының  (кооператив төрағасының) есебiн дүркiн-дүркiн тыңдау, атқарушы аппараттың лауазымды тұлғаларын тағайындауға келiсiм беру, жарғыда белгiленген мөлшерден асатын сомаға жасалған мәмiлелердi күнiлгерi мақұлдау, кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысы шешiмдерiнiң орындалуын бақылауды жүзеге асыру жатқызылуы мүмкiн.

4. Байқаушы кеңес  өзiнiң ерекше құзыретiне жатқызылған  мәселелердi кооперативтiң атқарушы  органдарының шешуiне бере алмайды. 

5. Байқаушы кеңес  мүшелерiнiң өндiрiстiк кооператив  атынан iс-әрекет жасауға хақы  жоқ.

      Өндiрiстiк кооперативтiң тексеру комиссиясы

1. Кооперативте  оның атқарушы органдарының қаржы  қызметiн бақылауды жүзеге асыратын  тексеру комиссиясы құрылуы мүмкiн.  Тек кооператив мүшелерi ғана  тексеру комиссиясының мүшелерi  бола алады. Тексеру комиссиясының мүшелерi кооперативтiң байқаушы кеңесiнiң және атқарушы органдарының мүшелерi бола алмайды.

2. Тексеру комиссиясының  мүшелерi кооператив мүшелерiнiң  жалпы жиналысында сайланады.  Тексеру комиссиясының саны, жұмыс  iстеу мерзiмi мен құзыретi кооператив  жарғысында белгiленедi. Кооперативтiң құрылтай құжаттары тексеру комиссиясының орнына кооперативтiң тексерушiсiн сайлауды көздеуi мүмкiн.

3. Кооперативтiң  тексеру комиссиясы (тексерушiсi) кооператив  мүшелерiнiң жалпы жиналысына  кооперативтiң жылдық есептерi мен бухгалтерлiк баланстарының растығы туралы қорытынды бередi.

4. Тексеру комиссиясы  кооперативтiң жалпы жиналысының,  байқаушы кеңесiнiң тапсыруымен,  өз бастамасы немесе кооператив  мүшелерiнiң кемiнде он процентiнiң  талап етуi бойынша тексерiстердi  жүзеге асыра алады.

5. Тексеру комиссиясы  кооперативтiң қаржылық құжаттамасымен  танысуға хақылы.

 

      Өндiрiстiк кооперативтiң аудитi

1. Кооператив  өндiрiстiк кооперативтiң жылдық  қаржылық есептiлiгiнiң, сондай-ақ  оның ағымдағы iсiнiң жай-жағдайы  дұрыстығын тексеру және растау үшiн, кооперативпен, оның атқарушы, бақылаушы және өзге органдарының мүшелерiмен немесе кооператив мүшелерiмен мүлiктiк мүдделер арқылы байланысы жоқ аудиторлық ұйымды өзiнiң жарғысында белгiленген жағдайларда және тәртiппен тартуға құқылы.

2. Кәсiпкерлiк  қызметтiң жекелеген түрлерiн  жүзеге асыратын өндiрiстiк кооперативтер  үшiн жылдық қаржылық есептiлiкке  аудиттi мiндеттi түрде жүргiзу  заң актiлерiмен белгiленуi мүмкiн. 

3. Өндiрiстiк  кооперативтiң қаржылық қызметiне  аудит байқаушы кеңесiнiң, тексеру комиссиясының (ревизордың), сондай-ақ кооператив мүшелерiнiң кемiнде он процентiнiң талабы бойынша жүргiзiлуi мүмкiн. Соңғы жағдайда осындай тексеру жүргiзудi талап еткен кооператив мүшелерi аудиторлық ұйымның қызметiне ақы төлейдi.

4. Егер өндiрiстiк кооперативтiң атқарушы органы кооперативтiң қаржылық есептiлiгiне аудит жүргiзуден жалтарса, ал аудит мiндеттi болса не оны жүргiзудi өндiрiстiк кооперативтiң мүшесi талап етсе, аудит мүдделi адамның не өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң өтiнiшi бойынша қабылданған сот шешiмiмен тағайындалуы мүмкiн.

 

Өндiрiстiк  кооперативтiң атқарушы органдары

1. Кооперативтiң  атқарушы органдары басқарма  және (немесе) оның төрағасы болып  табылады.

2. Кооператив  басқармасының оның мүшелерiнiң  жалпы жиналысы басқарма мүшелерi iшiнен сайлаған басқарма төрағасы басқарады.

Мүшелерiнiң  саны жиырмадан аспайтын кооперативтерде  басқарманың функцияларын кооператив төрағасына жүктеуге болады.

3. Кооператив  басқармасының мүшелерi (кооператив  төрағасы) кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысында сайланады.

Басқарма мүшелерiнiң  саны, сондай-ақ басқарма (басқарма төрағасы) сайланатын мерзiм кооператив жарғысында белгiленедi.

      Тек кооператив мүшелерi ғана  басқарма мүшелерi (кооператив төрағасы) бола алады. 

Басқарма мүшесi (кооператив төрағасы) осымен бiр мезгiлде байқаушы кеңестiң мүшесi бола алмайды.

4. Кооператив  басқармасы (кооператив төрағасы) кооператив  қызметiне ағымдық басшылықты  жүзеге асырады, байқаушы кеңестiң  бақылауында болады және кооператив  мүшелерiнiң жалпы жиналысына  есеп бередi.

5. Кооператив  басқармасының (кооператив төрағасының)  құзыретiне осы Заңмен және кооперативтiң құрылтай құжаттарымен кооперативтiң жалпы жиналысының немесе байқаушы кеңесiнiң ерекше құзыретiне жатқызылмаған кооператив қызметiнiң барлық мәселелерiн шешу жатады.

6. Басқарма өзiнiң  шешiмiн кемiнде үш айда бiр  рет өткiзiлетiн отырыстарында қабылдайды.

Егер басқарманың  отырысына оның мүшелерiнiң жартысынан астамы қатысса, ол құқылы болып саналады.

Басқарма отырысында мәселелер дауыс беру арқылы шешiледi. Егер басқарманың шешiмi үшiн оның отырысқа қатысқан мүшелерiнiң жартысынан астамы дауыс берсе, ол қабылданды деп саналады. Егер "жақтап" және "қарсы" берiлген дауыстар тең бөлiнген жағдайда басқарма төрағасының даусы шешушi дауыс болып саналады.

Кооператив  жарғысында көпшiлiк дауыспен немесе бiрауыздан шешiм қабылданатын мәселелер тобы көзделуi мүмкiн.

7. Басқарма төрағасы (кооператив төрағасы) кооператив  атынан сенiмхатсыз iс-әрекет жасайды;  кооператив мүлкiне осы Заңда  көрсетiлген шекте иелiк етедi әрi кооперативтiң атынан сенiмхаттар,  соның iшiнде қайта сенiп тапсыру құқығымен, бередi; банктер мен басқа да кредит берушi ұйымдарда кооперативтiң шоттарын ашады; жалданбалы жұмыскерлердi жұмысқа қабылдап, жұмыстан шығаруды жүзеге асырады; өз құзыретi шегiнде бұйрықтар шығарады әрi кооператив мүшелерi мен жалданбалы қызметкерлердiң орындалуына мiндеттi нұсқаулар бередi.

 

Кооперативтiң  басқару органдарының шешiмдерi мен iс-әрекетiне шағым жасау

1. Кооперативтiң  атқарушы органдарының шешiмдерi мен iс-әрекетiне кооператив мүшелерi  мен жалданбалы жұмысшылар байқаушы  кеңеске шағым жасай алады, ол кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысы осы мәселенi қарағанға дейiн шағым жасалған актiлердi тоқтата тұруға хақылы.

2. Басқарма төрағасының  шешiмдерi мен iс-әрекетiне кооператив  басқармасына шағым жасауға болады, ол шағым жасалған актiлердi жоюға хақылы.

3. Кооперативтiң  атқарушы аппараты лауазымды  тұлғаларының шешiмдерi мен iс-әрекетiне  кооператив басқармасына (кооператив  төрағасына) шағым жасауға болады, ол шағым жасалған актiнi жоюға  хақылы.

4. Кооператив  басқармасының кез-келген органдары мен атқарушы аппараты лауазымды тұлғаларының шешiмдерiне кооператив мүшелерiнiң жалпы жиналысына шағым жасауға болады, ол шағым жасалған кез-келген актiнi жоюға хақылы.